Azərbaycan atalar sözləri/A

Azərbaycan atalar sözləri Müəllif: Şifahi xalq ədəbiyyatı

B→

Həmçinin baxın: Haqqında • < Mündəricat

Ab

• Abad evlər gülüyəm, xaraba evlər bayquşu.
• Abad kənd tüstüsündən bəlli olar.
• Abad məclis aşığından bəllidir.
• Abad yerin bülbülü, xarabanın bayquşu.
• Abadan kənd tüstüsündən bəlli olar.
• Abanın qədri yağışda məlum olar.
• Abbas Abbasdan, Abbas da kor Abbasdan.
• Abbasıdan beş şahı çıxardır.
• Abbasını bəyənməyən beş şahı çıxardar.
• Abdaldan paşa olmaz, taxtadan maşa.
• Abdal at mindi, özünü bəy sandı.
• Abdal düyündən, uşaq oyundan usanmaz.
• Abdal, qar yağır! — Dayanmışam titrəməyə.
• Abdal nə bilir ki, heyva kaldır?
• Abdal ol, səni görən dəlü sansın.
• Abdal oynayanda qar yağar.
• Abdal təkkədə, Hacı Məkkədə olar.
• Abdalın qarnı doyunca, gözü qapıda olar.
• Abidi şeytan başdan çıxardar.
• Abır harda, çörək orda.
• Abır-həya olan yerdə bərəkət də olar.
• Abır istəsən çox demə, sağlıq istəsən çox yemə.
• Abır olmayan yerdə, çörək olmaz.
• Abırlı abrından qorxar, abırsız nədən qorxar?!
• Abırsızdan abrını gözlə.
• Abırsızdan abrını saxla.
• Abrını yeyib, həyasını da belinə bağlayıb.

Ac

• Ac acı aldı, acdan ləlöyün törədi.
• Ac acı dalayar, tox toxu yalayar.
• Ac adam acıqlı olar.
• Ac adam özünü oda vurar.
• Ac adam yol kəsər
• Ac adamı qurd yeməz.
• Ac aman bilməz.
• Ac ayı oynamaz.
• Ac bayıra qaçar, yalavac evə girər.
• Ac bəydən tox it yaxşıdır.
• Ac deyər doymaram, tox deyər acmaram.
• Ac doğrayar, tox yeyər.
• Ac donuz darıdan çıxmaz.
• Ac elə bilər hamı acdır, tox elə bilər hamı toxdur.
• Ac eşşək atdan bərk qaçar.
• Ac əlinə düşəni yeyər, tox ağzına gələni deyər.
• Ac əsnəyər, tox gərnəşər.
• Ac girdi içəriyə yemək istədi, tox dedi;əvvəla, salam
• Ac hara, paxaç hara.
• Ac it gəlmiş, tox itin dalın yalayar.
• Ac qalmaq borclu olmaqdan yaxşıdır.
• Ac qarına bir nəfər, nəğmə oxurmu məgər?!
• Ac qarnına soyuq su?
• Ac qatıq istəməz, yuxulu yastıq.
• Ac qazanar, tox yeyər.
• Ac qılınca çapar.
• Ac qoyun, viran dəyirman sahibinə baş ağrısıdır.
• Ac qudurğan olar, çılpaq oynağan.
• Ac qulağım, dinc qulağım.
• Ac qurd aslanı basar.
• Ac qurd balasını yeyər.
• Ac qurd sürünün ortasına girər.
• Ac nə yeməz? Tox nə deməz?
• Ac ol, dinc ol.
• Ac ölməz, gözü qaralar, borclu ölməz, üzü saralar.
• Ac özünü oda vurar.
• Ac saxla, yalavac saxla, yaxşı saxla.
• Ac toxun üzünə baxmaqla doymaz.
• Ac toyuq özünü taxıl bazarında görər.
• Ac toyuq yuxusunda darı görər.
• Ac toyuğun yumurtası tərs düşər.
• Ac yalavac qudurğan olar.
• Ac — yanından qaç!
• Aca doqquz yorğan bürüyüblər, genə yuxulaya bilməyib.
• Aca nə halal, nə haram?!
• Aca ürək vermə, çörək ver.
• Acam, quyruq acıyam, bağır-örkə acı deyiləm.
• Acan gedər, susuyan gələr.
• Acanda çobana yetiş, yorulanda sarbana.
• Acdan xeyir gəlməz.
• Acdan ummaq olmaz.
• Acgöz adam açıq gözdən kirpik qopardır.
• Acgöz, yalançı toruna düşər.
• Aciz adam qorxaq olar.
• Acı ayran nəhrə dibində, qara kişmiş bəylər cibində.
• Acı bibəri qurd yeməz.
• Acı danışan şirin söz eşitməz.
• Acı dil yarası qılınc yarasından pis olar.
• Acı dindirmə, toxu tərpətmə.
• Acı işlətmə, toxu təprətmə.
• Acı söz ürək bulandırar.
• Acı sözü bir batman bal ilə yemək olmaz.
• Acıq gələr göz qızarar, Acıq gedər üz qızarar.
• Acıqla iş görən zərərin çəkər.
• Acıqlı başda ağıl olmaz.
• Acıqlı, başı neylər? Ağıllı, daşı neylər?
• Acıqlı dilənçinin torbası boş qalar.
• Acıqlı duran ziyanla oturar.
• Acıqlı qalxan ziyanlı oturar.
• Acıqnan dövlət yola getməz.
• Acıqnan itirərsən, səbirnən gətirərsən.
• Acığı gələn su içər.
• Acığı udanın ağzı bal dadar.
• Acığın əvvəli dəlilik, axırı peşmançılıq.
• Acığın gəlir çəpər çək, xoşun gəlir qəlyan çək.
• Acın andı and olmaz.
• Acın arzusu bir qarın çörəkdir.
• Acın gözü çörək təknəsində olar.
• Acın imanı olmaz, toxun amanı, qanmazın dərmanı.
• Acın qarnı doyar, gözü doymaz.
• Acın qursağında çörək durmaz.
• Acın nəyi var gicə verə.
• Acın zəhləsi sudan gedər.
• Acından dəyirmana baxır, kibirliyindən şahid almır.
• Acından günorta durur, bığını yağ ilə burur.
• Acından ölüb cənnətə gedincə, toxluqdan ölüb, cəhənnəmə get.
• Acını dadmayan şirini bilməz.
• Acla əcəli gələn birdir.
• Acla əcəli gələn söyləşər.
• Aclığı yoxsul çəkər.
• Aclığında eldən yeyər, toxluğunda eldən deyər.
• Aclıq adama oyun öyrədər.
• Aclıq ayıya darayı oxudar.
• Aclıq bir il gedər, minnət min il.
• Aclıq ilə toxluğun arası bir parça çörəkdi.
• Aclıq nəyi yedirtməz? Toxluq nəyi dedirtməz?
• Aclıq sofiliyi pozar.
• Aclıq yavanlıq istəməz, yuxu da yastıq.
• Aclıqda darı çörəyi halvadan şirin olar.
• Aclıqdan kimsə ölməz, ölən toxluqdan ölər.
• Aclıqdan quduranı saxlamaq olar, toxluqdan quduranı saxlamaq olmaz.
• Aclıqla ölüm təklifsiz qonaq kimi qəfil gəlir.
• Acmısan soyuq su iç.
• Acmış eşşək qatırdan yeyin gedər.

Aç

• Açaram sandığı, tökərəm pambığı.
• Açıq ağız aç qalmaz.
• Açıq başa qoz dəyər, örtülməsə tez dəyər.
• Açıq qaba it dəyər.
• Açıq qapını döyməzlər.
• Açıq süfrə təklif istəməz.
• Açılmamış süfrənin bir eybi var, açılmışın min.

Ad — Af

• Abır olmayan yerdə çörək olmaz.
• Abrını itirən, şənliyini də itirər.
• Ad adamı bəzəməz, adam adı bəzəyər.
• Adam ac olanda pendir-çörək də ləzizdir.
• Adam adama gərəkdir.
• Adam adama lazım olar.
• Adam adamdır, olmasa da pulu, eşşək eşşəkdi olmasa da çulu.
• Adam adamdır, olmasa da pulu, heyvan heyvandır, atlas olsa da çulu.
• Adam adamı bir kərə aldadar.
• Adam adamın rəhmanı, adam adamın şeytanı.
• Adam adamın şeytanıdır.
• Adam adıyla tanınar.
• Adam ağzından söz, qazan altından köz.
• Adam aldadan həmişə başı aşağı olar.
• Adam aşını-işini bilməlidir.
• Adam gərək Ömərə də ağlasın, Əliyə də.
• Adam gözləməklə səbirli olar.
• Adam hər düşməndən bir ağıl öyrənər.
• Adam işi böyüdər, iş adamı böyütməz.
• Adam qocalanda ikinci dəfə uşaq olur.
• Adam min acını udar bir şirinin xatirinə.
• Adam odur, "Dur get"i "Buyur əyləş"dən tez başa düşsün.
• Adam odur ki, iqrarından dönməyə.
• Adam oğlu hiyləgərdir, kimsə bilməz fəndini.
• Adam olana bir söz yetər.
• Adam olmayan başqalarını adam saymaz.
• Adam öz tayını tapmasa, günü ah-vay ilə keçər.
• Adam öz-özünə eliyəni el yığıla eliyə bilməz.
• Adam özünü bir acıyanda gözlər, bir giciyəndə.
• Adam paxıl olmasa bağ çəpəri neynir.
• Adam paltar ilə tanınmaz.
• Adam pulu bir dost üçün qazanar, bir də düşmən üçün.
• Adam pulu qazanar, pul adamı qazanmaz.
• Adam sözdən, uşaq gözdən.
• Adam sözünü adama deyər.
• Adam torbanı dibindən silkələməz.
• Adam var, dağı gəz, adam var, yağı gəz.
• Adam var, dağı gürznən dağıdar, adam var, söznən.
• Adam var, dayaz gəzər, adam var, dərin gəzər.
• Adam var, gödən dağıdır, qurdun adı bədnamdır.
• Adam var gözdən qızar, adam var sözdən qızar.
• Adam var ki, adamların naxşıdı, adam var ki, eşşək ondan yaxşıdı.
• Adam var ki, adamların naxşıdı, adam var ki, heyvan ondan yaxşıdı; adam var ki, dindirərsən can deyər, adam var ki, dindirməsən yaxşıdı.
• Adam var ki, rəhmət aparar, adam var ki, lənət aparar.
• Adam var ki, yemək üçün yaşayır, adam var ki, yaşamaq üçün yeyir.
• Adam yanıla-yanıla öyrənir.
• Adama söykənmə – ölər, divara söykənmə – uçar.
• Adamı adam eyləyən paradı, parasız adamın yüzü qaradı.
• Adamı başdan, ağacı yaşdan.
• Adamı bədbəxtlik tutanda dəvə üstündə böv vurar.
• Adamı dindir, sonra qiymətini ver.
• Adamı dinlə, heyvanı iplə.
• Adamı qılınc öldürməz, tənəli söz öldürər.
• Adamı söz, kababı köz yandırar.
• adamı sözündən tutarlar, heyvanı buynuzundan.
• Adamı tanıyan qurd yesin.
• Adamın adı çıxınca canı çıxsa yaxşıdır.
• Adamın axır günü gərək xoş olsun.
• Adamın ayağından çəkən çox olar.
• Adamın başına nə gəlsə dilindəndir.
• Adamın başına nə gəlsə özündəndir.
• Adamın bir özü, bir sözü.
• Adamın dəlisi daşa güc elər, öküzün dəlisi başa.
• Adamın dinməzindən yaramaz koxa tikdilər.
• Adamın dostu dar gündə bəlli olar.
• Adamın düşməni — öz dili.
• Adamın hüsnünə baxma, ağlına bax.
• Adamın malı gözünün qabağnda gərək.
• Adamın öz əli, öz kisəsi.
• Adamın öz yavan çörəyi, özgənin plovundan yaxşıdır.
• Adamın təknədə də çörəyi tək olmasın.
• Adamın ürəyindəkini bilmək olmaz.
• Adamın üzünə baxarlar, halın xəbər alarlar.
• Adamın yerə baxanı, suyun lal axanı.
• Adamlar içində nəsihət — məzəmmət deməkdir.
• Adamların qorxusundan doğrunu demək olmur, allahın qorxusundan — yalanı.
• Adət qanun deyil, amma qanun qədər hökmü var.
• Adilin qəzəbindən qorxmaq gərək, zalımın sükutundan.
• Adı gözəl olanın özü də gözəl olar.
• Adı it dəftərində də yoxdur.
• Adım mənim İsmətdir, hər nə versən qismətdir.
• Adımı güvəc qoy, amma ocaq üstə qoyma.
• Adımı sənə qoyum, səni yana-yana qoyum.
• Adın nədir — Daşdəmir, yumşalısan, yumşalı.
• Adın nədir? -Dərviş. — Pul ilə olur hər iş., pulun varsa giriş, pulun yoxdur sürüş.
• Adın nədir? — Nökər. -Niyə durmusan bekar? Aç qapını, ört qapını.
• Adın nədi – Rəşid, bir de, bir eşit.
• Adını çək, qulağını bur.
• Adını mən verdim, yaşını tanrı versin.
• Adını mənə qoydu, məni yana-yana qoydu.
• Aftafa görməyən, lüləyən görəndə xornar.
• Aftafa görməyən, lüləyənə şıllaq atar.

Ah

• Ah-vayla çıxar kasıbın canı, ölənəcən deyər: — Allah kərimdir!
• Ahıl ilə daş daşı, cahil ilə bal yemə.
• Ahıl öküz cütə getməsə, uşaqlar acından qırılar.
• Ahıla gedən quyruq yeyər, cahıla gedən yumruq.

Ax

• Ax, mənim kisəm, minnətsiz yesəm.
• Axacaq qan damarda durmaz.
• Axan su yolunu tapar.
• Axar çaya getsə, qurudar.
• Axar su gedər, qalmaz.
• Axar su murdarlıq götürməz.
• Axar suya dayanma, hər deyilənə inanma.
• Axçalı (pullu) adamdan dağlar da qorxar.
• Axır-axır, çıxar paxır.
• Axırkı peşmanlıq fayda verməz.
• Axmaq adam oğurluq keçi ilə gəzməyə çıxar.
• Axmaq adam özünə düşməndir, özgəyə necə dost olar?!
• Axmaq axmağı tapar.
• Axmaq baş bəlalı olar.
• Axmaq başın səfasını ayaqlar çəkər.
• Axmaq da sükut edəndə ağıllı görünər.
• Axmaq it aya hürər.
• Axsaq at yüyrək , olar.
• Axsaq eşşəyin kor nalbəndi olar.
• Axsaq qoyuna nə dağ, nə aran?
• Axşam axıra, sabah naxıra.
• Axşam oduna gedən çox olar.
• Axşam səbri xeyir olar.
• Axşamın xeyrindən, səhərin (gündüzün) şəri yaxşıdır.
• Axşamın xeyrindənsə, sabahın şəri.
• Axşamın işini sabaha qoyma.
• Axşamın sirrini dan bilər.
• Axtaxana böyüdü, dağda dana böyüdü, sən niyə böyümədin?!
• Axtaran tapar, yoğuran yapar.
• Axtarmaqla deyil, rast gəlməklədir.
• Axund özü elər, özgəyə öyüd verər.

Ağ

• Ağ ağca qara gün üçündür.
• Ağ almanı soyarlar, ağ boşqaba qoyarlar,
  Çağrılmamış qonağı, qaş qabaqla qovarlar.
• Ağ at arpa yeməz?
• Ağ atla cahil ağaya qulluq eləmə.
• Ağ ayranı itə tökərlər, qara kişmişi cibə.
• Ağ ciyər olma, ər ol, ər!
• Ağ divara hansı rəng çəksən tutar.
• Ağ dolağım sağ olsun, tapılmayan qız olsun.
• Ağ evi görəndə qara evi yaddan çıxartma.
• Ağ evi görüb, qara evi yandırmazlar.
• Ağ gün adamı ağardar, qara gün qaraldar.
• Ağ gün ağardır, qara gün qaraldır.
• Ağ gün hara gedirsən? Ağarmağa. Qara gün hara gedirsən? Qaralmağa.
• Ağ gün qara günü yaddan çıxardar.
• Ağ gün üz ağardar.
• Ağ itin həllaca zərəri var.
• Ağ itin pambıq satana zərəri var.
• Ağ köpək, qara köpək, ikisi də köpəkdir.
• Ağ qoyun, qara qoyun keçid başında bəlli olar.
• Ağ qoyunu görənlər içi dolu yağ sanar.
• Ağ qoyunun qara quzusu da olar.
• Ağ libas tez çirklənər.
• Ağ otdan — balta sapı, biri sındı — birini tax.
• Ağ parçaya ləkə tez düşər.
• Ağ pulu qara gün üçün yığarlar.
• Ağ şəkər, qara şəkər, bir damarı suya çəkər.
• Ağ üzdə qara xal zinətdir, qara üzdə ağ xal — nibət.
• Ağ üzüm, qara üzüm, başını dibindən üzüm.
• Ağa ağ deyiblər, qaraya qara.
• Ağa-ağa girdi bağa, bir quş tutdu, o da qurbağa.
• Ağa buyurur sür dərəyə, sür dərəyə.
• Ağa da özüdür, ağacan da.
• Ağa dedi yatma, tənbəl dedi:Yaxşı, ondA];a dincəlim.
• Ağa dediyin nədir, bəyənmədiyin nədir?
• Ağa deyir "sür dərəyə", sür dərəyə.
• Ağa gətirər navala, xanım tökər çuvala.
• Ağ göyərçin qara qarğaya qismət olub.
• Ağa ilə bostan əkənin tağı çiynində bitər.
• Ağa ilə xanım savaşdı, arada nökərin canı çıxdı.
• Ağa nə bilir oraq nədir?
• Ağa Nəzərəm, belə gəzərəm, bir yumruğa qırxın əzərəm.
• Ağac acı, can şirin.
• Ağac bar verdikcə başını aşağı əyər.
• Ağac başında qora, bilmədim düşdüm tora.
• Ağac böyüdükcə suyu çox aparar.
• Ağac dibindən su içər.
• Ağac əkənə rəhmət oxunar.
• Ağac əkənin ömrü uzun olar.
• Ağac əyildi-sındı, igid əyildi-öldü.
• Ağac gətirənin əvvəl özünü döyərlər.
• Ağac kökü üstə bitər.
• Ağac kökündən su içər.
• Ağac kölgəsiz olmaz, insan sevgisiz.
• Ağac körpə olanda qara yeldən qoruyarlar.
• Ağac meyvəni dəyənə qədər böyüdər.
• Ağac nazikliyindən sınsa da, adam yoğunluğundan sınar.
• Ağac nə qədər yüksək olsa, yarpaqları yenə də tökülər.
• Ağac olan yerdə budaq sınar.
• Ağac öz kökü üstə bitər.
• Ağac səmtinə yıxılar.
• Ağac sınanda baltalı da gələr, baltasız da.
• Ağac sınanda budaq nəyə gərəkdir?!
• Ağac yaş ikən əyilməsə, əyilməz.
• Ağac yeyən sıpa bir də xırmana girməz.
• Ağac yıxılan gün səs eylər.
• Ağac yıxılanda baltalı da gələr, baltasız da.
• Ağacı baltalayanda "sapı məndəndir" demiş.
• Ağacı çox olan kəndin məzarı az olar.
• Ağacı əlinə alarsan oğru və it özünü bildirər.
• Ağacı kəsərlər, öz səmtinə yıxılar.
• Ağacı qurd içindən yeyər.
• Ağacı meyvəsindən tanıyarlar.
• Ağacı yarpaqları bəzəyər.
• Ağacın iki başı var.
• Ağacın qurdu özündən olmasaydı, min yaşardı.
• Ağacın yumşağını qurd yeyər.
• Ağaclar başın tərpədəndə söyüd deyər: — mən də, mən də.
• Ağaclı kəndi sel basmaz.
• Ağalıq istəyənin verimi gərək, Ululuq istəyənin dözümü gərək.
• Ağalıq verimlədir, igidlik vurumla!
• Ağam bir xatun aldı, davanı satın aldı.
• Ağan eşşək də olsa, "hoş" demə.
• Ağanın malı çıxar, muzdurun canı.
• Ağası güclü olan qul asi olar.
• Ağaya ağa desən gülməyi gələr, nökərə nökər desən ağlamağı.
• Ağaya söz anlatmaq — dağı yerindən qopartmaq.
• Ağçalı adamdan dağlar da qorxar.
• Ağı gördün, qaranı unutdun?!
• Ağı qaradan seçəndə gəl.
• Ağıl ağıldan üstün olar.
• Ağıl başda ikən evin avadan.
• Ağıl başın böyüklüyündə deyil.
• Ağıl bazarda satılmaz.
• Ağıl gücdən üstündür.
• Ağıl insana sərmayədir.
• Ağıl kişinin bəzəyidir.
• Ağıl var, kamal yox.
• Ağıl var — pul yox, pul var — ağıl yox.
• Ağıl yaşda deyil, başdadır.
• Ağıl yaşda olmaz, başda olar.
• Ağıla gələn başa gələr.
• Ağıla paxıllıq olmaz.
• Ağıldan yavandır, cibdən yağlı.
• Ağılın zənni, cahilin yəqinindən yaxşıdır.
• Ağılları bazara çıxardıblar, hər kəs yenə öz ağlını alıb.
• Ağıllı adam yüksəkdən danışmaz.
• Ağıllı ağıl eləyincə dəli vurdu keçdi.
• Ağıllı, araba ilə dövşan ovuna gedər.
• Ağıllı arvad ara, ağılsız arvad vara qaçar.
• Ağıllı arvad kamala, ağılsız arvad camala güvənər.
• Ağıllı baş bəlasız olar, doğru yol — qərəzsiz.
• Ağıllı bildiyini söyləməz, dəli söylədiyini bilməz.
• Ağıllı bir dəfə aldanar.
• Ağıllı bizi tapmaz, dəli bacadan yağar.
• Ağıllı çırmanınca, dəli vurdu, çayı keçdi.
• Ağıllı dostunu hər zaman xatırlar, ağılsız isə işi düşəndə.
• Ağıllı düşmən ağılsız dostdan yaxşıdır.
• Ağıllı düşmən nadan dostdan yaxşıdır.
• Ağıllı düşməndən qorxma, ağılsız dostdan qorx.
• Ağıllı evlənincə, dəli bir oğul da doğurdu.
• Ağıllı evlənincə, dəlinin oğlu olar.
• Ağıllı ədəbi ədəbsizdən öyrənər.
• Ağıllı gördüyünü, ağılsız eşitdiyini söylər.
• Ağıllı fikir edincə, dəli Kürdən keçər.
• Ağıllı fikirləşincə dəli çayı keçdi.
• Ağıllı fikirləşincə, dəlinin bir oğlu oldu.
• Ağıllı fikirləşincə, dəlinin oğlu bazara gedər.
• Ağıllı işinə baxar, axmaq dişinə.
• Ağıllı kamal аxtarar, аxmaq var-dövlət.
• Ağıllı kasıba dəli deyərlər, dövlətli dəliyə "bəli" deyərlər.
• Ağıllı kişi qışın qeydinə yayda qalar.
• Ağıllı kişini falçılar sevməz.
• Ağıllı qəm yeyər, ağılsız qamçı.
• Ağıllı qonşun yoxdursa, kitabla söhbət et.
• Ağıllı neylər malı, ağılsız neylər malı?!
• Ağıllı olan bir dəfə aldanar.
• Ağıllı olub dərd çəkincə, dəli ol dərdini çəksinlər.
• Ağıllı uşaq özünü bələkdə göstərər.
• Ağıllı yoxsul axmaq varlıdan yaxşıdır.
• Ağıllınız Xıdır ağa, barmağın saldı bardağa.
• Ağıllınız kimdir? Qabaqdakı zəncirli.
• Ağıllısı hansıdır, qabaqda gedən dəli.
• Ağıllıya işarə, dəliyə kötək.
• Ağıllıya qırx gün dəli desən, dəli olar.
• Ağıllıyla çəkişmək cahillə halva yeməkdən yaxşıdır.
• Ağılsız adama nəsihət etmək dənizə su tökmək kimidir.
• Ağılsız baş əlindən səfil ayaq nələr çəkər…
• Ağılsız dostdan ağıllı düşmən yaxşıdır.
• Ağılsız dostun olunca, ağıllı düşmənin olsun.
• Ağın adı var, qaranın dadı.
• Ağır ayaq baş əyər.
• Ağır basmayınca yüngül qalxmaz.
• Ağır daş batman gələr.
• Ağır gəldi, yüngül qalxar.
• Ağır günün daşı ağır olar.
• Ağır qazan geç qaynar.
• Ağır otur, "ağa" desinlər.
• Ağır otur, batman gəl.
• Ağır tərpən, ağır dur.
• Ağır yükün zəhmini qatır bilər.
• Ağırı qoyub yüngülü götürmə.
• Ağırlıq — qızıl qala, yüngüllük — başa bəla.
• Ağırlığın yer götürər, ruzusun allah yetirər.
• Ağız açdı, gövhər saçdı.
• Ağız deyəni qulaq eşitmir.
• Ağız torba deyil ki, büzəsən.
• Ağız yandıran aşı qaşıq tanıyar.
• Ağız yeməsə, üz utanmaz.
• Ağıza gələn qazancdır.
• Ağızdan çıxan başa dəyər.
• Ağızdan çıxanı qaytarmaq olmaz.
• Ağızdan ağıza doğru xəbər yoxdur.
• Ağıznan plov bişməz, yağ ilə düyü gərək.
• Ağladan yanına get, güldürən yanına getmə.
• Ağladım bacarmadım, güldüm günümü keçirdim.
• Ağladırsa fələk, bir gün güldürər.
• Ağlama ölü üçün, ağla dəli üçün.
• Ağlamaqla gülmək bacı-qardaşdır.
• Ağlamaqla kişi qeyrətsiz olar.
• Ağlamayan uşağa məmə verməzlər.
• Ağlamayan uşağa süd verməzlər.
• Ağlamayana çörək verməzlər.
• Ağlarsa anam ağlar, qalanı yalan ağlar.
• Ağlayanda elə ağla ki, əzizi ölmüş kimi, güləndə elə gül ki, əzizi gəlmiş kimi.
• Ağlayanda imam üçün də ağla, yezid üçün də.
• Ağlayanın bir dərdi var, gülənin beş.
• Ağlı olan, qışın qeydinə yayda qalar.
• Ağlını eşşək ağlına verərsən, çəkər arpa zəmisinə.
• Ağrılarda göz ağrısı, hər kişinin öz ağrısı.
• Ağrımayan baş yastıq istəməz.
• Ağrımayan başa dəsmal bağlamazlar.
• Ağrısız başa saqqız yapışdırma.
• Ağrımayan başma dəsmal bağlama.
• Ağsaqqal sözünü axıra saxlar.
• Ağzı aşa yetişəndə başı daşa yetişər.
• Ağzı bağlı qaba milçək düşməz.
• Ağzı əyrini boynunun ardından tanıyarlar.
• Ağzı ilə quş tutur.
• Ağzım nə yeyib ki, üzün nə utana?
• Ağzım yandı, barı aşım aş olaydı!.
• Ağzım yaradır, sulaya bilmərəm.
• Ağzıma aş, qarnıma — daş.
• Ağzımı bir aş yandırsın ki, aş ola, başımı bir daş yarsın ki, daş ola.
• Ağzın açdı, gözün yumdu.
• Ağzına bax tikə kəs.
• Ağzına söz atıblar.
• Ağzına su alıb.
• Ağzına şirə sürtüblər.
• Ağzında diş qalmayıb.
• Ağzından dürr tökülür.
• Ağzından qan iyi gəlir.
• Ağzından sifdə çıxardanda gümüş çıxart, amma heç dinməsən qızıldı.
• Ağzından söz qapıblar.
• Ağzından süd iyi gəlir.
• Ağzını açdı, gövhər saçdı.
• Ağzını xeyirliyə aç!
• Ağzını qoyub allah yoluna.
• Ağzını tutsan, burnu dillənər.
• Ağzının xörəyi deyil.
• Ağzının qaytanı yoxdur.

Al

• Al almaya daş atan çox olar.
• Al qapıda, sat qapıda.
• Al ver deyiblər, al vermə deməyiblər.
• Ala it çaqqalın dayısıdır.
• Ala it gedər, qara it gələr.
• Ala itdən (köpəkdən) məşhurdur.
• Ala itin balası qara olar, yanılsa boynu ala olar, hürəndə anası kimi olar.
• Ala qarğa olmağı bəs deyil, həkimlik də eləyir.
• Ala qarğa şux tərlanı bəyənməz.
• Ala qayada bostan uru olubdur.
• Alacağı bir piltədir, pambığın batmanını soruşur.
• Alacağın olsun, ala qarğada olsun.
• Alan aldanmaz, satan allanar.
• Alça mənim, gilas mənim, tut mənim, gavalıda da gözüm var.
• Alçaq ata hamı minər.
• Alçaq dağa qar yağmaz?!
• Alçaq yer igidi xor göstərər.
• Alçaq yerdə təpəcik özün dağ sanar.
• Alçaq uçan ucaya qonar, uca uçan alçaq qonar.
• Alçaqda yatma-sel aparar, ucada yatma — yel aparar.
• Aldığı bir iynədir, dəmirin batmanını yoxlayır.
• Aldım qoz, satdım qoz, mənə qaldı çaqqaçuq.
• Aləm aləmlədir, keçəl qız da xalamla.
• Aləmə it hürər, bizə çaqqal.
• Aləmə it hürər, bizə Mazandaran çaqqalı.
• Aləmə oğruyam, sənə ki doğruyam.
• Alət işlər, əl öyünər, qılınc işlər, qol öyünər.
• Alim olmaq asandır, adam olmaq çətin.
• Alimin bir günü, cahilin min ili.
• Alıcı quş dimdiyindən bilinər.
• Alın təri ucaldar əri.
• Allah adama ya ağıl verər, ya dövlət.
• Allah bir qapını bağlayanda, bir qapını açar.
• Allah bir, söz bir.
• Allah bir yandan bağlasa, bir yandan açar.
• Allah böyüklərin xasiyyətini kəssin.
• Allah bu əli o biri ələ möhtac eləməsin.
• Allah bu gözü o gözə möhtac eləməsin.
• Allah buynuzsuz qoçun qisasını buynuzlu qoçda qoymaz.
• Allah dağına baxar, qar yağdırar.
• Allah demiş: səndən hərəkət, məndən bərəkət.
• "Allah" deyən namurad qalmaz.
• Allah dərdi çəkənə verir.
• Allah dəvəyə qanad versəydi, dam-divarı yıxardı.
• Allah eşşəyə buynuz versə idi, dünyanı dağıdardı (versə, vırar ölkəni dağıdar).
• Allah əsilsizə düşürtməsin.
• Allah əyməyəni bəndə əyə bilməz.
• Allah haqqı nahaqqa verməz.
• Allah heç kimi arxasız eyləməsin.
• Allah ilanın əməlini bilib ayağını qarnında yaradıb.
• Allah insanın ömründən kəsib baxtına calasın.
• Allah istəyən danaya qurd dəyməz.
• Allah kasıbdan kəsər, varlıya verər.
• Allah kərimdi, quyusu dərindi.
• Allah qarğa deyil ki, göz oya.
• Allah qonağının öz qisməti var.
• Allah min dərd verib, min bir dərman.
• Allah möminə hər şeyi bağışlar.
• Allah ona qoturluq versin, dırnağ verməsin.
• Allah ona verdiyi canı ala bilməyir.
• Allah sağ əli sol ələ möhtac eləməsin.
• Allah sağ gözü sol gözə möhtac eyləməsin.
• Allah saxlayanı qurd yeməz.
• Allah tənbəl kimsəni sevməz.
• Allah tənbəli sevməz.
• Allah yolunda yox, şeytan yolunda çox.
• Allah var, rəhmi də var.
• Allah verə, bazar ola.
• Allah verəndə bacadan da tökər.
• Allah verəndə yox yerdən də verər.
• Allah verəndə peyğəmbər də üstünə bir çəngə atar.
• Allah verməyəndə, bəndə neyləsin?
• Allah verməyənə peyğəmbər neyləsin?!
• Allah verməz qara quluna, o da qalar vuruna-vuruna.
• Allah vuran ağacın səsi çıxmaz.
• Allaha inanmayana bəndələr də inanmaz.
• Allahdan buyruq, ağzıma quyruq.
• Allahdan gizlin deyil, bəndədən nə gizlin.
• Allahdan qorxmaz, bəndədən utanmaz.
• Allahdan nə gəlsə xoşdur.
• Allahı çağıran məhrum qalmaz.
• Allahın bədnəzərdən xəbəri yoxdur.
• Allahsız yerdə otur, böyüksüz yerdə oturma.
• Alma ağacından alma düşər, armud ağacından — armud.
• Alma arvadın dulunu, dalınca gələr qulunu.
• Alma öz ağacından uzaq düşməz.
• Almadığın heyvanın quyruğundan yapışma.
• Almaq aldanmaqdı, vermək hünərdi.
• Almanı göyə at, yerə gəlincə, ya nəsib!
• Almanı soy ye, armudu say ye.
• Almazı palçığa atsalar, yenə almazdır.
• Alt daşı ağır olar.
• Alt dəyirman güclü olar.
• Altın həsir, üstün həsir, yat, yetim, tərləyəsən.
• Altmışda zurna öğrənən qəbrində çalar.
• Altun əli bıçaq kəsməz.
• Altunu od sınar, əri altun.

Am — An

• Aman deyənin boynun vurar.
• Aman istəyənə əl qaldırmazlar.
• Ana ağaca çıxanda, qızı budaq-budaq gəzər.
• Ana, bala ucundan canını oda yaxar.
• Ana kimi yar olmaz, Vətən kimi diyar.
• Ana səbri böyükdür.
• Ana ürəyi – dağ çiçəyi.
• Anadan əmdiyim süd burnumdan gəldi.
• Anadan əziz yenə anadır.
• Anadan yaxşı yavər olmaz.
• Analı qızın özü böyüyər, anasız qızın sözü böyüyər.
• Analı qızın işi görünər, anasız qızın dişi.
• Analı quzu, xınalı quz.
• Ananın ərköyün oğlu hambal olar.
• Ananın səbri tükənməz olur.
• Anası gəzən ağacları balası budaq-budaq gəzər.
• Anasına bax qızını al, qırağına bax bezini al.
• Anasından ayrı düşən quzunu qurd yeyər.
• Anasızın gördüyü iş danlaqsız bitməz.
• Anlayan düşmən anlamaz dostdan yaxşıdır.
• Anlayana bir bəsdir, anlamayana min azdır.
• Anlayana da qul olaram, anlamaza da, dad yarımçıq əlindən.
• Anlayana qul ol, anlamayana ağa olma.
• Anlayanın quluyam, anlamayanın ağası.
• Anlayanla daş daşı, anlamazla bal yemə.
• Anlamaz eşşəkdən də (heyvannan da) pisdir.

Ap — Ar

• Aparanda el aparar, yel aparar, sel aparar.
• Ara sözü ev yıxar.
• Araba cırıldamaqdan, ban cırıldayır.
• Araba qoş, çarxa dur, mərd igidə arxa dur.
• Araq adamı ardan da qoyar, yardan da.
• Araz! Altını da bilirəm, üstünü də.
• Arxalı köpək qurd basar.
• Arif olan buluddan da nəm çəkər.
• Arifə bir işarə.
• Arifə bir işarə, qanmaza min toppuz
• Arifə işarə, kötüyə balta.
• Arifə işarət, cahilə daş at.
• Arı yeyib, namusu atıb dalına.
• Arı yuvasına çöp uzatmazlar.
• Arıq hara, qoruq hara.
• Arığa batman da yükdür.
• Artıq tamah baş yarar.
• Arpa əkən buğda biçməz.
• Arpa olsun, büğda olsun — təhnə dolu olsun.
• Arpa unun yoxdusa, dadlı dilin də yoxdur?!
• Arpa verilməyən at qamçı gücü ilə yeriməz.
• Arpa yemiş at mənzil kəsər.
• Arpadan, buğdadan əlim üzüldü, ümidim sənə qaldı darı xırmanı.
• Arpaya qatsan at yeməz, sümüyə qatsan it yeməz.
• Arsız kişidən arsız arvad yaxşıdır.
• Arsız nədən arlanar?!
• Arsızın üzünə tüpürüblər, "yağış yağır" demiş.
• Arşın gətir, bez apar, çuval gətir, qoz apar.
• Arşın olmayan yerdə çərək də ölçüdür.
• Artıq aş — ya qarın ağrıdar, ya baş.
• Artıq mal — gözmü çıxarır?!
• Artıq tamah daş yarar, daş qayıdar baş yarar.
• Artıq tikə baş yarar.
• Arvad evinə girənin qapısı alçaq olar.
• Arvad iki olanda ev süpürülməmiş qalar.
• Arvad ilə at igidin baxtına.
• Arvad malı alçaq qapı kimidir, girəndə də başın dəyəcək, çıxanda da.
• Arvad malı başa toxmaq kimi dəyər.
• Arvad tutan yolun axırı yoxuşa qalxar.
• Arvad üzlü kişidən, kişi üzlü arvaddan əlhəzər.
• Arvad var ev yığar, arvad var ev yıxar.
• Arvadı ahıl gözüylə, atı — cahil gözüylə.
• Arvadı bəd olanın saqqalı tez ağarar.
• Arvadı əri saxlar, pendiri dəri.
• Arvadın axır hiyləsi ağlamaqdır.
• Arvadın biri — əla, ikisi — bəla.
• Arvadın deyingəni kişini tez qocaldar.
• Arvadın isməti, ərin izzəti.
• Arvadsız ev, susuz dəyirman.
• Arzu niyyətdən doğar.

As

• Asılsan da, uca budaqdan asıl.
• Aslan ağzından şikar alınmaz.
• Aslan qocalanda başına çaqqallar toplaşar.
• Aslan qocalanda siçan yuvasını gözləyər.
• Aslan tülkü kölgəsində yatmaz.
• Aslan yatağında tülkülər yatır.
• Aslan yatışından da bəllidir.
• Aslanın nə erkəyi, nə dişisi.
• Asta gedən yorulmaz.
• Asta vur, Rasta vur.

Aş

• Aş vermişəm aşımı ver, yaş vermişəm yaşımı ver.
• Aşiqə Bağdad uzaq deyil.

At

• At almağa cahıl gedər, qız almağa ahıl.
• At almamış axur çəkmə.
• at almamış nalını alır.
• At ayağı külək olar, ozan dili yüyrək.
• At bəslənirkən, qız istənirkən.
• At igidin yoldaşıdır, silah onun qardaşı.
• At izi it izinə qarışmaz.
• At minəndə vərəm olmaz.
• At oğurlanandan sonra axur nəyə gərək.
• At olmasa, nal nəyə gərək?
• At olmasa, nə meydan.
• At olmayan yerdə eşşək də atdır.
• At ölər nalı qalar, İgid ölər namı qalar.
• At ölüb, itlərin bayramıdır.
• Ata-ana qədrini bilməyən, yadın qədrini nə bilər.
• Ata-ana sözünə baxmayan xoş gün görməz.
• Ata, ana tərbiyə etməyəni həyat tərbiyə edər.
• Ata-anasına xeyri olmayanın, elə nə xeyri.
• Ata-anamı itirdim, özümü yara yetirdim.
• Ata-ananın canı övlada bağlı olar.
• Ata malına göz dikən ac olar.
• Ata olmasan, ata qədri bilməzsən.
• Ata olmayan — ata, ana olmayan — ana qədrini bilməz.
• Ata palan, eşşəyə yəhər yaramaz.
• Atam gündəni sayır, anam gündədən kəsir.
• Atan alim idi, sənə nə, özündən danış!
• Atan ilə atamı demə, özün ilə özümü de!
• Atan soğan, anan sarımsaq, sən hardan oldun belə gülməşəkər?
• Atası turşu yemiş, balasının dişi qamaşmış.
• Atasından nə xeyir gördük ki, balasından nə xeyir görək.
• Atasını tanımayan Allahını da tanımaz.
• Atasının gözünü çıxardıb, adını qoyub Koroğlu.
• Ataya oğul, anaya qul.
• Atı atası ilə tanıdarlar, qatırı anası ilə.
• Atı qamçı aparmaz, arpa aparar.
• Atılan ox geri qayıtmaz.

Av — Ay

• Avamların azarı, mollaların bazarı.
• Avara adam kordur.
• Avara qonaq ev sahibini də avara qoyar.
• Avazın yaxşı gəlir, oxuduğun Quran olsa?
• Ay aydın, onun da üzündə ləkə var.
• Ay daş atan bəxtəvər, daşın da bir vaxtı var.
• Ay həmişə bulud altında qalmaz.
• Ay işığını gündən alır.
• Ay qaynana, elə bil, gəlin olmamısan?!
• Ay qonaq, olaydı yağ, bişirəydim qayğanaq, vay tava dərdi!
• Ay müştəri, müştəri, qızıldandır dişləri!
• Ay — ulduz göyə yaraşar.
• Ay var, gün var, tələsməyə nə var?!
• Ay var — ili gözlər, il var — ayı gözlər.
• Ay zamana, zamana, oxu qoydun kamana, eşşəklər arpa yeyir, at həsrətdir samana.
• Aya deyər: — Sən cıxma, mən çıxım! Günə deyər: — Sən çıxma, mən çıxım!
• Ayaq büdrəməsi dil büdrəməsindən yaxşıdır.
• Ayaq dəyməyən daş olmaz, bəla görməyən baş.
• Ayaq girməyən yerə baş girməz.
• Ayaq üstə ölmək diz üstə yaaşamaqdan yaxşıdır.
• Ayaq yalın, qanqal qalın.
• Ayaqqabı dar olanda dünya başa zindan olar.
• Ayağı ilə gələnə ölüm olmaz.
• Ayağı nərdivana bir-bir qoyarlar.
• Ayağına daş toxunsa, məndən bilər.
• Ayağını isti tut, başını sərin, yeməyinə fikir ver, düşünmə dərin!
• Ayağını yorğanına görə uzat.
• Ayda-ildə bir namaz, onu da şeytan qoymaz.
• Aydan arı- sudan duru.
• Aydınlıq olmayınca kişinin mindiyi atmıdır, eşşəkmidir, bilinməz.
• Aydınlıqda yaşayan çox yaşayar.
• Ayı ilə meymun — bir-birinə uyğun.
• Ayı kim gördü? — Kor Mahmud.
• Ayı qandı, abid qanmadı.
• Ayın beş gün qaranlığı olanda, beş gün də aydınlığı olar.

Az

• Az-az ye, həmişə ye.
• Az bilmək istəmirsənsə, çox oxu.
• Az danışmaq ədəbdəndir.
• Az düşünən çox danışar.
• Az idi arıq-uruq, biri də gəldi dabanı cırıq.
• Az olsun, nəqd olsun.
• Az olsun, üz olsun.
• Az olsun, saz olsun.
• Az olsun, yaxşı olsun.
• Az ye, öz çörəyini ye.
• Az yeyən mələkdi, çox yeyən hələkdi.
• Az yeyənin azarı da az olar.
• Az yeyər – arıqlar, çox yeyər – zarıldar.
• Az yeyərəm – görmərəm həkimi, düz dolannam – görmərəm hakimi.
• Az yeyir küsür, çox yeyir qusur.
• Aza dedilər:-hara gedirsən? Dedi:-Çoxun yanına.
• Aza qane ol, çoxu Allahdan istə.
• Aza qane olmayan çoxa yetişməz.
• Azacıq aşım, ağrımaz başım.
• Azana yol göstərsən, sənə yön öyrədər.
• Azançı çəkər soyuğu, molla yeyər toyuğu.
• Azar batman-batman gələr.
• Azar batman-batman gələr, misqal-misqal çıxar.
• Azar da kasıbı tapar.
• Azar tənbəllikdən bezardır.
• Azarladım – ölmədim, üzüldüm–öldüm.
• Azarlı arvadı əri istəməz.
• Azarlı tələsər, armud vaxtında yetişər.
• Azarlı yanında armud yemə.
• Azarlıq olsun, bezarlıq olmasın.
• Azarlının qorxusu ölənəcəndir.
• Az-az ye, həmişə ye.
• Azdan az qırılar, çoxdan çox.
• Azdan az olar, çoxdan çox.
• Azdan az verərlər, çoxdan çox.
• Azğınla-pozğuna öyüd-nəsihət kar eləməz.
• Azı bilməyən, çoxu һeç bilməz.
• Azın qədrini bilməyən, çoxun da qədrini bilməz.
• Aznan çoxun oyunu olmaz.