Lao-tszı

Lao-tszı
Doğum tarixi	e.ə. 6. əsr
Doğum yeri	Chu
Vəfat tarixi	e.ə. 5. əsr
Vəfat yeri	Çin
Vikipediya məqaləsi

Lao Tszı

Lao Tszı — Çin mütəfəkkiri.

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Açıq-saçıqlıq göstərin, sadəliyi qəbul edin, eqoizmi azaldın, az arzu edin.
• Axar suda əks oluna bilməz. Yalnız daxili rahatlığı bilənlər onu başqalarına verə bilər.
• Ağıllı adam yarışmaz, beləcə kimsə ona qarşı qazana bilməz.
• Ağıllı insan öz xəzinəsini yığmır. Başqalarına nə qədər çox verirsə, bir o qədər özününküdür.
• Alacaqsansa, əvvəl verməlisən, bu zəkanın başlanğıcıdır.
• Ariflərə hörmət etməsən, xalq arasında çəkişmə olmaz. Nadir əşyalara dəyər verməsəniz, xalq arasında oğru da olmayacaq. Nəyin paxıllığa səbəb ola biləcəyini göstərməsən, insanların ürəyi narahat olmaz. Ona görə də ölkəni idarə edən kamil müdriklər təbəələrin qəlbini boşaldar, mədələrini isə tox edər. Onun nəzarəti onların iradəsini zəiflədir, sümüklərini möhkəmləndirir. Daim çalışır ki, xalqın elmi və həvəsi olmasın, elm sahibi olanlar isə əməl etməyə cürət etməsinlər. Hərəkət etməmək həmişə sülh gətirir.
• Asanı idarə edərək çətinliyi təxmin edin.
• Az bilmək və özünü çox bilən kimi göstərmək xəstəlikdir, yalnız bu xəstəliyi başa düşməklə ondan xilas ola bilərsən.
• Az danışan məqsədinə boşboğazdan tez çatar.

B

• Başa düşmədiyini dərk etmək bir fəzilətdir; Başa düşmədiyini dərk etməmək qüsurdur.
• Başqalarına qalib gələn qüvvətlidir, özünə qalib gələn isə əzəmətlidir.
• Başqalarını başa düşürsənsə, ağıllısan. Özünüzü başa düşsəniz, işıqlanırsınız. Başqalarına qalib gəlsən, güclüsən. Özünüzə qalib gəlsəniz, gücünüz var. Əgər qane olmağı bilirsənsə, zənginsən. Əgər canla-başla hərəkət edə bilirsənsə, iradən var. Məqsədlərinizi itirməsəniz, uzunmüddətli ola bilərsiniz. Əgər itkisiz ölürsənsə, əbədisən
• Başqalarını bilən kimsə məlumatlı, özünü bilən kimsə müdrikdir.
• Başqalarını idarə etmək gücdür. Özünüzü idarə etmək əsl gücdür.
• Başqalarını tanımaq zəkadır; özünü tanımaq əsl hikmətdir. Başqalarını mənimsəmək gücdür; özünü idarə etmək əsl gücdür.
• Bayırdan yumşaq, içəridən isə bərk olmaq, bayırdan bərk, içəridən yumşaq olmaqdan daha yaxşıdır.
• Bilənlər danışmır, danışanlar bilmir.
• Biliyi olanlar proqnoz vermir. Proqnoz verənlərin biliyi yoxdur.
• Bilmədiyini bilmək ən yaxşısıdır. Bilməyib də bildiyini sanmaq təhlükəli bir xəstəlikdir.
• Bir millət fitnə ilə doludursa, o zaman vətənpərvərlər çiçəklənir.
• Biri tərəfindən dərindən sevilmək sizə güc, kimisə dərindən sevmək isə cəsarət verir.
• Böyük bir xalqı idarə etmək kiçik balıq bişirmək kimidir — çox rəftar etmək onu korlayar.
• Böyük müdriklərin hakimiyyətdə olduğu yerdə insanlar onların varlığını hiss etmirlər. Kiçik müdriklərin hökm sürdüyü yerdə xalq onlara bağlanır və onları tərifləyir. Daha kiçik müdriklərin hökm sürdüyü yerdə xalq onlardan qorxur, daha da kiçik müdriklərin hökm sürdüyü yerdə isə xalq onlara xor baxır.
• Böyük əməllər kiçik əməllərdən ibarətdir.
• Böyük işlər bacarıb şərəf qazandıqdan sonra bir tərəfə çəkilməsini bilməlidir insan.
• Böyük Yol məhv olarsa, əxlaq və vəzifə orada olacaq. Ağıl və bilik yarananda böyük yalanlar çiçəklənəcək. Qohumlar bir-biri ilə mübahisə etdikdə övladlıq borcu və sevgisi olacaq. Dövlətlər çaşqınlıq içində olanda sadiq qulluqçular olacaq.
• Bütün çətin şeylərin mənşəyi asanda, böyük şeylərin isə kiçikdə olur.
• Bütün yaxşılıqların içərisində ülvilik ən üstündür. Uğur gözəl olan hər şeyin bir araya gəlməsidir. İrəliləmə ədalətli olan hər şeyin razılığıdır. Dözümlülük bütün hərəkətlərin təməlidir.

Ç

• Çətin işin öhdəsindən gəlinməsi asandan başlanır, böyüyün həyata keçirilməsi kiçikdən başlanır, çünki dünyada çətin asandan yaranır, böyük isə -kiçikdən.
• Çətinliklərin öhdəsindən gəlmək yüngüldən, əzəmətliliyin həyata keçməsi azacıqdan başlayır, ona görə ki, dünyada çətinliklər asanlıqdan, əzəmətlilik isə azacıqdan törənir.
• Çox bilmək və özünü çox bilən kimi göstərmək — əxlaqi yüksəlişdir.

D

• Depressiyadasınızsa, keçmişdə yaşayırsınızsa, narahatsınızsa, gələcəkdə yaşayırsınızsa, sülh içindəsinizsə, indiki zamanda yaşayırsınız.
• Doğru sözlər gözəl deyil; gözəl sözlər doğru deyil. Yaxşı sözlər inandırıcı deyil; inandırıcı sözlər yaxşı deyil.
• Doğru sözlər öz əks tərəfinə oxşayır.
• Dünyada heç bir şey su qədər yumşaq və incə deyil, lakin böyük qayalar kimi sərt və sabit şeyləri, su kimi daha yaxşı heç nə qıra bilməz və parçalayamaz.
• Dünyada sudan daha müti və zəif bir şey yoxdur. Ancaq sərt və güclü olana hücum etmək üçün heç bir şey ondan üstün ola bilməz.
• Dünyada sudan zəif və yumşaq olan heç bir cisim olmasa da, o, ən sərt cismi məhv edə bilir.
• Düşüncələrinizə diqqət edin; onlar sözlərə çevrilir. Sözlərinizə diqqət yetirin; onlar hərəkətlərə çevrilir. Hərəkətlərinizə baxın; onlar vərdişlərə çevrilirlər. Vərdişlərinizə baxın; onlar xarakterə çevrilirlər. Xarakterinizə baxın; bu sizin taleyinizə çevrilir.
• Düşüncələrinizdə diqqətli olun, onlar əməllərin başlanğıcıdır.

E

• Ehtiraslara itaət etməkdən daha böyük bir yanılma ola bilməz.

Ə

• Əgər siz öz müvəffəqiyyətlərinizi digərlərinin tərifləri və məzəmmətləri ilə ölçürsünüzsə, sizin həyəcanınız sonsuz olacaq.
• Əgər uduza bilsən güclüsən deməkdir, pisə yaxşılıqla cavab ver.
• Ən böyük bədbəxtlik hər şeydən narazı qalmaqdır.
• Ən böyük fəth mübarizə etmədən qazanılar, ən müvəffəqiyyətli idarəçi əmr etmədən idarə edər.
• Ən yaxşı əsgər hücum etməz. Üstün döyüşçü səssiz bacarar. Ən böyük fateh mübarizə etmədən qazanandır. Ən müvəffəqiyyətli idarəçi əmr etmədən istiqamətləndirəndir.

F

• Fəzilət itirildikdə xeyirxahlıq, xeyirxahlıq itirildikdə düzgün davranış, düzgün davranış itirildikdə məqsədəuyğunluq meydana çıxır. Məqsədlilik haqqın və həqiqətin sadəcə kölgəsidir; pozğunluğun başlanğıcıdır.

G

• Gerçək ağıl çox öyrənməklə əldə edilməz, müdrik israfçılıq etməz.
• Güclü olmaq üçün su kimi olmaq lazımdır. Heç bir maneə yoxdur — axır; bənd — dayanacaq; bənd qırılır — yenidən axacaq; dördbucaqlı bir qabda dördbucaqlıdır; dəyirmi qabda dəyirmidir. O, çox itaətkar olduğu üçün hər şeydən çox ehtiyac duyulan və güclüdür.

H

• Heç bir şey sudan daha yumşaq və çevik ola bilməz, lakin heç bir şey ona qarşı dura bilməz.
• Heç bir zaman bir insanı mühakimə etməyin, o vaxta qədər ki, siz uzun bir yolu onun çəkmələri ilə qət etməmisinizsə.
• Həqiqətən də bütün varlıqların başlanğıcını borclu olduğu və bütün cənnətləri əhatə edən Yaradıcılığın ucalığı böyükdür.
• Həqiqətən qiymətləndirdiyim üç xəzinəm var: Birincisi sevgi və nəzakət, ikincisi qənaət, üçüncüsü isə təvazökarlıqdır.
• Hələ bilmədiyini düşünmək ən yaxşısıdır; Hələ bilməmək, bildiyini düşünmək çətinliyə səbəb olacaq.
• Hər şeyin dəyişdiyini başa düşsəniz, tutmağa çalışacağınız heç bir şey yoxdur. Əgər ölməkdən qorxmursansa, əldə edə bilməyəcəyin heç nə yoxdur.
• Hərəkətdə olan qarışqa mürgüləyən öküzdən daha çox iş görür.
• Həyat bir sıra təbii və kortəbii dəyişikliklərdir. Onlara müqavimət göstərməyin — bu yalnız kədər yaradır. Qoy reallıq reallıq olsun. İşlərin təbii olaraq, istədikləri şəkildə irəli getməsinə icazə verin.
• Həyat, davamlı dəyişən təbii faktların zənciridir.
• Həyat qısadır — ona görə də vaxt itirməyə dəyməz, ondan həzz almaq lazımdı.
• Həyat və ölüm bir mövzudur, fərqli tərəfdən baxılan eyni xəttdir.

X

• Xalq ona görə aclıq çəkir ki, dövlət vergiləri çox böyük və ağırdır. Xalqın fəlakətlərinin səbəbi məhz budur.
• Xalqın biliyi çox olanda onu idarə etmək çətindir.

İ

• İnamı zəif olan başqalarında da inam oyada bilməz.
• İnkişafın açarı şüurun daha yüksək ölçülərinin şüurumuza daxil edilməsidir.
• İnsan böyük sevgiyə görə cəsarətli olur.
• İnsanın düşmənləri cinlər deyil, özü kimi insanlardır.
• İnsanlar bir dəfə birləşdilərmi, cəsurlar tək başlarına irəliləyə bilməz, qorxaqlar isə tək başlarına geri çəkilə bilməzlər.
• İnsanlar çox şey biləndə onları idarə etmək çətindir.
• İnsanlara rəhbərlik etmək üçün onlara tabe ol.
• İnsanları bilən — müdrikdir, özünü bilən — maarifli (bilikli, ziyalı).
• İnsanları öz arxanca aparmaq istəyirsənsə, onların arxasınca get.
• İstiqaməti dəyişdirməsəniz, getdiyiniz yerə çata bilərsiniz.
• İşlərini idarə edən insanlar uğur qazanacaqları zaman çox vaxt uğursuzluğa düçar olurlar. Əgər əvvəldə olduğu kimi sonunda da diqqətli olarsa, uğursuzluq olmaz.

K

• Kifayət qədər olduğunu bilən hər zaman kifayət edər.
• Kim ki düşünür — o hər şeyi dərk edir, deməli, heç bir şeyi bilmir!
• Kim sizi hirsləndirir, o da sizi idarə edir.

Q

• Qabınızı ağzına qədər doldurun və o, töküləcək. Bıçağınızı kəskinləşdirməyə davam edin və o, kəskinləşəcək.
• Qanun və qərarların çoxluğu cinayətlərin az olması demək deyildir, əksinədir.
• Qanun və nizam nə qədər qabarıq olsa, oğrular və quldurlar bir o qədər çox olacaq.
• Qayğıdan cəsarət gəlir.
• Qürbətdə tərpənmədən insan bütün dünyanı tanıya bilər; Pəncərədən çölə baxmadan cənnət yolunu görmək olar. Nə qədər irəli gedirsə, o qədər az bilir.

L

• Ləyaqətlilərin qanunu — yaxşılıq edib və savaşmamaqdı.
• Lider o zaman yaxşıdır ki, insanlar onun varlığını çətinliklə bilsinlər, işi bitəndə, məqsədi yerinə yetiriləndə deyəcəklər: biz bunu özümüz etdik.

M

• Mən kim olduğumu buraxdığım zaman ola bildiyim şəxs oluram.
• Mən nə yaxşı, nə də pis tanrılar və ruhlarla maraqlanmıram, heç birinə qulluq etmirəm.
• Mənə yaxşılıq edənə yaxşılıq edəcəyəm, pislik edənlərə isə öz sevgimi yetirməklə onları yaxşılıq yoluna sövq etməyə çalışacağam.
• Mənim üç xəzinəm var. Onları göz bəbəyi kimi qoruyuram. Birincisi sevgi, ikincisi qənaət, üçüncüsü təvazökarlıqdır. Yalnız aza qənaət edən insan comərddir, təvazökar olan insan da insanları yaxşı idarə edir.
• Minlərlə kilometrlik bir səyahət ilk addımla başlar.
• Möcüzədən möcüzəyə varlıq açılır.
• Müdrikin karyerası iki cürdür: Ya dünyada hamı tərəfindən şərəfləndirilir, Başını yelləyən çiçək kimi, Ya da səssiz meşədə itib gedər.
• Müharibədə ən əhəmiyyətli şey sürətdir.

N

• Nə olduğumu buraxdığımda, neyəmsə o ola bilərəm.

Ö

• Öyrətməli olduğum yalnız üç şey var: sadəlik, səbir, şəfqət. Bu üçü sizin ən böyük xəzinənizdir.
• Öz düşüncələrinizə qarşı ehtiyatlı olun, onlar — əməlin başlanğıcıdır.

P

• Pis rəhbər xalqın xor gördüyü adamdır. Yaxşı rəhbər xalqın hörmət etdiyi adamdır. Ulu öndər odur ki, xalq deyir ki, "biz bunu özümüz etdik".
• Pisliyi ədalətlə, yaxşılığı yaxşılıqla qarşıla.

R

• Rahatlıq eşqinə sahib olan alim alim sayılmağa yaraşmaz.
• Razı olan zəngindir.

S

• Sadəcə olaraq özünüzlə kifayətləndiyiniz zaman və müqayisə və ya rəqabət aparmasanız, hamı sizə hörmət edəcək.
• Sadəlik, səbir, şəfqət. Bu üçü sizin ən böyük xəzinənizdir. Hərəkətlərdə və düşüncələrdə sadə olun, varlığın mənbəyinə qayıdırsan. Həm dostlara, həm də düşmənlərə qarşı səbirli olun, vəziyyətə uyğunlaşırsınız. Özünə qarşı mərhəmətlisənsə, dünyadakı bütün varlıqları barışdırırsan.
• Sahib olduğunla kifayətlən; şeylərin olduğu kimi sevin. Heç bir şeyin əskik olmadığını başa düşəndə ​​bütün dünya sənə məxsusdur.
• Sağlamlıq ən böyük sərvətdir. Qənaət ən böyük xəzinədir. Güvən ən böyük dostdur. Yoxluq ən böyük sevincdir.
• Sakit olan zehnə bütün kainat təslim olur.
• Sevgi bütün ehtirasların ən güclüsüdür, çünki o, eyni anda baş, ürək və hisslərə hücum edir.
• Səmimi sözlər yaxşı deyil; gözəl sözlər səmimi deyil.
• Sizi idarə edənlər — sizi qəzəbləndirənlərdi.
• Sözdəki mehribanlıq özünə inam yaradır. Düşüncədə xeyirxahlıq dərinlik yaradır. Verməkdə xeyirxahlıq sevgi yaradır.
• Sudan daha yumşaq və incə başqa bir şey yoxdur, lakin önünə çıxan hər şeyi sürüyəcək və parçalayacaq qədər güclüdür.
• Sükut böyük güc mənbəyidir.

T

• Təbiət, birinə başqa, digərinə başqa davranmaz.
• Təbiət insan ürəyi deyil.
• Tələsik qərar verməyin. O zaman sizin də hər kəsdən fərqiniz qalmaz. Həyatın kiçik bir parçasına baxıb hamısı haqqında qərar verməkdən qaçının. Qərar ağılın dayanması halıdır, qərar verdinizmi, ağıl düşünməyi, başqa sözlə inkişafı dayandırar. Buna baxmayaraq ağıl insanı daim qərara məcbur edər. Çünki inkişaf halında olmaq təhlükəlidir və insanı narahat edər.

Ü

• Üzdən sərt və daxildən yumşaq olmaqdansa, üzdən həlim, daxildənsə möhkəm olmaq yaxşıdı.

V

• Varlığınızın mərkəzində cavabınız var; kim olduğunu bilirsən və nə istədiyini bilirsən.

Y

• Yaxşı adam həyatını, axan su nümunəsində olduğu kimi təqib edərək formalaşdırır. Su ayrı-seçkilik etmədən bütün varlıqlara eyni həyat verir; su daim alçaq yerlərdə tapılar, heç kim onu yüksək yerlərdə axtarmaz. Ona görə də suyun yolu ruhi rahatlığı təmin etmək yolunda bir nümunə təşkil etməkdir.
• Yaxşı bir səyyahın məqsədi bir yerə çatmaq deyil.
• Yaxşı olanlarla yaxşılıqla rəftar edin, yaxşı olmayanlarla da yaxşılıqla rəftar edin. Beləliklə, yaxşılıq əldə edilir. Dürüst olana dürüst ol, dürüst olmayana da dürüst ol. Beləliklə, dürüstlük əldə edilir.
• Yaşayış yerində, yerə yaxın yaşayın. Düşünərkən sadəliyə davam edin. Münaqişədə ədalətli və səxavətli olun. İdarəçilikdə nəzarət etməyə çalışmayın. İşdə zövq aldığınız işlə məşğul olun. Ailə həyatında tamamilə iştirak edin.
• Yontu ustasının işini etməyə qalxan əlini şikəst etməzsə şanslı sayılır.

Z

• Zaman bir daha gəlməmək şərti ilə gedir.
• Zəka — şeylərin mahiyyətinin anlaşılmasıdır.
• Zənginlik və şərəf üzündən qürurlanan, özünə pisliyi çağırmış olar.
• Zorakılıq, hətta yaxşı niyyətli olsa da, həmişə insanın özünə qayıdır.

Mənbə

• Aforizmlər və hikmətli sözlər. Bakı, 2005.