Latın atalar sözləri: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →L |
|||
Sətir 739: | Sətir 739: | ||
* ''Lupus pilum mutat, non mentem'' |
* ''Lupus pilum mutat, non mentem'' |
||
:: Tərcümə: ''Canavar kürkünü dəyişər, amma |
:: Tərcümə: ''Canavar kürkünü dəyişər, amma xasiyyətini yox.'' |
||
== M == |
== M == |
06:24, 6 may 2014 tarixindəki versiya
A | B | C | D | E | F | G | H | I və J | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V |
А
- A Deo rex, a rege lex
- Hərfi tərcümə: Allahdan hökmdar, hökmdardan qanun.
- A nullo diligitur, qui neminem diligit.
- Heç kimi sevməyəni heç kim sevmir.
- Ab altero expectes, alteri quod feceris.
- Başqalarından başqaları üçün etdiyini gözlə.
- Mənbə: Publili Sir
- Abducet praedam, cui occurit prior.
- Kim birinci gəlirsə, qəniməti də o aparır.
- Abeunt studia in mores.
- Məşqlər xarakterdə iz qoyur.
- Mənbə: Ovidi
- Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.
- Sərxoşla mübahisə edən, olmayan düşmənlə vuruşur.
- Abstractum pro concreto.
- Konkretliyin əvəzinə mücərrədlik.
- Abyssus abyssum invocat.
- Hərfi tərcümə: Uçurum uçuruma aparır.
- Accidit in puncto, quod non contigit in anno.
- Bir anda elə şey baş verir ki, ona illərlə ümid etmirsən.
- Accipere quid ut justitiam facias, non est tam accipere quam extorquere.
- Ədaləti bərpa etmək üçün mükafat almaq, almaqdan daha çox zorakılıqdır.
- Ad augusta per angusta
- Zirvəyə aparan yol çətin olur.
- Ad cogitandum et agendum homo natus est
- İnsan düşünmək və iş görmək üçün yaranmışdır.
- Ad Kalendas Graecas
- Hərfi tərcümə: Yunan kalendalarına qədər.
- Mənası: Qeyri-müəyyən müddətə təxirə salmaq.
- Ad poenitendum properat, cito qui judicat.
- Tez qərar verən, tez peşman olur.
- Ad primos ictus non corruit ardua quercus.
- Hündür palıd birinci zərbədən aşmaz.
- Aditum nocendi perfido praestat fides.
- Hərfi tərcümə: Xainə etibar etmək onun zərər vurması üçün imkan yaradır.
- Mənbə: Seneka.
- Adprime in vita esse utile, ut ne quid nimis.
- Həyatın əsas qanunu - həddən ziyadə heç nə.
- Aes debitorem leve, grave inimicum facit.
- Kiçik borc borclu edir, böyük borc düşmən.
- Alea jacta est
- Püşk atılıb.
- Hərfi tərcümə: Sümüklər hərəkətdədir.
- Mənbə: Yuli Sezarın Rubikon çayını keçərkən dediyi sözlər.
- Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.
- Hərfi tərcümə: Başqalarının qüsurları gözümüzün önündədir, özümüzünkü kürəyimizin arxasında.
- Aliis inserviendo consumor
- Başqalarına xidmət edə-edə yanıram.
- Alium silere quod voles, primus sile.
- İstəyirsənsə nə haqdasa sussunlar, birinci sus.
- Mənbə: Seneka.
- Alter ego
- Hərfi tərcümə: İkinci "Mən".
- Alma mater
- Hərfi tərcümə: Süd anası.
- Amat victoria curam.
- Hərfi tərcümə: Qələbə qayğını sevir.
- Amantes amentes.
- Hərfi tərcümə: Aşiqlər - dəlilər.
- Amici fures temporis.
- Hərfi tərcümə: Dostlar - vaxt oğrularıdır.
- Amicitia aequalitas.
- Dostluq - bərabərlikdir.
- Amicus certus in re incerta cernitur.
- Hərfi tərcümə: Həqiqi dost yanlışlıqlarda tanınır (pis gündə).
- Mənbə: Enni
- Amicus verus — rara avis.
- Hərfi tərcümə: Sadiq dost — nadir quşdur.
- Mənbə: Plavt
- Amicus verus cognoscitur amore, more, ore, re
- Həqiqi dost sevgiylə, münasibətlə, sözlə, işlə tanınır.
- Amicus (mihi) Plato, sed magis amica veritas.
- Hərfi tərcümə: Platon mənim dostumdur, həqiqət daha böyük dostdur. (Platon mənim dostumdur, amma həqiqət daha vacibdir)
- Mənbə: Aristotel
- Amor caecus.
- Hərfi tərcümə: Məhəbbət kordur.
- Amoris vulnus sanat idem, qui facit.
- Eşq yarasını (bu yaranı) vuran müalicə edir.
- Amor non est medicabilis herbis.
- Hərfi tərcümə: Məhəbbət otlarla müalicə olunmur.
- Animis opibusque parati
- Ürəyimizlə və əməlimizlə hazırıq.
- Aquila non captat muscas.
- Qartal milçək tutmur.
- Aquilam volare doces
- Hərfi tərcümə: Sən qartala uçmaq öyrədirsən.
- Ars gratia artis
- İncəsənət naminə incəsənət.
- Mənbə: "Metro-Goldwyn-Mayer" şirkətinin şüarı.
- Ars longa, vita brevis
- İncəsənət əbədidir, həyat qısa.
- Artes molliunt mores.
- İncəsənət xasiyyəti yumşaldır.
- Audentes fortuna juvat.
- Hərfi tərcümə: Qoçaqlara tale yardım edir.
- Mənbə: Vergili, "Eneida" (X, 284)
- Aurea mediocritas.
- Hərfi tərcümə: Qızıl orta.
- Aut bene, aut nihil.
- Hərfi tərcümə: Ya yaxşı, ya heç nə.
- Aut Caesar, aut nihil
- Ya Sezar, ya heç nə.
- Çezare Borcanın devizi.
- Ave Caesar, imperator, morituri te salutant.
- Hərfi tərcümə: Salam, Sezar, imperator, ölümə gedənlər səni salamlayır. (Roma qladiatorlarının imperatora yönəltdikləri salamlama)
B
- Barba crescit, caput nescit.
- Hərfi tərcümə: Saqqalı çıxıb, amma ağlı yoxdur.
- Barba non facit philosophum.
- Hərfi tərcümə: Saqqal filosof olmağa bəs eləmir.
- Beati hispani, quibus vivere bibere est.
- "Yaşamağı içməyə bərabər tutan ispanlar xoşbəxtdirlər"
- Şərh: İspan dilində "v" hərfinin "b" kimi tələffüz olunmasına eyham vurulur.
- Beati pauperes spiritu.
- Ruhu kasıb olanlar müqəddəsdir.
- Mənbə: Vulqata, Matvey 5:3
- Beatus, qui prodest, quibus potest.
- Bacardığı hər kəsə yardım edən kəs xoşbəxtdir.
- Bene qui latuit bene vixit.
- Nəzərə çarpmadan yaşayan yaxşı yaşayır.
- Ovidi, Tristia, III.iv.25
- Benefacta male locata malefacta arbitror.
- Hərfi tərcümə: Layiq olmayana edilən yaxşılığı mən pislik hesab edirəm.
- Mənbə: Siseron
- Bis dat, qui cito dat.
- Hərfi tərcümə: Tez ödəyən ikiqat ödəyir.
- Mənbə: Publili Sir
- Bis repetita non placent
- Təkrarçılıq yaxşı qarşılanmır.
- Mənbə: Horatsi, Ars Poetica 365
- Bona diagnosis, bona curatio.
- Yaxşı diaqnoz, yxşı müalicə.
- Bona valetudo melior est quam maximae divitiae.
- Yaxşı sağlamlıq ən böyük var-dövlətdən bahadır.
- Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere.
- Yaxşı çoban qoyunu qırxanda onun dərisini soymur.
- Şərh: Roma imperatoru Tiberi öz canişinlərinə müraciətlə.
C
- Caedite eos. Novit enim Dominus qui sunt eius.
- Hərfi tərcümə: Öldürün onları. Allah özü onu tanıyanları tanıyır.
- Digər tərcümədə: Hamısını öldürün. Allah özü ayırd edəcək.
- Albiqoy Xaç yürüşləri zamanı Bezye qətliamından əvvəl abbat Arnold Amorinin dediyi güman edilir.
- Caesarem decet stantem mori.
- Hərfi tərcümə: Sezara ayaq üstə ölmək yaraşır.
- Mənbə: Svetoninin imperator Vespasianın son sözləri haqqında verdiyi məlumat.
- Carmina morte carent
- Hərfi tərcümə: Şeirlər ölümsüzdür.
- Carpe diem
- Hərfi tərcümə: (Hər) Günü tut
- Mənbə: Horatsi, "Odalar" (I, 11.8)
- Carthago delenda est (Carthaginem esse delendam)
- Hərfi tərcümə: Karfagen dağıdılmalıdır.
- Mənbə: Plutarx. Böyük Mark Portsi Katonun Roma senatındakı çıxışından.
- Calamitas virtutis occasio.
- Hərfi tərcümə: Kasıblıq igidliyə səbəb olur.
- Mənbə: Seneka
- Carpamus dulcia: nostrum est, quod vivis: cinis et manes et fabula fies.
- Hərfi tərcümə: Gəlin həyatın şirinliyini dadaq: onun üçün yaşayırıq, sonra isə biz toza, ruha, mifə çevriləcəyik.
- Persi, Sat., v. 151
- Casus ordinarius
- Adi hadisə.
- Casus extraordinarius
- Qeyri-adi hadisə.
- Cedo nulli
- "Mən heç kimə güzəştə gedirəm."
- Cibi condimentum est fames
- "Aclıq hər yeməyə ədviyyatdır."
- Citius, altius, fortius!
- Hərfi tərcümə: Sürətlə, yüksəyə, səylə!
- Şərh: 1913-cü ildən Olimpiya oyunları hərəkatının şüarı.
- Civis Romanus sum.
- "Mən Romalıyam"
- Mənbə: Siseron
- Clara pacta, boni amici.
- "Aydın razılaşmalar, yaxşı dostlar."
- Claude os, aperi oculos!
- "Ağzını yum, gözlərini aç."
- Cogitationis poenam nemo patitur.
- Heç kim düşüncələrinə görə cəzalandırılmır.
- Cogito, ergo sum.
- Hərfi tərcümə: Düşünürəm, deməli mövcudam.
- Mənbə: Dekart
- Concordia civium murus urbium.
- "Vətəndaşların harmoniyası şəhərlərin divarları kimidir."
- Concordia rarvae res crescunt, discordia maximae dilabuntur
- Harmoniya olduqda ən kiçik də böyüyür, nizamsızlıqda isə böyük də yox olur.
- Conscientia mille testes.
- Hərfi tərcümə: Vicdan — min şahiddir.
- Consuetudo est altera natura
- Vərdiş - ikinci xasiyyətdir.
- Contra spem spero.
- Hərfi tərcümə: Ümidsiz ümid edirəm.
- Corruptio optimi pessima.
- Hərfi tərcümə: Yaxşının yıxılması — ən qəddar yıxılmadır.
- Credo quia absurdum est.
- Hərfi tərcümə: İnanıram, çünki absurddur.
- Mənbə: Tertullian
- Cui bono
- Kimə sərf eləyir?
- Mənbə: Siseron, "Ameriyalı Rossinin müdafiəsi üçün çıxış", XXX, 84
- Cuique suum.
- Hərfi tərcümə: Hər kəsə özünə görə.
- Cum tacent clamant.
- Hərfi tərcümə: Susanda, qışqırırlar.
D
- Damnant, quod non intelegunt
- Hərfi tərcümə: İrad tuturlar, çünki başa düşmürlər.
- Dic, duc, fac, fer!
- Tərcüməsi: Həqiqəti söylə, işi düzgün apar, lazım olanı et, çətinliklərə sinə gər!
- Mənbə: Roma hüququnda hüquqşünasın 4 ehkamı.
- De gustibus non est disputandum
- Tərcüməsi: Zövqlər müzakirə olunmur.
- De minimis non curat praetor. (və ya rex, ya da lex)
- Tərcüməsi: "Səlahiyyət sahibləri" (və ya "hökmdar", ya da "qanun") "əhəmiyyətsiz şeylərə diqqət yetirmirlər."
- De mortuis aut bene, aut nihil
- Hərfi tərcümə: Ölülər haqqında ya yaxşı, ya heç nə.
- Debes, ergo potes
- Hərfi tərcümə: Məcbursansa, deməli bacararsan.
- Decipimur specie recti.
- Hərfi tərcümə: Biz həqiqət görüntüsünə inanırıq.
- Mənası: Xarici görünüş aldadıcı ola bilər.
- Mənbə: Horatsi, "Poeziya elmi"
- Deo Vindice.
- Tərcüməsi: Tanrı bizim qoruyucumuz.
- Amerika Konfederativ Ştatlarının şüarı.
- Deorum injuriae Diis curae.
- Tərcüməsi: Allahlara qarşı təhqirə görə allahlar özləri qisas alsınlar.
- Deus lo vult!
- Tərcüməsi: Allah bunu istəyir!
- Şərh: Səlibçilərin şüarı.
- Dictum factum
- Hərfi tərcümə: Deyilib - edilib.
- Dictum sapienti sat est.
- Deyilən söz müdrikə kifayətdir.
- Mənası Azərbaycan dilindəki "Arifə bir işarə" deyiminə müvafiqdir.
- Divide et impera
- Hərfi tərcümə: Parçala və hökm et.
- Mənbə: Yuli Sezar
- Docendo discimus
- Hərfi tərcümə: Öyrədərək, öyrənirik.
- Dominus Illuminatio Mea.
- Tərcüməsi: Tanrı mənim işığımdır.
- Şərh: Oksford Universitetinin devizi; Psalm 27.
- Donec eris felix multos numerabis amicos. / Tempora si fuerint nubila solus eris.
- Tərcüməsi: Yaxşı gündə dostun çox olar. / Pis gündə tək qalarsan.
- Mənbə: Ovidi, Tristia I,9,5-6
- Ducunt volentem fata, nolentem trahunt.
- Tərcüməsi: Tale irəli getmək istəyənləri aparır, istəməyənləri - sürüyür.
- Dulce et decorum est pro patria mori.
- Tərcüməsi: Vətən üçün ölmək əziz və şərəflidir.
- Şərh: Adətən müharibə memoriallarında yazılır. I Dünya müharibəsində həlak olmuş ingilis şairi Vilfred Ouen bu fikri "qədim yalan" adlandırırdı.
- Mənbə: Horatsi, Odalar III, 2, 13.
- Dum docemus, discimus
- Hərfi tərcümə: Nə qədər ki, öyrədirik, öyrənirik.
- Dum spiro, spero
- Hərfi tərcümə: Nə qədər ki, nəfəs alıram, ümid edirəm.
- Dum vivimus, vivamus!
- Tərcüməsi: Yaşadığımız müddətdə, qoyun yaşayaq!
- Dum vita est, spes est.
- Tərcüməsi: Nə qədər ki, həyat var, ümid var.
- Dum vixi tacui, mortua dulce cano.
- Tərcüməsi: Yaşayarkən mən lal idim, öldükdən sonra gözəl mahnı oxuyuram.
- Şərh: Adətən musiqi alətlərinin, daha çox klavişli alətlərin üzərində yazılır. Alətin hazırlandığı ağaca işarədir.
- Duobus litigantibus, tertius gaudet.
- Tərcüməsi: İki nəfər mübahisə edəndə, üçüncüsü sevinir.
- Dura lex, sed lex
- Hərfi tərcümə: Qanun sərtdir, amma bu qanundur.
E
- Ego sum via veritas et vita
- Hərfi tərcümə: Mən yol, həqiqət və həyatam.
- Mənbə: İncil (İoann 14:6), Budapeştdə Müqəddəs İştvan bazilikasının üzərində yazılmış şüar.
- Electa una via, non datur recursus ad alteram
- Hərfi tərcümə: Bir yol seçənə başqa yolla getməyə icazə verilmir.
- Elephantum ex musca facis
- Hərfi tərcümə: Milçəkdən fil düzəldirsən.
- Epistola non erubescit
- Hərfi tərcümə: Kağız qızarmır.
- Mənbə: Siseron
- Errare humanum est, ignoscere divinum
- Hərfi tərcümə: Səhv etmək insana xasdır, bağışlamaq ilahiyə.
- Mənbə: Siseron
- Errare humanum est, stultum est in errore perseverare.
- Səhv etmək insana xasdır, amma öz səhvlərində təkid etmək axmaqlıqdır.
- Eruditio aspera optima est
- Hərfi tərcümə: Sərt tərbiyə - ən yaxşısıdır.
- Et tu autem, Brute!
- Hərfi tərcümə: Sən də mi, Brut!
- Mənbə: Yuli Sezar (Şekspirin Sezarın adına çıxardığı sözlər)
- Ex libris
- Hərfi tərcümə: Kitablardan
- Ex nihilo nihil fit
- Hərfi tərcümə: Heç nə heç nədən yaranmır.
- Mənbə: Rene Dekart
- Ex tempore
- Tələbata görə.
- Exitus letalis
- Ölümcül sonluq.
- Experientia est optima magistra
- Təcrübə — ən yaxşı müəllimdir.
F
- Faber est suae quisque fortunae
- Hərfi tərcümə: Hər kəs öz taleyinin dəmirçisidir (“yaradıcısıdır” mənasında).
- Mənbə: Appi Klavdi Sek
- Fabricando fit faber.
- Hərfi tərcümə: Təcrübə mükəmməlləşdirir.
- Facilis descensus Averno
- Hərfi tərcümə: Cəhənnəmə düşmək asandır.
- Fama crescit eundo
- Hərfi tərcümə: Şayiələr dolaşdıqca böyüyür.
- Fas est et ab hoste doceri
- Hərfi tərcümə: Düşməndən də öyrənmək olar.
- Mənbə: Ovidi, Çevrilmələr
- Feci quod potui, faciant meliora potentes
- Hərfi tərcümə: Bacardığımı etdim, kim bacarırsa daha yaxşısını etsin.
- Felix qui potuit rerum cognoscere
- Hərfi tərcümə: Xoşbəxt [o kəsdir ki,] şeylərin səbəbini başa düşür.
- Mənbə: Vergili, Georgica 2, 490.
- Ferox verbis
- Hərfi tərcümə: Sözdə qəhrəman.
- Ferro ignique!
- Hərfi tərcümə: Odla və qılıncla!
- Festina lente
- Hərfi tərcümə: Asta tələs.
- Mənbə: Oktavian Avqustun şüarı.
- Fiat lux!
- Hərfi tərcümə: İşıq olsun!
- Mənbə: İncil (Yaranış 1:3)
- Fiat justitia et pereat mundus
- Tərcümə: Qoy, dünya dağılsa da, ədalət bərqərar olsun.
- Mənbə: Müqəddəs Roma İmperatoru I Ferdinand
- Fiat justitia ruat caelum
- Hərfi tərcümə: Qoy ədalət bərqərar olsun və səma yıxılsın.
- Fide, sed qui, vide.
- Hərfi tərcümə: Etibar et, amma bax kimə.
- Finis coronat opus
- Hərfi tərcümə: Sonluq – işin tacıdır.
- Fluctuat nec mergitur
- Hərfi tərcümə: Yırğalanır, amma batmır.
- Mənbə: Paris şəhərinin gerbində yazılmış şüar.
- Fortasse erit, fortasse non erit
- Hərfi tərcümə: Bəlkə olacaq, bəlkə də olmayacaq.
- Fortes fortuna iuvat
- Hərfi tərcümə: Tale cəsurları sevir.
- Fortis cadere, cedere non potest
- Hərfi tərcümə: Cəsur adam yıxılar, amma təslim olmaz.
- Fortiter in re, suaviter in modo
- Hərfi tərcümə: İşdə sərt, davranışda yumşaq.
- Fortuna est caeca
- Hərfi tərcümə: Tale kordur.
- Mənbə: Siseron
- Fortuna amicos parat, inopia amicos probat.
- Hərfi tərcümə: Tale dostları hazırlayır, ehtiyac onları sınayır.
G
- Gallia est omnis divisa in partes tres
- Tərcüməsi: "Qalliya üç hissəyə bölünüb."
- Mənbə: Yuli Sezarın "Qalliya müharibəsinə şərhlər"inin ("Commentarii de Bello Gallico") ilk cümləsi.
- Gaudeamus igitur iuvenes dum sumus
- Tərcüməsi: "Nə qədər ki, gəncik bundan həzz almalıyıq."
- Mənbə: Köhnə alman tələbə mahnısının sözləri. Hazırda bir sıra qərb universitetlərinin devizidir.
- Gens una sumus
- Tərcüməsi: "Biz bir ailəyik."
- Mənbə: Beynəlxalq Şahmat Federasiyası — FIDE-nin şüarı.
- Gloria victis.
- Tərcüməsi: "Məğlublara eşq olsun."
- Gloriosum est iniurias oblivisci.
- Tərcüməsi: "Ədalətsizliyi unutmaq şərəflidir."
- Graeca fides, nulla fides
- Hərfi tərcümə: "Yunan düzgünlüyü - düzgünsüzlükdür".
- Gutta cavat lapidem
- Tərcüməsi: "Damla daşı yonur" (Ovidi, Məktublar)
- Gutta cavat lapidem non bis, sed saepe cadendo; sic homo fit sapiens non bis, sed saepe legendo.
- Tərcüməsi: "Damla daşı iki dəfə yox, çox düşməklə yonur, eynilə insan da iki kitab oxumaqla yox, çox kitab oxumaqla müdrik olur."
- Mənbə: Cordano Bruno, "Məşəl" (Il Candelaio)
H
- Habent sua fata libelli
- Tərcüməsi: Kitabların öz taleyi var
- Mənbə: Terensian Mavr
- Haec studia adolescentiam alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, adversis solatium ac perfugium praebent
- Tərcüməsi: Elmlə məşğul olmaq gəncləri qidalandırır, yaşlıları fərəhləndirir, xoşbəxtlikdə bəzək, bədbəxtlikdə sığınacaq olur
- Mənbə: Siseron, “Arxinin müdafiəsinə”, VII, 16
- Haud semper errat fama
- Şayiələr həmişə səhv etmir
- Hectorem quis nosset, felix si Troja fuisset?
- Tərcüməsi: Troya xoşbəxt olsaydı, Hektoru kim tanıyardı?
- Mənbə: Ovidi
- Hic bibitur
- Tərcüməsi: Burada içirlər.
- Hic mortui vivunt, hic muti loquuntur
- Tərcüməsi: Burada ölülər yaşayır, burada lallar danışır
- Mənbə: Qədim universitet kitabxanalarının divarlarındakı yazı.
- Historia est magistra vitae
- Tərcüməsi: Tarix — həyat müəllimidir.
- Mənbə: Siseron, “Orator haqqında”, II, 9, 36
- Historiam nescire hoc est semper puerum esse
- Tərcüməsi: Tarixi bilməmək — həmişə körpə qalmaq deməkdir
- Mənbə: Siseron
- Hoc unum scio, quod nihil scio
- Tərcüməsi: Mən bilirəm ki, heç nə bilmirəm
- Mənbə: Diogen
- Homines quo plura habent, eo cupiunt ampliora
- Tərcüməsi: İnsanlar çox şeyə sahib olduqca, daha da artığını istəyirlər
- Mənbə: Seneka
- Homo homini lupus est
- Tərcüməsi: İnsan insanın canavarıdır.
- Mənbə: Plavt
- Homo ornat locum, non locus hominem
- Tərcüməsi: İnsan yeri bəzəyir, yer insanı yox
- Homo proponit, sed deus disponit.
- Tərcüməsi: İnsan niyyət edir, allah bərqərar edir.
- Homo sum et nihil humani a me alienum puto
- Tərcüməsi: Mən insanam və insana xas olan heç nə mənə yad deyil.
- Mənbə: Publi Terensi
- Honores mutant mores, sed raro in meliores
- Tərcüməsi: Şan-şöhrət xasiyyəti dəyişir, amma nadir hallarda yaxşıya doğru
- Honoris causa
- Tərcüməsi: xidmətlərinə görə
- Horribile dictu!
- Tərcüməsi: Dilə gətirmək qorxuludur!
- Humanitatis optima est certatio
- Tərcüməsi: Ən alicənab yarış — insaniyyətdə yarışmaqdır
- Mənbə: Publili Sir
I və J
Qeyd: Latın dilində I və J hərfləri eynidir.
- In angustiis amici apparent
- Tərcüməsi: Dost dar gündə tanınar.
- Igitur si vis pacem, para bellum.
- Tərcüməsi: Sülh istəyirsənsə, müharibəyə hazır ol.
- Mənbə: Publi Flavi Vegeti Renatus, "Epitoma rei militaris" (digər adı "De Re Militari"), 3-cü kitab
- Ignorantia juris nocet, facti ignorantia non nocet
- Tərcüməsi: Qanunu bilməmək ziyan verir, faktları bilməmək ziyan vermir.
- Ignorantia legis non excusat
- Tərcüməsi: Qanunu bilməmək üzrlü deyil.
- Ignorantia non est argumentum
- Tərcüməsi: Bilməmək sübut deyil.
- Mənbə: Benedikt Spinoza, "İdrakın təkmilləşdirilməsi haqqında traktat"
- Imperare sibi maximum imperium est.
- Tərcüməsi: Özünə hakim olmaq ən böyük hakimiyyətdir.
- Mənbə: Siseron
- In dubio pro reo
- Tərcüməsi: Əmin olmayanda bitərəf qal.
- In hoc signo vinces
- Tərcüməsi: Bu nişanə ilə sən qalib gələcəksən.
- Mənbə: Mulvi körpüsü yaxınlığındakı döyüşdən əvvəl Roma imperatoru Konstantinin gözünə görünən nişanənin altındakı yazı.
- In magnis voluisse sat est
- Tərcüməsi: Böyük işlərdə istək yetərlidir.
- In me omnis spes mihi est
- Tərcüməsi: Bütün ümidlərim özümədir.
- In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas
- Tərcüməsi: Lazımi işlərdə birlik, şübhəli işlərdə azadlıq, bütün işlərdə mərhəmət.
- In omnia paratus
- Tərcüməsi: Hər şeyə hazır.
- In partem salari
- Tərcüməsi: Əməyə görə mükafat.
- In propria causa nemo judex
- Tərcüməsi: Öz işində heç kim hakim ola bilməz.
- In pugna non numerus multum, sed fortitude eorum vincit
- Tərcüməsi: Döyüşdə qələbəyə say çoxluğu yox, igidlik aparır.
- In vino veritas, in aqua sanitas
- Tərcüməsi: Həqiqət şərabdadır, sağlamlıq suda.
- In vitium ducit culpae fuga, si caret arte.
- Tərcüməsi: İstedad olmayanda bir səhv o biri səhvə aparır.
- Mənbə: Horatsi, De Arte Poetica.
- Iners negotium.
- Tərcüməsi: Fəaliyyətsiz məşğulluq.
- Infinitus est numerus stultorum
- Tərcüməsi: Axmaqların sayı-hesabı yoxdur.
- Mənbə: Vulqata, Ekkleziast 1:15.
- Injuriam facilius facias quam feras
- Tərcüməsi: İncitmək asandır, dözmək çətindir.
- Inter arma enim silent leges (Musae).
- Tərcüməsi: Müharibə zamanı qanunlar (və ya Muzalar) susur.
- Mənbə: Siseron, Oratio Pro Annio Milone (IV)
- Inter arma tacent musae
- Tərcüməsi: Silahlar arasında muzalar susur.
- Inter caecos regnat strabo
- Tərcüməsi: Korların arasında çəpgöz idarə edir.
- Mənbə: Erazm
- Interdum dormitat bonus Homerus
- Ira furor brevis est.
- Tərcüməsi: Qəzəb qısamüddətli dəlilikdir.
- Mənbə: Horatsi, Epistles I, 2, 62.
- Iustitia regnorum fundamentum
- Tərcüməsi: Ədalət mühakiməsi dövlətin əsasıdır.
L
- Latet enim veritas, sed nihil pretiosius veritate.
- Tərcümə: Həqiqət gizlidir, amma heç nə həqiqət qədər gözəl deyil.
- Mənbə: "Minerva, sive de causis latinae linguae commentarius". Francisco Sanchez de las Brozas (Minerva I, 1, 40, 16; 1754).
- Lumen soli mutuum das.
- Tərcümə: Günəşə işıq tutursan.
- Qeyd: Mənası tamamilə açıq-aydın olan məsələni izah etmək istəyən şəxslər haqda deyilir.
- Mənbə: H.T.Rayli, "Dictionary of Latin Quotations, Proverbs, Maxims, and Mottos, &c." (1866), s. 210.
- Labor est etiam ipse voluptas
- Tərcümə: Əmək öz-özlüyündə bir zövqdür.
- Mənbə: Manili, "Astronomika", IV, 155.
- Longum iter est per praecepta, breve et efficax per exempla
- Tərcümə: Qaydaları öyrənmək uzun yoldur, nümunələrlə öyrənmək qısa və effektivdir.
- Lupus in fabula
- Tərcümə: Təmsildəki canavar kimi.
- Mənası: "Adını çək, qulağını bur". Haqqında danışılandan dərhal sonra peyda olan şəxs haqda işlədilir.
- Lupus non mordet lupum
- Tərcümə: Canavar canavarı dişləməz.
- Lupus pilum mutat, non mentem
- Tərcümə: Canavar kürkünü dəyişər, amma xasiyyətini yox.
M
N
- Nihil novi sub sole
- Tərcüməsi: Günəşin altında heç nə yeni deyil.
O
- O tempora o mores
- Tərcüməsi: Eh zəmanə, eh adətlər!
- Mənbə: Siseronun "Katilina əleyhinə birinci çıxış"ından sitat.
P
Q
R
S
T
- Tempora mutantur et nos mutamur in illis
- Zaman dəyişir, onunla birlikdə biz də dəyişirik.