Latın atalar sözləri: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →C |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 7: | Sətir 7: | ||
* ''A nullo diligitur, qui neminem diligit.'' |
* ''A nullo diligitur, qui neminem diligit.'' |
||
:: Heç kimi sevməyəni heç kim sevmir. |
:: Tərcümə: Heç kimi sevməyəni heç kim sevmir. |
||
* ''Ab altero expectes, alteri quod feceris.'' |
* ''Ab altero expectes, alteri quod feceris.'' |
||
:: Başqalarından sənin başqaları üçün etdiyini gözlə. |
:: Tərcümə: Başqalarından sənin başqaları üçün etdiyini gözlə. |
||
:: Mənbə: Publili Sir |
:: Mənbə: Publili Sir |
||
* ''Abducet praedam, cui occurit prior.'' |
* ''Abducet praedam, cui occurit prior.'' |
||
:: Kim birinci gəlirsə, qəniməti də o aparır. |
:: Tərcümə: Kim birinci gəlirsə, qəniməti də o aparır. |
||
* ''Abeunt studia in mores.'' |
* ''Abeunt studia in mores.'' |
||
:: Məşqlər xarakterdə iz qoyur. |
:: Tərcümə: Məşqlər xarakterdə iz qoyur. |
||
:: Mənbə: Ovidi |
:: Mənbə: Ovidi |
||
* ''Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.'' |
* ''Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.'' |
||
:: Sərxoşla mübahisə edən, olmayan düşmənlə vuruşur. |
:: Tərcümə: Sərxoşla mübahisə edən, olmayan düşmənlə vuruşur. |
||
* ''Abstractum pro concreto.'' |
* ''Abstractum pro concreto.'' |
||
:: Konkretliyin əvəzinə mücərrədlik. |
:: Tərcümə: Konkretliyin əvəzinə mücərrədlik. |
||
* ''Abyssus abyssum invocat.'' |
* ''Abyssus abyssum invocat.'' |
||
Sətir 30: | Sətir 30: | ||
* ''Accidit in puncto, quod non contigit in anno.'' |
* ''Accidit in puncto, quod non contigit in anno.'' |
||
:: Bir anda elə şey baş verir ki, ona illərlə ümid etmirsən. |
:: Tərcümə: Bir anda elə şey baş verir ki, ona illərlə ümid etmirsən. |
||
* ''Accipere quid ut justitiam facias, non est tam accipere quam extorquere.'' |
* ''Accipere quid ut justitiam facias, non est tam accipere quam extorquere.'' |
||
:: Ədaləti bərpa etmək üçün mükafat almaq, almaqdan daha çox zorakılıqdır. |
:: Tərcümə: Ədaləti bərpa etmək üçün mükafat almaq, almaqdan daha çox zorakılıqdır. |
||
* ''Ad augusta per angusta'' |
* ''Ad augusta per angusta'' |
||
:: Zirvəyə aparan yol çətin olur. |
:: Tərcümə: Zirvəyə aparan yol çətin olur. |
||
* ''Ad cogitandum et agendum homo natus est'' |
* ''Ad cogitandum et agendum homo natus est'' |
||
:: İnsan düşünmək və iş görmək üçün yaranmışdır. |
:: Tərcümə: İnsan düşünmək və iş görmək üçün yaranmışdır. |
||
* ''Ad Kalendas Graecas'' |
* ''Ad Kalendas Graecas'' |
||
Sətir 46: | Sətir 46: | ||
* ''Ad poenitendum properat, cito qui judicat.'' |
* ''Ad poenitendum properat, cito qui judicat.'' |
||
:: Tez qərar verən, tez peşman olur. |
:: Tərcümə: Tez qərar verən, tez peşman olur. |
||
* ''Ad primos ictus non corruit ardua quercus.'' |
* ''Ad primos ictus non corruit ardua quercus.'' |
||
:: Hündür palıd birinci zərbədən aşmaz. |
:: Tərcümə: Hündür palıd birinci zərbədən aşmaz. |
||
* ''Aditum nocendi perfido praestat fides.'' |
* ''Aditum nocendi perfido praestat fides.'' |
||
Sətir 56: | Sətir 56: | ||
* ''Adprime in vita esse utile, ut ne quid nimis.'' |
* ''Adprime in vita esse utile, ut ne quid nimis.'' |
||
:: Həyatın əsas qanunu - həddən ziyadə heç nə. |
:: Tərcümə: Həyatın əsas qanunu - həddən ziyadə heç nə. |
||
* ''Aes debitorem leve, grave inimicum facit.'' |
* ''Aes debitorem leve, grave inimicum facit.'' |
||
:: Kiçik borc borclu edir, böyük borc düşmən. |
:: Tərcümə: Kiçik borc borclu edir, böyük borc düşmən. |
||
* ''Alea jacta est'' |
* ''Alea jacta est'' |
||
:: Püşk atılıb. |
:: Tərcümə: Püşk atılıb. |
||
:: |
:: Hərfi tərcümə: Sümüklər hərəkətdədir. |
||
:: Mənbə: [[Yuli Sezar]]ın Rubikon çayını keçərkən dediyi sözlər. |
:: Mənbə: [[Yuli Sezar]]ın Rubikon çayını keçərkən dediyi sözlər. |
||
Sətir 70: | Sətir 70: | ||
* ''Aliis inserviendo consumor'' |
* ''Aliis inserviendo consumor'' |
||
:: Başqalarına xidmət edə-edə yanıram. |
:: Tərcümə: Başqalarına xidmət edə-edə yanıram. |
||
* ''Alium silere quod voles, primus sile.'' |
* ''Alium silere quod voles, primus sile.'' |
||
:: İstəyirsənsə nə haqdasa sussunlar, birinci sus. |
:: Tərcümə: İstəyirsənsə nə haqdasa sussunlar, birinci sus. |
||
:: Mənbə: [[Seneka]]. |
:: Mənbə: [[Seneka]]. |
||
Sətir 92: | Sətir 92: | ||
* ''Amicitia aequalitas.'' |
* ''Amicitia aequalitas.'' |
||
:: Dostluq - bərabərlikdir. |
:: Tərcümə: Dostluq - bərabərlikdir. |
||
* ''Amicus certus in re incerta cernitur.'' |
* ''Amicus certus in re incerta cernitur.'' |
||
Sətir 103: | Sətir 103: | ||
* ''Amicus verus cognoscitur amore, more, ore, re'' |
* ''Amicus verus cognoscitur amore, more, ore, re'' |
||
:: Həqiqi dost sevgiylə, münasibətlə, sözlə, işlə tanınır. |
:: Tərcümə: Həqiqi dost sevgiylə, münasibətlə, sözlə, işlə tanınır. |
||
* ''Amicus (mihi) Plato, sed magis amica veritas.'' |
* ''Amicus (mihi) Plato, sed magis amica veritas.'' |
||
Sətir 113: | Sətir 113: | ||
* ''Amoris vulnus sanat idem, qui facit.'' |
* ''Amoris vulnus sanat idem, qui facit.'' |
||
:: Eşq yarasını (bu yaranı) vuran müalicə edir. |
:: Tərcümə: Eşq yarasını (bu yaranı) vuran müalicə edir. |
||
* ''Amor non est medicabilis herbis.'' |
* ''Amor non est medicabilis herbis.'' |
||
Sətir 119: | Sətir 119: | ||
* ''Animis opibusque parati'' |
* ''Animis opibusque parati'' |
||
:: Ürəyimizlə və əməlimizlə hazırıq. |
:: Tərcümə: Ürəyimizlə və əməlimizlə hazırıq. |
||
* ''Aquila non captat muscas.'' |
* ''Aquila non captat muscas.'' |
||
:: Qartal milçək tutmur. |
:: Tərcümə: Qartal milçək tutmur. |
||
* ''Aquilam volare doces'' |
* ''Aquilam volare doces'' |
||
Sətir 128: | Sətir 128: | ||
* ''Ars gratia artis'' |
* ''Ars gratia artis'' |
||
:: İncəsənət naminə incəsənət. |
:: Tərcümə: İncəsənət naminə incəsənət. |
||
:: Mənbə: "Metro-Goldwyn-Mayer" şirkətinin şüarı. |
:: Mənbə: "Metro-Goldwyn-Mayer" şirkətinin şüarı. |
||
* ''Ars longa, vita brevis'' |
* ''Ars longa, vita brevis'' |
||
:: İncəsənət əbədidir, həyat qısa. |
:: Tərcümə: İncəsənət əbədidir, həyat qısa. |
||
* ''Artes molliunt mores.'' |
* ''Artes molliunt mores.'' |
||
:: İncəsənət xasiyyəti yumşaldır. |
:: Tərcümə: İncəsənət xasiyyəti yumşaldır. |
||
* ''Audentes fortuna juvat.'' |
* ''Audentes fortuna juvat.'' |
||
Sətir 148: | Sətir 148: | ||
* ''Aut Caesar, aut nihil'' |
* ''Aut Caesar, aut nihil'' |
||
:: Ya Sezar, ya heç nə. |
:: Tərcümə: Ya Sezar, ya heç nə. |
||
:: [[w:Çezare Borca|Çezare Borca]]nın devizi. |
:: [[w:Çezare Borca|Çezare Borca]]nın devizi. |
||
Sətir 163: | Sətir 163: | ||
* ''Beati hispani, quibus vivere bibere est.'' |
* ''Beati hispani, quibus vivere bibere est.'' |
||
:: |
:: Tərcümə: Yaşamağı içməyə bərabər tutan ispanlar xoşbəxtdirlər. |
||
:: Şərh: İspan dilində "v" hərfinin "b" kimi tələffüz olunmasına eyham vurulur. |
:: Şərh: İspan dilində "v" hərfinin "b" kimi tələffüz olunmasına eyham vurulur. |
||
* ''Beati pauperes spiritu.'' |
* ''Beati pauperes spiritu.'' |
||
:: ''Ruhu kasıb olanlar müqəddəsdir.'' |
:: Tərcümə: ''Ruhu kasıb olanlar müqəddəsdir.'' |
||
:: Mənbə: Vulqata, Matvey 5:3 |
:: Mənbə: Vulqata, Matvey 5:3 |
||
* ''Beatus, qui prodest, quibus potest.'' |
* ''Beatus, qui prodest, quibus potest.'' |
||
:: ''Bacardığı hər kəsə yardım edən kəs xoşbəxtdir.'' |
:: Tərcümə: ''Bacardığı hər kəsə yardım edən kəs xoşbəxtdir.'' |
||
* ''Bene qui latuit bene vixit.'' |
* ''Bene qui latuit bene vixit.'' |
||
:: ''Nəzərə çarpmadan yaşayan yaxşı yaşayır.'' |
:: Tərcümə: ''Nəzərə çarpmadan yaşayan yaxşı yaşayır.'' |
||
:: [[Ovidi]], Tristia, III.iv.25 |
:: [[Ovidi]], Tristia, III.iv.25 |
||
Sətir 186: | Sətir 186: | ||
* ''Bis repetita non placent'' |
* ''Bis repetita non placent'' |
||
:: ''Təkrarçılıq yaxşı qarşılanmır.'' |
:: Tərcümə: ''Təkrarçılıq yaxşı qarşılanmır.'' |
||
:: Mənbə: [[Horatsi]], Ars Poetica 365 |
:: Mənbə: [[Horatsi]], Ars Poetica 365 |
||
* ''Bona diagnosis, bona curatio.'' |
* ''Bona diagnosis, bona curatio.'' |
||
:: ''Yaxşı diaqnoz, yxşı müalicə.'' |
:: Tərcümə: ''Yaxşı diaqnoz, yxşı müalicə.'' |
||
* ''Bona valetudo melior est quam maximae divitiae.'' |
* ''Bona valetudo melior est quam maximae divitiae.'' |
||
:: ''Yaxşı sağlamlıq ən böyük var-dövlətdən bahadır.'' |
:: Tərcümə: ''Yaxşı sağlamlıq ən böyük var-dövlətdən bahadır.'' |
||
* ''Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere.'' |
* ''Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere.'' |
||
:: ''Yaxşı çoban qoyunu qırxanda onun dərisini soymur.'' |
:: Tərcümə: ''Yaxşı çoban qoyunu qırxanda onun dərisini soymur.'' |
||
:: Şərh: Roma imperatoru [[Tiberi]] öz canişinlərinə müraciətlə. |
:: Şərh: Roma imperatoru [[Tiberi]] öz canişinlərinə müraciətlə. |
||
Sətir 226: | Sətir 226: | ||
* ''Carpamus dulcia: nostrum est, quod vivis: cinis et manes et fabula fies.'' |
* ''Carpamus dulcia: nostrum est, quod vivis: cinis et manes et fabula fies.'' |
||
:: Tərcümə: ''Gəlin həyatın şirinliyini dadaq: onun üçün yaşayırıq, sonra isə biz |
:: Tərcümə: ''Gəlin həyatın şirinliyini dadaq: onun üçün yaşayırıq, sonra isə biz külə, kölgəyə, mifə çevriləcəyik.'' |
||
:: Persi, |
:: Persi, Saturae, v. 151 |
||
* ''Casus ordinarius'' |
* ''Casus ordinarius'' |
||
:: Adi hadisə. |
:: Tərcümə: ''Adi hadisə.'' |
||
* ''Casus extraordinarius'' |
* ''Casus extraordinarius'' |
||
:: Qeyri-adi hadisə. |
:: Tərcümə: ''Qeyri-adi hadisə.'' |
||
* ''Cedo nulli'' |
* ''Cedo nulli'' |
||
:: |
:: Tərcümə: ''Mən heç kimə güzəştə gedirəm.'' |
||
* ''Cibi condimentum est fames'' |
* ''Cibi condimentum est fames'' |
||
:: |
:: Tərcümə: ''Aclıq hər yeməyə ədviyyatdır.'' |
||
* ''Citius, altius, fortius!'' |
* ''Citius, altius, fortius!'' |
||
Sətir 246: | Sətir 246: | ||
* ''Civis Romanus sum.'' |
* ''Civis Romanus sum.'' |
||
:: |
:: Tərcümə: ''Mən Romalıyam.'' |
||
:: Mənbə: [[Siseron]] |
:: Mənbə: [[Siseron]] |
||
* ''Clara pacta, boni amici.'' |
* ''Clara pacta, boni amici.'' |
||
:: |
:: Tərcümə: ''Aydın razılaşmalar, yaxşı dostlar.'' |
||
* ''Claude os, aperi oculos!'' |
* ''Claude os, aperi oculos!'' |
||
:: |
:: Tərcümə: ''Ağzını yum, gözlərini aç.'' |
||
* ''Cogitationis poenam nemo patitur.'' |
* ''Cogitationis poenam nemo patitur.'' |
||
:: Heç kim düşüncələrinə görə cəzalandırılmır. |
:: Tərcümə: ''Heç kim düşüncələrinə görə cəzalandırılmır.'' |
||
* ''Cogito, ergo sum.'' |
* ''Cogito, ergo sum.'' |
||
Sətir 263: | Sətir 263: | ||
* ''Concordia civium murus urbium.'' |
* ''Concordia civium murus urbium.'' |
||
:: |
:: Tərcümə: ''Vətəndaşların harmoniyası şəhərlərin divarları kimidir.'' |
||
* ''Concordia rarvae res crescunt, discordia maximae dilabuntur'' |
* ''Concordia rarvae res crescunt, discordia maximae dilabuntur'' |
||
:: Harmoniya olduqda ən kiçik də böyüyür, nizamsızlıqda isə böyük də yox olur. |
:: Tərcümə: ''Harmoniya olduqda ən kiçik də böyüyür, nizamsızlıqda isə böyük də yox olur.'' |
||
* ''Conscientia mille testes.'' |
* ''Conscientia mille testes.'' |
||
Sətir 272: | Sətir 272: | ||
* ''Consuetudo est altera natura'' |
* ''Consuetudo est altera natura'' |
||
:: Vərdiş - ikinci xasiyyətdir. |
:: Tərcümə: ''Vərdiş - ikinci xasiyyətdir.'' |
||
* ''Contra spem spero.'' |
* ''Contra spem spero.'' |
||
Sətir 285: | Sətir 285: | ||
* ''Cui bono'' |
* ''Cui bono'' |
||
:: Kimə sərf |
:: Tərcümə: ''Kimə sərf edir?'' |
||
:: Mənbə: [[Siseron]], "Ameriyalı Rossinin müdafiəsi üçün çıxış", XXX, 84 |
:: Mənbə: [[Siseron]], "Ameriyalı Rossinin müdafiəsi üçün çıxış", XXX, 84 |
||
Sətir 306: | Sətir 306: | ||
* ''De minimis non curat praetor.'' (və ya ''rex'', ya da ''lex'') |
* ''De minimis non curat praetor.'' (və ya ''rex'', ya da ''lex'') |
||
:: Tərcümə: '' |
:: Tərcümə: ''Səlahiyyət sahibləri (və ya "hökmdar", ya da "qanun") əhəmiyyətsiz şeylərə diqqət yetirmirlər.'' |
||
* ''De mortuis aut bene, aut nihil'' |
* ''De mortuis aut bene, aut nihil'' |
||
Sətir 334: | Sətir 334: | ||
* ''Dictum sapienti sat est.'' |
* ''Dictum sapienti sat est.'' |
||
:: ''Deyilən söz müdrikə kifayətdir.'' |
:: Tərcümə: ''Deyilən söz müdrikə kifayətdir.'' |
||
:: Mənası [[Azərbaycan dili]]ndəki "Arifə bir işarə" deyiminə müvafiqdir. |
:: Mənası [[Azərbaycan dili]]ndəki "Arifə bir işarə" deyiminə müvafiqdir. |
||
Sətir 402: | Sətir 402: | ||
* ''Errare humanum est, stultum est in errore perseverare''. |
* ''Errare humanum est, stultum est in errore perseverare''. |
||
:: Səhv etmək insana xasdır, amma öz səhvlərində təkid etmək axmaqlıqdır. |
:: Tərcümə: ''Səhv etmək insana xasdır, amma öz səhvlərində təkid etmək axmaqlıqdır.'' |
||
* ''Eruditio aspera optima est'' |
* ''Eruditio aspera optima est'' |
||
Sətir 408: | Sətir 408: | ||
* ''Et tu autem, Brute!'' |
* ''Et tu autem, Brute!'' |
||
:: Tərcümə: Sən də mi, Brut! |
:: Tərcümə: ''Sən də mi, Brut!'' |
||
:: Mənbə: [[ |
:: Mənbə: [[Uilyam Şekspir|Şekspir]]in "Yuli Sezar" pyesində [[Yuli Sezar|Sezar]]ın ölüm ayağında dediyi sözlər. |
||
* ''Ex libris'' |
* ''Ex libris'' |
||
Sətir 419: | Sətir 419: | ||
* ''Ex tempore'' |
* ''Ex tempore'' |
||
:: Tələbata görə. |
:: Tərcümə: ''Tələbata görə.'' |
||
* ''Exitus letalis'' |
* ''Exitus letalis'' |
||
:: Ölümcül sonluq. |
:: Tərcümə: ''Ölümcül sonluq.'' |
||
* ''Experientia est optima magistra'' |
* ''Experientia est optima magistra'' |
||
:: Təcrübə — ən yaxşı müəllimdir. |
:: Tərcümə: ''Təcrübə — ən yaxşı müəllimdir.'' |
||
== F == |
== F == |
||
Sətir 442: | Sətir 442: | ||
* ''Fas est et ab hoste doceri'' |
* ''Fas est et ab hoste doceri'' |
||
:: Tərcümə: Düşməndən də öyrənmək olar. |
:: Tərcümə: ''Düşməndən də öyrənmək olar.'' |
||
:: Mənbə: [[Ovidi]], "[[Çevrilmələr]]" |
:: Mənbə: [[Ovidi]], "[[Çevrilmələr]]" |
||
Sətir 505: | Sətir 505: | ||
*''Gallia est omnis divisa in partes tres'' |
*''Gallia est omnis divisa in partes tres'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Qalliya üç hissəyə bölünüb.'' |
||
::Mənbə: Yuli |
::Mənbə: [[Yuli Sezar]]ın "Qalliya müharibəsinə şərhlər"inin (''"Commentarii de Bello Gallico"'') ilk cümləsi. |
||
*''Gaudeamus igitur iuvenes dum sumus'' |
*''Gaudeamus igitur iuvenes dum sumus'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Nə qədər ki gəncik bundan həzz almalıyıq.'' |
||
::Mənbə: Köhnə alman tələbə mahnısının sözləri. Hazırda bir sıra qərb universitetlərinin devizidir. |
::Mənbə: Köhnə alman tələbə mahnısının sözləri. Hazırda bir sıra qərb universitetlərinin devizidir. |
||
*''Gens una sumus'' |
*''Gens una sumus'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Biz bir ailəyik.'' |
||
::Mənbə: Beynəlxalq Şahmat Federasiyası — FIDE-nin şüarı. |
::Mənbə: Beynəlxalq Şahmat Federasiyası — FIDE-nin şüarı. |
||
*''Gloria victis.'' |
*''Gloria victis.'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Məğlublara eşq olsun.'' |
||
*''Gloriosum est iniurias oblivisci.'' |
*''Gloriosum est iniurias oblivisci.'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Ədalətsizliyi unutmaq şərəflidir.'' |
||
*''Graeca fides, nulla fides'' |
*''Graeca fides, nulla fides'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Yunan düzgünlüyü - düzgünsüzlükdür.'' |
||
*''Gutta cavat lapidem'' |
*''Gutta cavat lapidem'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Damla daşı yonur.'' |
||
::Mənbə: [[Ovidi]], ''"Məktublar"'' |
|||
*''Gutta cavat lapidem non bis, sed saepe cadendo; sic homo fit sapiens non bis, sed saepe legendo.'' |
*''Gutta cavat lapidem non bis, sed saepe cadendo; sic homo fit sapiens non bis, sed saepe legendo.'' |
||
::Tərcümə: |
::Tərcümə: ''Damla daşı iki dəfə yox, çox düşməklə yonur, eynilə insan da iki kitab oxumaqla yox, çox kitab oxumaqla müdrik olur.'' |
||
::Mənbə: [[Cordano Bruno]], "Məşəl" (''Il Candelaio'') |
::Mənbə: [[Cordano Bruno]], "Məşəl" (''Il Candelaio'') |
||
== H == |
== H == |
||
* ''Habent sua fata libelli'' |
* ''Habent sua fata libelli'' |
||
:: Tərcümə: ''Kitabların öz taleyi var'' |
:: Tərcümə: ''Kitabların öz taleyi var.'' |
||
:: Mənbə: [[Terensian Mavr]] |
:: Mənbə: [[Terensian Mavr]] |
||
* ''Haec studia adolescentiam alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, adversis solatium ac perfugium praebent'' |
* ''Haec studia adolescentiam alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, adversis solatium ac perfugium praebent'' |
||
:: Tərcümə: ''Elmlə məşğul olmaq gəncləri qidalandırır, yaşlıları fərəhləndirir, xoşbəxtlikdə bəzək, bədbəxtlikdə sığınacaq olur'' |
:: Tərcümə: ''Elmlə məşğul olmaq gəncləri qidalandırır, yaşlıları fərəhləndirir, xoşbəxtlikdə bəzək, bədbəxtlikdə sığınacaq olur'' |
||
:: Mənbə: [[Siseron]], |
:: Mənbə: [[Siseron]], "Arxinin müdafiəsinə", VII, 16 |
||
* ''Haud semper errat fama'' |
* ''Haud semper errat fama'' |
||
:: ''Şayiələr həmişə səhv etmir'' |
:: Tərcümə: ''Şayiələr həmişə səhv etmir'' |
||
* ''Hectorem quis nosset, felix si Troja fuisset?'' |
* ''Hectorem quis nosset, felix si Troja fuisset?'' |
||
Sətir 556: | Sətir 557: | ||
* ''Historia est magistra vitae'' |
* ''Historia est magistra vitae'' |
||
:: Tərcümə: ''Tarix — həyat müəllimidir'' |
:: Tərcümə: ''Tarix — həyat müəllimidir.'' |
||
:: Mənbə: [[Siseron]], “Orator haqqında”, II, 9, 36 |
:: Mənbə: [[Siseron]], “Orator haqqında”, II, 9, 36 |
||
* ''Historiam nescire hoc est semper puerum esse'' |
* ''Historiam nescire hoc est semper puerum esse'' |
||
:: Tərcümə: ''Tarixi bilməmək — həmişə körpə qalmaq deməkdir'' |
:: Tərcümə: ''Tarixi bilməmək — həmişə körpə qalmaq deməkdir.'' |
||
:: Mənbə: [[Siseron]] |
:: Mənbə: [[Siseron]] |
||
* ''Hoc unum scio, quod nihil scio'' |
* ''Hoc unum scio, quod nihil scio'' |
||
:: Tərcümə: ''Mən bilirəm ki, heç nə bilmirəm'' |
:: Tərcümə: ''Mən bilirəm ki, heç nə bilmirəm.'' |
||
:: Mənbə: [[Diogen]] |
:: Mənbə: [[Diogen]] |
||
* ''Homines quo plura habent, eo cupiunt ampliora'' |
* ''Homines quo plura habent, eo cupiunt ampliora'' |
||
:: Tərcümə: ''İnsanlar çox şeyə sahib olduqca, daha da artığını istəyirlər'' |
:: Tərcümə: ''İnsanlar çox şeyə sahib olduqca, daha da artığını istəyirlər.'' |
||
:: Mənbə: [[Seneka]] |
:: Mənbə: [[Seneka]] |
||
Sətir 576: | Sətir 577: | ||
* ''Homo ornat locum, non locus hominem'' |
* ''Homo ornat locum, non locus hominem'' |
||
:: Tərcümə: ''İnsan yeri bəzəyir, yer insanı yox'' |
:: Tərcümə: ''İnsan yeri bəzəyir, yer insanı yox.'' |
||
* ''Homo proponit, sed deus disponit.'' |
* ''Homo proponit, sed deus disponit.'' |
||
Sətir 586: | Sətir 587: | ||
* ''Honores mutant mores, sed raro in meliores'' |
* ''Honores mutant mores, sed raro in meliores'' |
||
:: Tərcümə: ''Şan-şöhrət xasiyyəti dəyişir, amma nadir hallarda yaxşıya doğru'' |
:: Tərcümə: ''Şan-şöhrət xasiyyəti dəyişir, amma nadir hallarda yaxşıya doğru.'' |
||
* ''Honoris causa'' |
* ''Honoris causa'' |
||
:: Tərcümə: '' |
:: Tərcümə: ''Xidmətlərinə görə'' |
||
* ''Horribile dictu!'' |
* ''Horribile dictu!'' |
||
Sətir 595: | Sətir 596: | ||
* ''Humanitatis optima est certatio'' |
* ''Humanitatis optima est certatio'' |
||
:: Tərcümə: ''Ən alicənab yarış — insaniyyətdə yarışmaqdır'' |
:: Tərcümə: ''Ən alicənab yarış — insaniyyətdə yarışmaqdır.'' |
||
:: Mənbə: [[Publili Sir]] |
:: Mənbə: [[Publili Sir]] |
||
Sətir 662: | Sətir 663: | ||
*''Infinitus est numerus stultorum'' |
*''Infinitus est numerus stultorum'' |
||
:: Tərcümə: ''Axmaqların sayı-hesabı yoxdur.'' |
:: Tərcümə: ''Axmaqların sayı-hesabı yoxdur.'' |
||
:: Mənbə: [[w:Vulqata|Vulqata]], [[ |
:: Mənbə: [[w:Vulqata|Vulqata]], [[Ekklesiast]] 1:15. |
||
* ''Injuriam facilius facias quam feras'' |
* ''Injuriam facilius facias quam feras'' |
||
Sətir 668: | Sətir 669: | ||
*''Inter arma enim silent leges (Musae).'' |
*''Inter arma enim silent leges (Musae).'' |
||
:: Tərcümə: ''Müharibə zamanı qanunlar ( |
:: Tərcümə: ''Müharibə zamanı qanunlar (Muzalar) susur.'' |
||
:: Mənbə: [[Siseron]], ''Oratio Pro Annio Milone (IV)'' |
:: Mənbə: [[Siseron]], ''Oratio Pro Annio Milone (IV)'' |
||
Sətir 767: | Sətir 768: | ||
== N == |
== N == |
||
* ''Nam vitiis nemo sine nascitur'' |
|||
:: Tərcümə: ''Heç kəs çatışmazlıqlarsız doğulmur.'' |
|||
* ''Natura abhorret vacuum'' |
|||
:: Tərcümə: ''Təbiət boşluğa dözmür.'' |
|||
* ''Navigare necesse est, vivere non est necesse.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Üzmək zəruridir, yaşamaq zərurət deyil.'' |
|||
* ''Ne quid expectes amicos, quod tute agere possis.'' |
|||
:: Tərcümə: Dostlarından heç nə gözləmə, özün nə bacarırsansa, onu et. |
|||
* ''nemo me impune lacessit'' |
|||
:: Tərcümə: ''Heç kəs mənə cəzasız toxuna bilməz.'' |
|||
:: Mənbə: [şotland kral şüarı] |
|||
* ''Nemo omnia potest scire'' |
|||
:: Tərcümə: ''Heç kəs hər şeyi bilə bilməz.'' |
|||
* ''Nemo regere potest nisi qui et regi.'' |
|||
:: Tərcümə: İdarə edilməsi mümkün olan kəs idarə etməyi bacarmaz. |
|||
* ''Nescis quid serus vesper vehat.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Gecənin nə gətirəcəyini bilə bilməzsən.'' |
|||
* ''Nihil desperandum'' |
|||
:: Tərcümə: ''Heç vaxt ümidini itirmə.'' |
|||
* ''Nihil novi sub sole'' |
* ''Nihil novi sub sole'' |
||
::Tərcümə: ''Günəşin altında heç nə yeni deyil.'' |
:: Tərcümə: ''Günəşin altında heç nə yeni deyil.'' |
||
:: Mənbə: [[Vulqata]], [[Ekklesiast]] 1:9. |
|||
* ''Nocere facile est, prodesse difficile.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Zərər vurmaq asandır, yardım etmək çətindir.'' |
|||
* ''Noli nocere!'' |
|||
:: Tərcümə: ''Zərər vurma!'' |
|||
* ''Noli turbare circulos meos!'' |
|||
:: Tərcümə: ''Mənim çertyojlarıma toxunma!'' |
|||
:: Mənbə: [[Arximed]]in Roma əsgərinə verdiyi cavab. Bu itaətsizliyə görə Arximed öldürülüb. |
|||
* ''Nolite mittere margaritas ante porcos!'' |
|||
:: Tərcümə: ''Donuzların önünə muncuq tökməyin!'' |
|||
:: Mənbə: [[İncil]] ([[s:la:Biblia Sacra Vulgata (Stuttgartensia)/Matthaeus|Matfey 7:6]]) |
|||
* ''Non alios suo modulo metire.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Başqalarını öz ölçü meyarınla ölçmə.'' |
|||
* ''Non annumero verba sed appendere'' |
|||
:: Tərcümə: ''Sözləri saymazlar, çəkərlər (tərəzidə).'' |
|||
:: Mənbə: [[Siseron]] |
|||
* ''Non est via in medicina sine lingua Latina'' |
|||
:: Tərcümə: ''Tibbin yolu latın dili olmadan keçilməzdir.'' |
|||
* ''Non nobis solum nati sumus'' |
|||
:: Tərcümə: ''Biz yalnız özümüz üçün doğulmamışıq.'' |
|||
:: [[Siseron]], "Öhdəliklər haqda" (''De Officiis''), I kitab, bölmə 22 |
|||
* ''Non progredi est regredi'' |
|||
:: Tərcümə: ''İrəli getməmək, geriyə getməkdir.'' |
|||
* ''Non quia difficilia sunt non audemus, sed quia non audemus, difficilia sunt.'' |
|||
:: Tərcümə: ''İşlər bizim cürət etmədiyimiz üçün çətin deyil, biz çətin işləri görməyə cürət etmirik.'' |
|||
:: Mənbə: [[Seneka]], Lusiliyə məktublar, məktub 104, bölmə 26, sətir 5 |
|||
* ''Non semper erit aestas.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Həmişə yay olmayacaq.'' |
|||
* ''Nosce te ipsum'' |
|||
:: Tərcümə: ''Özünü dərk et'' ({{lang-grc|γνῶθι σεαυτόν}} ifadəsindən) |
|||
:: Mənbə: [http://www.bibliotekar.ru/encSlov/15/110.htm Delfdə Apollon məbədinin üzərindəki yazı] |
|||
* ''Nota bene'' |
|||
:: Tərcümə: ''Diqqət edin'' |
|||
* ''Nulla calamitas sola'' |
|||
:: Tərcümə: ''Bədbəxtlik tək gəlmir.'' |
|||
* ''Nulla regula sine exceptione'' |
|||
:: Tərcümə: ''İstisnasız qayda yoxdur.'' |
|||
* ''Nulla dies sine linea'' |
|||
:: Tərcümə: ''Xətsiz bir gün olmaz'' |
|||
:: Mənbə: Böyük Plini qədim yunan rəssamı Apelles haqda (“Naturalis historia”, XXXV, 36) |
|||
* ''Nulla poena, nulla lex.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Cəza yoxdursa, qanun yoxdur.'' |
|||
* ''Nullum crimen sine lege'' |
|||
:: Tərcümə: ''Qanunlar susursa, cinayət yoxdur.'' |
|||
* ''Nullus est liber tam mallus, ut non aliqua parte prosit.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Heç bir kitab elə pis ola bilməz ki, onun bir faydalı hissəsi olmasın.'' |
|||
:: [[Kiçik Plini]]nin [[Böyük Plini]]yə aid etdiyi sözlər. ''Epistulae'', məktub 5, 10 |
|||
* ''Nusquam est qui ubique est.'' |
|||
:: Tərcümə: ''Kim ki hər yerdədir, o heç yerdə deyil.'' |
|||
:: Mənbə: [[Seneka]] |
|||
== O == |
== O == |
||
Sətir 809: | Sətir 908: | ||
*''Tempora mutantur et nos mutamur in illis'' |
*''Tempora mutantur et nos mutamur in illis'' |
||
:: Tərcümə: Zaman dəyişir, onunla birlikdə biz də dəyişirik. |
:: Tərcümə: ''Zaman dəyişir, onunla birlikdə biz də dəyişirik.'' |
||
* ''Tempori parce!'' |
* ''Tempori parce!'' |
||
:: Tərcümə: |
:: Tərcümə: ''Zamanı qoru!'' |
||
:: Mənbə: {{cite book | last1 = Gottlob Zumpt | first = Karl | edition = 4 | year = 1836 | title = A grammar of the Latin language | publisher = B. Fellowes | page = 275 | pages = 486}} |
:: Mənbə: {{cite book | last1 = Gottlob Zumpt | first = Karl | edition = 4 | year = 1836 | title = A grammar of the Latin language | publisher = B. Fellowes | page = 275 | pages = 486}} |
||
Sətir 820: | Sətir 919: | ||
* ''Tempus fugit.'' |
* ''Tempus fugit.'' |
||
:: Tərcümə: |
:: Tərcümə: ''Vaxt uçur.'' |
||
:: Tam versiyası: ''Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus'' — Tərcümə: "Bu arada, əvəzolunmaz vaxt uçur" |
:: Tam versiyası: ''Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus'' — Tərcümə: "Bu arada, əvəzolunmaz vaxt uçur" |
||
:: Mənbə: [[Vergili]] |
:: Mənbə: [[Vergili]] |
||
Sətir 937: | Sətir 1.036: | ||
* ''Volens nolens'' |
* ''Volens nolens'' |
||
:: ''İstər-istəməz'' |
:: Tərcümə: ''İstər-istəməz'' |
||
* ''Volo, non valeo'' |
* ''Volo, non valeo'' |
12:38, 11 mart 2016 versiyası
A B C D E F G H I və ya J L M N O P Q R S T U V – İstinadlar
А
- A Deo rex, a rege lex
- Tərcümə: Allahdan hökmdar, hökmdardan qanun.
- A nullo diligitur, qui neminem diligit.
- Tərcümə: Heç kimi sevməyəni heç kim sevmir.
- Ab altero expectes, alteri quod feceris.
- Tərcümə: Başqalarından sənin başqaları üçün etdiyini gözlə.
- Mənbə: Publili Sir
- Abducet praedam, cui occurit prior.
- Tərcümə: Kim birinci gəlirsə, qəniməti də o aparır.
- Abeunt studia in mores.
- Tərcümə: Məşqlər xarakterdə iz qoyur.
- Mənbə: Ovidi
- Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.
- Tərcümə: Sərxoşla mübahisə edən, olmayan düşmənlə vuruşur.
- Abstractum pro concreto.
- Tərcümə: Konkretliyin əvəzinə mücərrədlik.
- Abyssus abyssum invocat.
- Tərcümə: Uçurum uçuruma aparır.
- Accidit in puncto, quod non contigit in anno.
- Tərcümə: Bir anda elə şey baş verir ki, ona illərlə ümid etmirsən.
- Accipere quid ut justitiam facias, non est tam accipere quam extorquere.
- Tərcümə: Ədaləti bərpa etmək üçün mükafat almaq, almaqdan daha çox zorakılıqdır.
- Ad augusta per angusta
- Tərcümə: Zirvəyə aparan yol çətin olur.
- Ad cogitandum et agendum homo natus est
- Tərcümə: İnsan düşünmək və iş görmək üçün yaranmışdır.
- Ad Kalendas Graecas
- Tərcümə: Yunan kalendalarına qədər.
- Mənası: Qeyri-müəyyən müddətə təxirə salmaq.
- Ad poenitendum properat, cito qui judicat.
- Tərcümə: Tez qərar verən, tez peşman olur.
- Ad primos ictus non corruit ardua quercus.
- Tərcümə: Hündür palıd birinci zərbədən aşmaz.
- Aditum nocendi perfido praestat fides.
- Tərcümə: Xainə etibar etmək onun zərər vurması üçün imkan yaradır.
- Mənbə: Seneka.
- Adprime in vita esse utile, ut ne quid nimis.
- Tərcümə: Həyatın əsas qanunu - həddən ziyadə heç nə.
- Aes debitorem leve, grave inimicum facit.
- Tərcümə: Kiçik borc borclu edir, böyük borc düşmən.
- Alea jacta est
- Tərcümə: Püşk atılıb.
- Hərfi tərcümə: Sümüklər hərəkətdədir.
- Mənbə: Yuli Sezarın Rubikon çayını keçərkən dediyi sözlər.
- Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.
- Tərcümə: Başqalarının qüsurları gözümüzün önündədir, özümüzünkü kürəyimizin arxasında.
- Aliis inserviendo consumor
- Tərcümə: Başqalarına xidmət edə-edə yanıram.
- Alium silere quod voles, primus sile.
- Tərcümə: İstəyirsənsə nə haqdasa sussunlar, birinci sus.
- Mənbə: Seneka.
- Alter ego
- Tərcümə: İkinci "Mən".
- Alma mater
- Tərcümə: Süd anası.
- Amat victoria curam.
- Tərcümə: Qələbə qayğını sevir.
- Amantes amentes.
- Tərcümə: Aşiqlər - dəlilər.
- Amici fures temporis.
- Tərcümə: Dostlar - vaxt oğrularıdır.
- Amicitia aequalitas.
- Tərcümə: Dostluq - bərabərlikdir.
- Amicus certus in re incerta cernitur.
- Tərcümə: Həqiqi dost yanlışlıqlarda tanınır (pis gündə).
- Mənbə: Enni
- Amicus verus — rara avis.
- Tərcümə: Sadiq dost — nadir quşdur.
- Mənbə: Plavt
- Amicus verus cognoscitur amore, more, ore, re
- Tərcümə: Həqiqi dost sevgiylə, münasibətlə, sözlə, işlə tanınır.
- Amicus (mihi) Plato, sed magis amica veritas.
- Tərcümə: Platon mənim dostumdur, həqiqət daha böyük dostdur. (Platon mənim dostumdur, amma həqiqət daha vacibdir)
- Mənbə: Aristotel
- Amor caecus.
- Tərcümə: Məhəbbət kordur.
- Amoris vulnus sanat idem, qui facit.
- Tərcümə: Eşq yarasını (bu yaranı) vuran müalicə edir.
- Amor non est medicabilis herbis.
- Tərcümə: Məhəbbət otlarla müalicə olunmur.
- Animis opibusque parati
- Tərcümə: Ürəyimizlə və əməlimizlə hazırıq.
- Aquila non captat muscas.
- Tərcümə: Qartal milçək tutmur.
- Aquilam volare doces
- Tərcümə: Sən qartala uçmaq öyrədirsən.
- Ars gratia artis
- Tərcümə: İncəsənət naminə incəsənət.
- Mənbə: "Metro-Goldwyn-Mayer" şirkətinin şüarı.
- Ars longa, vita brevis
- Tərcümə: İncəsənət əbədidir, həyat qısa.
- Artes molliunt mores.
- Tərcümə: İncəsənət xasiyyəti yumşaldır.
- Audentes fortuna juvat.
- Tərcümə: Qoçaqlara tale yardım edir.
- Mənbə: Vergili, "Eneida" (X, 284)
- Aurea mediocritas.
- Tərcümə: Qızıl orta.
- Aut bene, aut nihil.
- Tərcümə: Ya yaxşı, ya heç nə.
- Aut Caesar, aut nihil
- Tərcümə: Ya Sezar, ya heç nə.
- Çezare Borcanın devizi.
- Ave Caesar, imperator, morituri te salutant.
- Tərcümə: Salam, Sezar, imperator, ölümə gedənlər səni salamlayır. (Roma qladiatorlarının imperatora yönəltdikləri salamlama)
B
- Barba crescit, caput nescit.
- Tərcümə: Saqqalı çıxıb, amma ağlı yoxdur.
- Barba non facit philosophum.
- Tərcümə: Saqqal filosof olmağa bəs eləmir.
- Beati hispani, quibus vivere bibere est.
- Tərcümə: Yaşamağı içməyə bərabər tutan ispanlar xoşbəxtdirlər.
- Şərh: İspan dilində "v" hərfinin "b" kimi tələffüz olunmasına eyham vurulur.
- Beati pauperes spiritu.
- Tərcümə: Ruhu kasıb olanlar müqəddəsdir.
- Mənbə: Vulqata, Matvey 5:3
- Beatus, qui prodest, quibus potest.
- Tərcümə: Bacardığı hər kəsə yardım edən kəs xoşbəxtdir.
- Bene qui latuit bene vixit.
- Tərcümə: Nəzərə çarpmadan yaşayan yaxşı yaşayır.
- Ovidi, Tristia, III.iv.25
- Benefacta male locata malefacta arbitror.
- Tərcümə: Layiq olmayana edilən yaxşılığı mən pislik hesab edirəm.
- Mənbə: Siseron
- Bis dat, qui cito dat.
- Tərcümə: Tez ödəyən ikiqat ödəyir.
- Mənbə: Publili Sir
- Bis repetita non placent
- Tərcümə: Təkrarçılıq yaxşı qarşılanmır.
- Mənbə: Horatsi, Ars Poetica 365
- Bona diagnosis, bona curatio.
- Tərcümə: Yaxşı diaqnoz, yxşı müalicə.
- Bona valetudo melior est quam maximae divitiae.
- Tərcümə: Yaxşı sağlamlıq ən böyük var-dövlətdən bahadır.
- Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere.
- Tərcümə: Yaxşı çoban qoyunu qırxanda onun dərisini soymur.
- Şərh: Roma imperatoru Tiberi öz canişinlərinə müraciətlə.
C
- Caedite eos. Novit enim Dominus qui sunt eius.
- Tərcümə: Öldürün onları. Allah özü onu tanıyanları tanıyır.
- Digər tərcümədə: Hamısını öldürün. Allah özü ayırd edəcək.
- Albiqoy Xaç yürüşləri zamanı Bezye qətliamından əvvəl abbat Arnold Amorinin dediyi güman edilir.
- Caesarem decet stantem mori.
- Tərcümə: Sezara ayaq üstə ölmək yaraşır.
- Mənbə: Svetoninin imperator Vespasianın son sözləri haqqında verdiyi məlumat.
- Carmina morte carent
- Tərcümə: Şeirlər ölümsüzdür.
- Carpe diem
- Tərcümə: (Hər) Günü tut
- Mənası: Anı yaşa.
- Mənbə: Horatsi, "Odalar" (I, 11.8)
- Carthago delenda est (Carthaginem esse delendam)
- Tərcümə: Karfagen dağıdılmalıdır.
- Mənbə: Plutarx. Böyük Mark Portsi Katonun Roma senatındakı çıxışından.
- Calamitas virtutis occasio.
- Tərcümə: Kasıblıq igidliyə səbəb olur.
- Mənbə: Seneka
- Carpamus dulcia: nostrum est, quod vivis: cinis et manes et fabula fies.
- Tərcümə: Gəlin həyatın şirinliyini dadaq: onun üçün yaşayırıq, sonra isə biz külə, kölgəyə, mifə çevriləcəyik.
- Persi, Saturae, v. 151
- Casus ordinarius
- Tərcümə: Adi hadisə.
- Casus extraordinarius
- Tərcümə: Qeyri-adi hadisə.
- Cedo nulli
- Tərcümə: Mən heç kimə güzəştə gedirəm.
- Cibi condimentum est fames
- Tərcümə: Aclıq hər yeməyə ədviyyatdır.
- Citius, altius, fortius!
- Tərcümə: Sürətlə, yüksəyə, səylə!
- Şərh: 1913-cü ildən Olimpiya oyunları hərəkatının şüarı.
- Civis Romanus sum.
- Tərcümə: Mən Romalıyam.
- Mənbə: Siseron
- Clara pacta, boni amici.
- Tərcümə: Aydın razılaşmalar, yaxşı dostlar.
- Claude os, aperi oculos!
- Tərcümə: Ağzını yum, gözlərini aç.
- Cogitationis poenam nemo patitur.
- Tərcümə: Heç kim düşüncələrinə görə cəzalandırılmır.
- Cogito, ergo sum.
- Tərcümə: Düşünürəm, deməli mövcudam.
- Mənbə: Dekart
- Concordia civium murus urbium.
- Tərcümə: Vətəndaşların harmoniyası şəhərlərin divarları kimidir.
- Concordia rarvae res crescunt, discordia maximae dilabuntur
- Tərcümə: Harmoniya olduqda ən kiçik də böyüyür, nizamsızlıqda isə böyük də yox olur.
- Conscientia mille testes.
- Tərcümə: Vicdan — min şahiddir.
- Consuetudo est altera natura
- Tərcümə: Vərdiş - ikinci xasiyyətdir.
- Contra spem spero.
- Tərcümə: Ümidsiz ümid edirəm.
- Corruptio optimi pessima.
- Tərcümə: Yaxşının yıxılması — ən qəddar yıxılmadır.
- Credo quia absurdum est.
- Tərcümə: İnanıram, çünki absurddur.
- Mənbə: Tertullian
- Cui bono
- Tərcümə: Kimə sərf edir?
- Mənbə: Siseron, "Ameriyalı Rossinin müdafiəsi üçün çıxış", XXX, 84
- Cuique suum.
- Tərcümə: Hər kəsə özünə görə.
- Cum tacent clamant.
- Tərcümə: Susanda, qışqırırlar.
D
- Damnant, quod non intelegunt
- Tərcümə: İrad tuturlar, çünki başa düşmürlər.
- Dic, duc, fac, fer!
- Tərcümə: Həqiqəti söylə, işi düzgün apar, lazım olanı et, çətinliklərə sinə gər!
- Mənbə: Roma hüququnda hüquqşünasın 4 ehkamı.
- De gustibus non est disputandum
- Tərcümə: Zövqlər müzakirə olunmur.
- De minimis non curat praetor. (və ya rex, ya da lex)
- Tərcümə: Səlahiyyət sahibləri (və ya "hökmdar", ya da "qanun") əhəmiyyətsiz şeylərə diqqət yetirmirlər.
- De mortuis aut bene, aut nihil
- Tərcümə: Ölülər haqqında ya yaxşı, ya heç nə.
- Debes, ergo potes
- Tərcümə: Məcbursansa, deməli bacararsan.
- Decipimur specie recti.
- Tərcümə: Biz həqiqət görüntüsünə inanırıq.
- Mənası: Xarici görünüş aldadıcı ola bilər.
- Mənbə: Horatsi, "Poeziya elmi"
- Deo Vindice.
- Tərcümə: Tanrı bizim qoruyucumuz.
- Amerika Konfederativ Ştatlarının şüarı.
- Deorum injuriae Diis curae.
- Tərcümə: Allahlara qarşı təhqirə görə allahlar özləri qisas alsınlar.
- Deus lo vult!
- Tərcümə: Allah bunu istəyir!
- Şərh: Səlibçilərin şüarı.
- Dictum factum
- Tərcümə: Deyilib - edilib.
- Dictum sapienti sat est.
- Tərcümə: Deyilən söz müdrikə kifayətdir.
- Mənası Azərbaycan dilindəki "Arifə bir işarə" deyiminə müvafiqdir.
- Divide et impera
- Tərcümə: Parçala və hökm et.
- Mənbə: Yuli Sezar
- Docendo discimus
- Tərcümə: Öyrədərək, öyrənirik.
- Dominus Illuminatio Mea.
- Tərcümə: Tanrı mənim işığımdır.
- Şərh: Oksford Universitetinin devizi; Psalm 27.
- Donec eris felix multos numerabis amicos. / Tempora si fuerint nubila solus eris.
- Tərcümə: Yaxşı gündə dostun çox olar. / Pis gündə tək qalarsan.
- Mənbə: Ovidi, Tristia I,9,5-6
- Ducunt volentem fata, nolentem trahunt.
- Tərcümə: Tale irəli getmək istəyənləri aparır, istəməyənləri - sürüyür.
- Dulce et decorum est pro patria mori.
- Tərcümə: Vətən üçün ölmək əziz və şərəflidir.
- Şərh: Adətən müharibə memoriallarında yazılır. I Dünya müharibəsində həlak olmuş ingilis şairi Vilfred Ouen bu fikri "qədim yalan" adlandırırdı.
- Mənbə: Horatsi, Odalar III, 2, 13.
- Dum docemus, discimus
- Tərcümə: Nə qədər ki, öyrədirik, öyrənirik.
- Dum spiro, spero
- Tərcümə: Nə qədər ki, nəfəs alıram, ümid edirəm.
- Dum vivimus, vivamus!
- Tərcümə: Yaşadığımız müddətdə, qoyun yaşayaq!
- Dum vita est, spes est.
- Tərcümə: Nə qədər ki, həyat var, ümid var.
- Dum vixi tacui, mortua dulce cano.
- Tərcümə: Yaşayarkən mən lal idim, öldükdən sonra gözəl mahnı oxuyuram.
- Şərh: Adətən musiqi alətlərinin, daha çox klavişli alətlərin üzərində yazılır. Alətin hazırlandığı ağaca işarədir.
- Duobus litigantibus, tertius gaudet.
- Tərcümə: İki nəfər mübahisə edəndə, üçüncüsü sevinir.
- Dura lex, sed lex
- Tərcümə: Qanun sərtdir, amma bu qanundur.
E
- Ego sum via veritas et vita
- Tərcümə: Mən yol, həqiqət və həyatam.
- Mənbə: İncil (İoann 14:6), Budapeştdə Müqəddəs İştvan bazilikasının üzərində yazılmış şüar.
- Electa una via, non datur recursus ad alteram
- Tərcümə: Bir yol seçənə başqa yolla getməyə icazə verilmir.
- Elephantum ex musca facis
- Tərcümə: Milçəkdən fil düzəldirsən.
- Epistola non erubescit
- Tərcümə: Kağız qızarmır.
- Mənbə: Siseron
- Errare humanum est, ignoscere divinum
- Tərcümə: Səhv etmək insana xasdır, bağışlamaq ilahiyə.
- Mənbə: Siseron
- Errare humanum est, stultum est in errore perseverare.
- Tərcümə: Səhv etmək insana xasdır, amma öz səhvlərində təkid etmək axmaqlıqdır.
- Eruditio aspera optima est
- Tərcümə: Sərt tərbiyə - ən yaxşısıdır.
- Et tu autem, Brute!
- Ex libris
- Tərcümə: Kitablardan
- Ex nihilo nihil fit
- Tərcümə: Heç nə heç nədən yaranmır.
- Mənbə: Rene Dekart
- Ex tempore
- Tərcümə: Tələbata görə.
- Exitus letalis
- Tərcümə: Ölümcül sonluq.
- Experientia est optima magistra
- Tərcümə: Təcrübə — ən yaxşı müəllimdir.
F
- Faber est suae quisque fortunae
- Tərcümə: Hər kəs öz taleyinin dəmirçisidir (“yaradıcısıdır” mənasında).
- Mənbə: Appi Klavdi Sek
- Fabricando fit faber.
- Tərcümə: Təcrübə mükəmməlləşdirir.
- Facilis descensus Averno
- Tərcümə: Cəhənnəmə düşmək asandır.
- Fama crescit eundo
- Tərcümə: Şayiələr dolaşdıqca böyüyür.
- Fas est et ab hoste doceri
- Tərcümə: Düşməndən də öyrənmək olar.
- Mənbə: Ovidi, "Çevrilmələr"
- Feci quod potui, faciant meliora potentes
- Tərcümə: Bacardığımı etdim, kim bacarırsa daha yaxşısını etsin.
- Felix qui potuit rerum cognoscere
- Tərcümə: Xoşbəxt [o kəsdir ki,] şeylərin səbəbini başa düşür.
- Mənbə: Vergili, "Georgika" 2, 490.
- Ferox verbis
- Tərcümə: Sözdə qəhrəman.
- Ferro ignique!
- Tərcümə: Odla və qılıncla!
- Festina lente
- Tərcümə: Asta tələs.
- Mənbə: Oktavian Avqustun şüarı.
- Fiat lux!
- Tərcümə: İşıq olsun!
- Mənbə: İncil (Yaranış 1:3)
- Fiat justitia et pereat mundus
- Tərcümə: Qoy, dünya dağılsa da, ədalət bərqərar olsun.
- Mənbə: Müqəddəs Roma İmperatoru I Ferdinand
- Fiat justitia ruat caelum
- Tərcümə: Qoy ədalət bərqərar olsun və səma yıxılsın.
- Fide, sed qui, vide.
- Tərcümə: Etibar et, amma bax kimə.
- Finis coronat opus
- Tərcümə: Sonluq – işin tacıdır.
- Fluctuat nec mergitur
- Tərcümə: Yırğalanır, amma batmır.
- Mənbə: Paris şəhərinin gerbində yazılmış şüar.
- Fortasse erit, fortasse non erit
- Tərcümə: Bəlkə olacaq, bəlkə də olmayacaq.
- Fortes fortuna iuvat
- Tərcümə: Tale cəsurları sevir.
- Fortis cadere, cedere non potest
- Tərcümə: Cəsur adam yıxılar, amma təslim olmaz.
- Fortiter in re, suaviter in modo
- Tərcümə: İşdə sərt, davranışda yumşaq.
- Fortuna est caeca
- Tərcümə: Tale kordur.
- Mənbə: Siseron
- Fortuna amicos parat, inopia amicos probat.
- Tərcümə: Tale dostları hazırlayır, ehtiyac onları sınayır.
G
- Gallia est omnis divisa in partes tres
- Tərcümə: Qalliya üç hissəyə bölünüb.
- Mənbə: Yuli Sezarın "Qalliya müharibəsinə şərhlər"inin ("Commentarii de Bello Gallico") ilk cümləsi.
- Gaudeamus igitur iuvenes dum sumus
- Tərcümə: Nə qədər ki gəncik bundan həzz almalıyıq.
- Mənbə: Köhnə alman tələbə mahnısının sözləri. Hazırda bir sıra qərb universitetlərinin devizidir.
- Gens una sumus
- Tərcümə: Biz bir ailəyik.
- Mənbə: Beynəlxalq Şahmat Federasiyası — FIDE-nin şüarı.
- Gloria victis.
- Tərcümə: Məğlublara eşq olsun.
- Gloriosum est iniurias oblivisci.
- Tərcümə: Ədalətsizliyi unutmaq şərəflidir.
- Graeca fides, nulla fides
- Tərcümə: Yunan düzgünlüyü - düzgünsüzlükdür.
- Gutta cavat lapidem
- Tərcümə: Damla daşı yonur.
- Mənbə: Ovidi, "Məktublar"
- Gutta cavat lapidem non bis, sed saepe cadendo; sic homo fit sapiens non bis, sed saepe legendo.
- Tərcümə: Damla daşı iki dəfə yox, çox düşməklə yonur, eynilə insan da iki kitab oxumaqla yox, çox kitab oxumaqla müdrik olur.
- Mənbə: Cordano Bruno, "Məşəl" (Il Candelaio)
H
- Habent sua fata libelli
- Tərcümə: Kitabların öz taleyi var.
- Mənbə: Terensian Mavr
- Haec studia adolescentiam alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, adversis solatium ac perfugium praebent
- Tərcümə: Elmlə məşğul olmaq gəncləri qidalandırır, yaşlıları fərəhləndirir, xoşbəxtlikdə bəzək, bədbəxtlikdə sığınacaq olur
- Mənbə: Siseron, "Arxinin müdafiəsinə", VII, 16
- Haud semper errat fama
- Tərcümə: Şayiələr həmişə səhv etmir
- Hectorem quis nosset, felix si Troja fuisset?
- Tərcümə: Troya xoşbəxt olsaydı, Hektoru kim tanıyardı?
- Mənbə: Ovidi
- Hic bibitur
- Tərcümə: Burada içirlər.
- Hic mortui vivunt, hic muti loquuntur
- Tərcümə: Burada ölülər yaşayır, burada lallar danışır
- Mənbə: Qədim universitet kitabxanalarının divarlarındakı yazı.
- Historia est magistra vitae
- Tərcümə: Tarix — həyat müəllimidir.
- Mənbə: Siseron, “Orator haqqında”, II, 9, 36
- Historiam nescire hoc est semper puerum esse
- Tərcümə: Tarixi bilməmək — həmişə körpə qalmaq deməkdir.
- Mənbə: Siseron
- Hoc unum scio, quod nihil scio
- Tərcümə: Mən bilirəm ki, heç nə bilmirəm.
- Mənbə: Diogen
- Homines quo plura habent, eo cupiunt ampliora
- Tərcümə: İnsanlar çox şeyə sahib olduqca, daha da artığını istəyirlər.
- Mənbə: Seneka
- Homo homini lupus est
- Tərcümə: İnsan insanın canavarıdır.
- Mənbə: Plavt
- Homo ornat locum, non locus hominem
- Tərcümə: İnsan yeri bəzəyir, yer insanı yox.
- Homo proponit, sed deus disponit.
- Tərcümə: İnsan niyyət edir, allah bərqərar edir.
- Homo sum et nihil humani a me alienum puto
- Tərcümə: Mən insanam və insana xas olan heç nə mənə yad deyil.
- Mənbə: Publi Terensi
- Honores mutant mores, sed raro in meliores
- Tərcümə: Şan-şöhrət xasiyyəti dəyişir, amma nadir hallarda yaxşıya doğru.
- Honoris causa
- Tərcümə: Xidmətlərinə görə
- Horribile dictu!
- Tərcümə: Dilə gətirmək qorxuludur!
- Humanitatis optima est certatio
- Tərcümə: Ən alicənab yarış — insaniyyətdə yarışmaqdır.
- Mənbə: Publili Sir
I və ya J
Qeyd: Latın dilində I və J hərfləri eynidir.
- In angustiis amici apparent
- Tərcümə: Dost dar gündə tanınar.
- Igitur si vis pacem, para bellum.
- Tərcümə: Sülh istəyirsənsə, müharibəyə hazır ol.
- Mənbə: Publi Flavi Vegeti Renatus, "Epitoma rei militaris" (digər adı "De Re Militari"), 3-cü kitab
- Ignorantia juris nocet, facti ignorantia non nocet
- Tərcümə: Qanunu bilməmək ziyan verir, faktları bilməmək ziyan vermir.
- Ignorantia legis non excusat
- Tərcümə: Qanunu bilməmək üzrlü deyil.
- Ignorantia non est argumentum
- Tərcümə: Bilməmək sübut deyil.
- Mənbə: Benedikt Spinoza, "İdrakın təkmilləşdirilməsi haqqında traktat"
- Imperare sibi maximum imperium est.
- Tərcümə: Özünə hakim olmaq ən böyük hakimiyyətdir.
- Mənbə: Siseron
- In dubio pro reo
- Tərcümə: Əmin olmayanda bitərəf qal.
- In hoc signo vinces
- Tərcümə: Bu nişanə ilə sən qalib gələcəksən.
- Mənbə: Mulvi körpüsü yaxınlığındakı döyüşdən əvvəl Roma imperatoru Konstantinin gözünə görünən nişanənin altındakı yazı.
- In magnis voluisse sat est
- Tərcümə: Böyük işlərdə istək yetərlidir.
- In me omnis spes mihi est
- Tərcümə: Bütün ümidlərim özümədir.
- In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas
- Tərcümə: Lazımi işlərdə birlik, şübhəli işlərdə azadlıq, bütün işlərdə mərhəmət.
- In omnia paratus
- Tərcümə: Hər şeyə hazır.
- In partem salari
- Tərcümə: Əməyə görə mükafat.
- In propria causa nemo judex
- Tərcümə: Öz işində heç kim hakim ola bilməz.
- In pugna non numerus multum, sed fortitude eorum vincit
- Tərcümə: Döyüşdə qələbəyə say çoxluğu yox, igidlik aparır.
- In vino veritas, in aqua sanitas
- Tərcümə: Həqiqət şərabdadır, sağlamlıq suda.
- In vitium ducit culpae fuga, si caret arte.
- Tərcümə: İstedad olmayanda bir səhv o biri səhvə aparır.
- Mənbə: Horatsi, De Arte Poetica.
- Iners negotium.
- Tərcümə: Fəaliyyətsiz məşğulluq.
- Infinitus est numerus stultorum
- Tərcümə: Axmaqların sayı-hesabı yoxdur.
- Mənbə: Vulqata, Ekklesiast 1:15.
- Injuriam facilius facias quam feras
- Tərcümə: İncitmək asandır, dözmək çətindir.
- Inter arma enim silent leges (Musae).
- Tərcümə: Müharibə zamanı qanunlar (Muzalar) susur.
- Mənbə: Siseron, Oratio Pro Annio Milone (IV)
- Inter arma tacent musae
- Tərcümə: Silahlar arasında muzalar susur.
- Inter caecos regnat strabo
- Tərcümə: Korların arasında çəpgöz idarə edir.
- Mənbə: Erazm
- Interdum dormitat bonus Homerus
- Ira furor brevis est.
- Tərcümə: Qəzəb qısamüddətli dəlilikdir.
- Mənbə: Horatsi, Epistles I, 2, 62.
- Iustitia regnorum fundamentum
- Tərcümə: Ədalət mühakiməsi dövlətin əsasıdır.
L
- Labor est etiam ipse voluptas
- Tərcümə: Əmək öz-özlüyündə bir zövqdür.
- Mənbə: Manili, "Astronomika", IV, 155.
- Latet enim veritas, sed nihil pretiosius veritate.
- Tərcümə: Həqiqət gizlidir, amma heç nə həqiqət qədər gözəl deyil.
- Mənbə: "Minerva, sive de causis latinae linguae commentarius". Francisco Sanchez de las Brozas (Minerva I, 1, 40, 16; 1754).
- Longum iter est per praecepta, breve et efficax per exempla
- Tərcümə: Qaydaları öyrənmək uzun yoldur, nümunələrlə öyrənmək qısa və effektivdir.
- Lumen soli mutuum das.
- Tərcümə: Günəşə işıq tutursan.
- Qeyd: Mənası tamamilə açıq-aydın olan məsələni izah etmək istəyən şəxslər haqda deyilir.
- Mənbə: H.T.Rayli, "Dictionary of Latin Quotations, Proverbs, Maxims, and Mottos, &c." (1866), s. 210.
- Lupus in fabula
- Tərcümə: Təmsildəki canavar kimi.
- Mənası: "Adını çək, qulağını bur". Haqqında danışılandan dərhal sonra peyda olan şəxs haqda işlədilir.
- Lupus non mordet lupum
- Tərcümə: Canavar canavarı dişləməz.
- Lupus pilum mutat, non mentem
- Tərcümə: Canavar kürkünü dəyişər, amma xasiyyətini yox.
M
- Mala herba cito crescit
- Tərcümə: Pis ot tez boy atır.
- Mənası: "Pis nümunə yoluxucudur".
- Manus manum lavat
- Tərcümə: Əl əli yuyar.
- Margaritas ante porcos
- Tərcümə: Donuzların önünə mirvari səpmək.
- Mənbə: Matfeyin İncili.
- Medicus curat, natura sanat
- Təbib qayğısına qalır, təbiət müalicə edir.
- Melium est nomen bonum quam divitae multae.
- Tərcümə: Yaxşı ad var-dövlətdən çox yaxşıdır.
- Mənası: "Yaxşı ad ən yaxşı xəzinədir."
- Mənbə: Ralf Valdo Emerson, İşləri, VIII cild. (1855), s. 528. (Red. 1912)
- Memento mori
- Tərcümə: Ölümü xatırla.
- Mənası: "Həyat əbədi deyil və etdiyin əməllərə diqqət et".
- Mens sana in corpore sano
- Tərcümə: Sağlam bədəndə sağlam ruh.
- Mobiles ad superstitionem perculsae semel mentes
- Tərcümə: Bir dəfə qorxmuş beyinlər mövhumata meyllidirlər.
- Mənbə: Tasit, "Aqrikola", XXX.
- Modus operandi
- Tərcümə: Hərəkət mexanizmi.
- Modus vivendi
- Tərcümə: Həyat tərzi.
- Mors sua, vita nostra
- Tərcümə: Onun ölümü, bizim həyatımız.
- Mənbə: Rafaello Covanyoli, "Spartak"
- Multi multa; nemo omnia novit
- Tərcümə: Çox adam çox şey bilir, heç kim hər şeyi bilmir.
- Mundus vult decipi, ergo decipiatur
- Tərcümə: Dünya aldadılmaq istəyir, qoy aldadılsın.
- Mənbə: Papa IV Pavel
N
- Nam vitiis nemo sine nascitur
- Tərcümə: Heç kəs çatışmazlıqlarsız doğulmur.
- Natura abhorret vacuum
- Tərcümə: Təbiət boşluğa dözmür.
- Navigare necesse est, vivere non est necesse.
- Tərcümə: Üzmək zəruridir, yaşamaq zərurət deyil.
- Ne quid expectes amicos, quod tute agere possis.
- Tərcümə: Dostlarından heç nə gözləmə, özün nə bacarırsansa, onu et.
- nemo me impune lacessit
- Tərcümə: Heç kəs mənə cəzasız toxuna bilməz.
- Mənbə: [şotland kral şüarı]
- Nemo omnia potest scire
- Tərcümə: Heç kəs hər şeyi bilə bilməz.
- Nemo regere potest nisi qui et regi.
- Tərcümə: İdarə edilməsi mümkün olan kəs idarə etməyi bacarmaz.
- Nescis quid serus vesper vehat.
- Tərcümə: Gecənin nə gətirəcəyini bilə bilməzsən.
- Nihil desperandum
- Tərcümə: Heç vaxt ümidini itirmə.
- Nihil novi sub sole
- Tərcümə: Günəşin altında heç nə yeni deyil.
- Mənbə: Vulqata, Ekklesiast 1:9.
- Nocere facile est, prodesse difficile.
- Tərcümə: Zərər vurmaq asandır, yardım etmək çətindir.
- Noli nocere!
- Tərcümə: Zərər vurma!
- Noli turbare circulos meos!
- Tərcümə: Mənim çertyojlarıma toxunma!
- Mənbə: Arximedin Roma əsgərinə verdiyi cavab. Bu itaətsizliyə görə Arximed öldürülüb.
- Nolite mittere margaritas ante porcos!
- Tərcümə: Donuzların önünə muncuq tökməyin!
- Mənbə: İncil (Matfey 7:6)
- Non alios suo modulo metire.
- Tərcümə: Başqalarını öz ölçü meyarınla ölçmə.
- Non annumero verba sed appendere
- Tərcümə: Sözləri saymazlar, çəkərlər (tərəzidə).
- Mənbə: Siseron
- Non est via in medicina sine lingua Latina
- Tərcümə: Tibbin yolu latın dili olmadan keçilməzdir.
- Non nobis solum nati sumus
- Tərcümə: Biz yalnız özümüz üçün doğulmamışıq.
- Siseron, "Öhdəliklər haqda" (De Officiis), I kitab, bölmə 22
- Non progredi est regredi
- Tərcümə: İrəli getməmək, geriyə getməkdir.
- Non quia difficilia sunt non audemus, sed quia non audemus, difficilia sunt.
- Tərcümə: İşlər bizim cürət etmədiyimiz üçün çətin deyil, biz çətin işləri görməyə cürət etmirik.
- Mənbə: Seneka, Lusiliyə məktublar, məktub 104, bölmə 26, sətir 5
- Non semper erit aestas.
- Tərcümə: Həmişə yay olmayacaq.
- Nosce te ipsum
- Tərcümə: Özünü dərk et (Şablon:Lang-grc ifadəsindən)
- Mənbə: Delfdə Apollon məbədinin üzərindəki yazı
- Nota bene
- Tərcümə: Diqqət edin
- Nulla calamitas sola
- Tərcümə: Bədbəxtlik tək gəlmir.
- Nulla regula sine exceptione
- Tərcümə: İstisnasız qayda yoxdur.
- Nulla dies sine linea
- Tərcümə: Xətsiz bir gün olmaz
- Mənbə: Böyük Plini qədim yunan rəssamı Apelles haqda (“Naturalis historia”, XXXV, 36)
- Nulla poena, nulla lex.
- Tərcümə: Cəza yoxdursa, qanun yoxdur.
- Nullum crimen sine lege
- Tərcümə: Qanunlar susursa, cinayət yoxdur.
- Nullus est liber tam mallus, ut non aliqua parte prosit.
- Tərcümə: Heç bir kitab elə pis ola bilməz ki, onun bir faydalı hissəsi olmasın.
- Kiçik Plininin Böyük Pliniyə aid etdiyi sözlər. Epistulae, məktub 5, 10
- Nusquam est qui ubique est.
- Tərcümə: Kim ki hər yerdədir, o heç yerdə deyil.
- Mənbə: Seneka
O
- O tempora o mores
- Tərcümə: Eh zəmanə, eh adətlər!
- Mənbə: Siseronun "Katilina əleyhinə birinci çıxış"ından sitat.
P
Q
R
- Radix malorum est cupiditas
- Tərcümə: Tamah bütün bəlaların mənbəyidir.
- Rem tene, verba sequentur.
- Tərcümə: Mövzunu tutsan, sözlər ard-arda gələcək.
- Repetitio est mater studiorum
- Tərcümə: Təkrar, biliyin anasıdır.
- Roma locuta, causa finita
- Tərcümə: Roma rəyini bildirdi — məsələ bağlandı.
S
T
- Tabula rasa
- Tərcümə: Təmiz lövhə
- Mənbə: Con Lokk
- Tantum scimus, quantum memoria tenemus
- Tərcümə: Biz xatırladığımız qədərini bilirik.
- Tarde venientibus ossa
- Tərcümə: Gec gələnə sümüklər qalır.
- Tale quale
- Tərcümə: Necəyəmsə, eləyəm.
- Tempora mutantur et nos mutamur in illis
- Tərcümə: Zaman dəyişir, onunla birlikdə biz də dəyişirik.
- Tempori parce!
- Tərcümə: Zamanı qoru!
- Mənbə: Gottlob Zumpt, Karl (1836). A grammar of the Latin language (4 ed.). B. Fellowes. p. 275.
- Tempus edax rerum
- Tərcümə: Vaxt hər şeyi yeyəndir
- Mənbə: Ovidi
- Tempus fugit.
- Tərcümə: Vaxt uçur.
- Tam versiyası: Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus — Tərcümə: "Bu arada, əvəzolunmaz vaxt uçur"
- Mənbə: Vergili
- Timeo Danaos et dona ferentes
- Tempus curat omnia
- Tərcümə: Zaman hər şeyi müalicə edir.
- Tertium non datur
- Tərcümə: Üçüncü yol yoxdur.
- Totum revolutum
- Tərcümə: Tam dolaşıqlıq.
U
- Ubi bene ibi patria
- Tərcümə: Hara yaxşıdırsa, Vətən oradır
- Ubi concordia, ibi victoria
- Tərcümə: Harda həmrəylik varsa, qələbə ordadır
- Ubi culpa est, ibi poena subesse debet
- Tərcümə: Harda günah varsa, orda cəza da olmalıdır
- Ubi emolumentum, ibi onus
- Tərcümə: Qazanc olan yerdə əziyyət də var
- Ubi jus incertum, ibi nullum
- Tərcümə: Qanun qeyri-müəyyəndirsə, qanun yoxdur
- Ubi nihil vales, ibi nihil velis
- Tərcümə: Güc sahibi olmadığın yerdə heç nə arzulama
- Ubi mel, ibi fel
- Tərcümə: Bal olan yerdə zəhər də var
- Ultima ratio regum
- Tərcümə: Kralların sonuncu dəlili
- Mənbə: Rişelye (onun əmri ilə fransız toplarının üzərində yazılmış ifadə)
- Ultra posse nemo obligatur
- Tərcümə: Heç kim mümkün olandan artığını etməyə məcbur deyil
- Mənbə: Vegetsi
- Una hirundo non facit ver
- Tərcümə: Bir qaranquşla bahar olmaz
- Unus dies gradus est vitae.
- Tərcümə: Bir gün — həyatın mərhələsidir.
- Mənbə: Lutsi Anney Seneka
- Utile dulce miscere.
- Tərcümə: Xoş olanı faydalı olanla birləşdirmək.
V
- Vade ad formicam
- Tərcümə: Qarışqanın yanına get.
- Mənbə: Pritçalar kitabı 6:6; tam ifadə belədir: "Qarışqanın yanına get, tənbəl, onun hərəkətlərinə bax və müdrik ol.”
- Vana sine viribus ira est
- Tərcümə: Cəsarət yoxdursa, qəzəb əbəsdir.
- Mənbə: Tit Livi
- Variam semper dant otia mentem
- Tərcümə: Avaralıq müxtəlif meyillərə səbəb olur.
- Mənbə: Mark Anney Lukan
- Vince in bono malum
- Tərcümə: Pisliyə yaxşılıqla qalib gəl.
- Veni, vidi, vici
- Tərcümə: Gəldim, gördüm, uddum.
- Mənbə: Yuli Sezarın e.ə.47-ci ildə Zela döyüşündə II Farnak üzərindəki qələbədən sonra Roma Senatına yazdığı məktubdan.
- Verba docent, exempla trahunt
- Tərcümə: Sözlər nəsihət verir, nümunələr yol göstərir.
- Verba volant, scripta manent
- Tərcümə: Sözlər uçub gedir, yazılanlar qalır.
- Verbum movet, exemplum trahit
- Tərcümə: Söz həyəcanlandırır, nümunə cəlb edir.
- Veritas temporis filia
- Tərcümə: Həqiqət zamanın qızıdır.
- İngiltərə kraliçası Mariya Tüdorun (1553—1558) şüarı.
- Verum est, quod pro salute fit mendacium
- Tərcümə: Xilas üçün deyilən yalan həqiqətə bərabərdir.
- Verum index sui et falsi
- Tərcümə: Həqiqət özünüzə və yalana qarşı sınaq daşıdır.
- Mənbə: Benedikt Spinoza, “Etika”
- Verum plus uno esse non potest
- Tərcümə: Birdən artıq həqiqət ola bilməz.
- Videre majus quiddam
- Tərcümə: Daha böyük bir şeyə doğru can atarkən.
- Vir prudens non contra ventum mingit
- Tərcümə: Müdrik adam küləyin əksinə işəməz.
- Vis unita fortior
- Tərcümə: Birləşmiş qüvvə daha güclüdür.
- Vita brevis, ars vero longa, occasio autem praeceps, experientia fallax, judicium difficile
- Tərcümə: Həyat qısa, elm geniş, təsadüf etibarsız, təcrübə yanıldıcı, mühakimə çətindir.
- Mənbə: Hippokrat
- Vivere est cogitare
- Tərcümə: Yaşamaq düşünmək deməkdir.
- Volens nolens
- Tərcümə: İstər-istəməz
- Volo, non valeo
- Tərcümə: İstəyirəm, amma bacarmıram
- Voluntas est superior intellectu
- Tərcümə: İradə ağıldan üstündür
- Vox audita perit littera scripta manet
- Tərcümə: Deyilən söz itir, yazılan hərf qalır.
- Vox populi, vox dei
- Tərcümə: Xalqın səsi Allahın səsidir.