Heraklit

Vikisitat saytından
Heraklit
Fayl:Ca' Rezzonico - Eraclito 1705 - Giuseppe Torretti.jpg, Abraham Janssens - Heraclitus.jpg
Doğum tarixi e.ə. 535
Doğum yeri Efes
Vəfat tarixi e.ə. 470 illər
Vəfat yeri Efes
Vikipediya məqaləsi
Heraklit

Efesli Herklit - (e.ə. 544–483) — Sokratdan əvvəlki qədim yunan filosofu. Onun 120-yə yaxın etibarlı sitat saxlanılan yeganə əsəri “Təbiət haqqında” əsəridir.



A B C Ç D E Ə F G H X  İ   J  K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


A[redaktə]

  • Ağıllı olmaq ən böyük fəzilətdir. Hikmət haqqı danışmaq və onun fitrətinə uyğun davranmaqdır.
  • Allah gecə və gündüz, qış və yay, müharibə və sülh, bolluq və aclıqdır.
  • Allah üçün hər şey gözəl, yaxşı və ədalətlidir; insanlar isə bəzi şeylərin ədalətsiz, bəzilərinin isə ədalətli olduğunu düşünürlər.

B[redaktə]

  • Bir çaya iki dəfə girmək olmaz.
  • Böyük nəticələr böyük ambisiyalar tələb edir.

Ç[redaktə]

  • Çayda eyni suda iki dəfə yuyuna bilməzsən, üzərindən axan sular yeni sulardır.
  • Çox məlumatlı olmağın ağıllı olduğunu göstərməz.
  • Çox öyrənmək dərk etməyi öyrətmir.

D[redaktə]

  • Dəyişməyən tək şey, dəyişiklikdir.
  • Düşünmək böyük fəzilətdir, hikmət isə həqiqəti söyləməkdə və təbiəti dinləyib ona uyğun davranmaqdadır.

E[redaktə]

  • Ehtiraslarla savaşmaq çətindir, çünki qarşılığını ruhlarla ödəyirsən.

Ə[redaktə]

  • Ədalət yalan uyduranları və yalançı şahidləri yaxalayacaq.
  • Ədalətsizliyin qarşısını yanğından daha tez almalıyıq.
  • Əgər ədalətin özü olmasaydı insanların ədalətin adını bilməzdi.
  • Əgər gözlənilməzliyi gözləmirsinizsə, onu tapa bilməyəcəksiniz, çünki ona axtarış və ya cığırla çatmaq olmaz.
  • Ən gözəl harmoniya fərqliliklərdən yaranır.
  • Ən yaxşı insanlar bir məqsəd, fanilərin əbədi şöhrəti üçün hər şeydən imtina edirlər; lakin insanların çoxu mal-qara kimi özlərini doydururlar.

G[redaktə]

  • Görünməyənlərin əlaqələri görünənlərdən daha güclüdür.
  • Gözlənilməz olanı gözləmədikcə, onu tapa bilməyəcəksən.
  • Gözlər qulaqlardan daha dəqiq şahiddir.

H[redaktə]

  • Haqq anlayışını haqsızlıq anlayışı olmasaydı bilə bilməzdik.
  • Hər şey axır, hər şey dəyişir.
  • Hikmət hər şeyi idarə edən və əhatə edən ağıl birliyidir.

X[redaktə]

  • Xalq qanunları, öz qalası kimi, qoruyucu divarı kimi müdafiə etməlidir.
  • Xəstəlik-sağlamlığın, şər xeyirin, aclıq toxluğun, yorğunluq istirahətin ləzzətini bildirir.
  • Xoşbəxtlik bədən həzzlərindən ibarət idisə, yeməyə noxud tapanda öküzləri xoşbəxt adlandırmalıyıq.
  • Xoşbəxtlik maddi sevinclərdən ibarət olsaydı, çayıra qaçan öküzləri xoşbəxt saymaq lazım idi.

İ[redaktə]

  • İki dəfə bir axara girmək olmaz.[1]
  • İnsan azadlığı hər bir nemətdən yüksəkdir.
  • İnsan həyatı ilə ölür, ölümü ilə yaşayır.
  • İnsanın xarakteri onun taleyidir.
  • İnsanın ürəyinin istəyi ilə mübarizə aparmaq çətindir; çünki nəyə sahib olmaq istəyirsə, canının bahasına alır.
  • İnsanların xarakterləri onların qədərləridir və insanlar layiq olduqları həyatları yaşayarlar.

K[redaktə]

  • Kişinin xasiyyəti onun qoruyucu ilahiliyidir.

M[redaktə]

  • Müdrik, bilikli olmaq üçün gözü və qulağı açmaq kifayət deyil, dərin ağıl lazımdır.
  • Müharibə azad olmağa layiq olanları azadlığa çıxarır, kölə olmağa layiq olanları isə kölə edir. Müharibə hər şeyin ağası, hər şeyin şahıdır.

N[redaktə]

  • Nəfsi mədəniyyətsiz olan insanların gözləri və qulaqları yoxsul şahiddir.

Ö[redaktə]

  • Özbaşınalığın qarşısını yanğından daha tez almaq lazımdır.

P[redaktə]

  • Paxıllığımız həmişə paxıllıq etdiyimiz insanların xoşbəxtliyindən daha uzun sürür.

T[redaktə]

  • Təəssübkeşlik müqəddəs xəstəlikdir.

V[redaktə]

  • Vaxt uşaqların gözəl oynadığı bir oyundur.

Y[redaktə]

  • Yaxşı xarakter bir həftədə, bir ayda formalaşmır. Az-az, gündən-günə yaranır. Yaxşı xarakter inkişaf etdirmək üçün uzun və səbirli səy lazımdır.

Mənbə[redaktə]

  • Aforizmlər və hikmətli sözlər. Bakı, 2005.

İstinadlar[redaktə]

  1. Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi. Bakı,2016. səh.23