Fransua-Rene de Şatobrian
| Fransua-Rene de Şatobrian | |||
| Doğum tarixi | 4 sentyabr 1768 | ||
| Doğum yeri | Sen-Malo | ||
| Vəfat tarixi | 4 iyul 1848 | ||
| Vəfat yeri | Paris | ||
| Dəfn yeri | tomb of Chateaubriand | ||
| |||
.jpg){kind=link}
Fransua-Rene de Şatobrian (1768–1848) — Fransız yazıçısı, siyasətçisi və diplomatı, fransız ədəbiyyatında romantizmin banilərindən biri.
| A | B | C | Ç | D | E | Ə | F | G | H | X | İ | J | K | Q | L | M | N | O | Ö | P | R | S | Ş | T | U | Ü | V | Y | Z |
A
[redaktə]- Adətlərdə və düşüncələrdə baş verməyən bütün inqilablar uğursuzluğa düçar olur.
- Aristokratiyanın üç ardıcıl mərhələsi var: üstünlüklər dövrü, imtiyazlar dövrü və boş zamanlar dövrü. Birinci ilə başa çatdıqdan sonra ikinciyə çevrilir və üçüncüdə ölür.
B
[redaktə]- Bir böyük ailənin qardaşları, uşaqlar yalnız məsumluqlarını itirdikdə ümumi xüsusiyyətlərini itirirlər, bu hər yerdə eynidir. Sonra iqlim, hökumət və adət-ənənələrlə dəyişdirilən ehtiraslar millətləri fərqləndirir; insan nəsli eyni dildə danışmağı və eşitməyi dayandırır: cəmiyyət əsl Babil qalasıdır.
- Biz öləndə yer bizi qəbul etmək üçün sinəsini açır, məzarlarımızda otlar və çiçəklər bitirir və bizi yeni həyatın yaradıldığı bir materiala çevirir.
- Bu mənim sistemimdir, inandığım budur. Bəli, bu dünyada hər şey şansdır, ölümdür, ad-san, şərəf, sərvət, hətta fəzilətdir: bəs biz necə inanaq ki, ziyalı Tanrı bizi yola salır? Namuslu adamı qarət etdilər, öldürdülər, xor gördülər. Tanrı ola bilər, amma Epikurun Tanrısıdır; o, bizim işimizə fikir verməyəcək qədər böyük, çox xoşbəxtdir.
D
[redaktə]- Din bizim qarşısında alçaldılmadan əyilə biləcəyimiz yeganə qüvvədir.
- Dirilər ölülərə heç nə öyrədə bilməz, ölülər isə dirilərə çox şey öyrədir.
E
[redaktə]- Ehtiyacı olanların çoxluğuna görə hörmətimizi çox az xərcləməliyik.
- Elə bir gün gələcək ki, insan daha anlaya bilməyəcək ki, bir vaxtlar belə bir ictimai təşkilat olub ki, bir nəfər bir milyon sərvətin sahibi olub, digərinin isə yeməyinə pulu yox idi
- Elmlər elə bir labirintdir ki, insan ondan çıxacağına inandığı anda daha da dərinləşir.
Ə
[redaktə]- Ədalət millətin çörəyidir, həmişə ona acdır.
- Əgər xoşbəxtliyə hələ də inanacaq qədər axmaq olsaydım, onu vərdişdə axtarardım.
- Əxlaq cəmiyyətin təməlidir.
- Əsl fikir beynimizə girən kimi işıq saçır ki, bu da bizə əvvəllər heç vaxt fərq etmədiyimiz bir çox başqa obyektləri görməyə vadar edir.
- Əsl yazıçı heç kimi təqlid etməyən deyil, heç kimin təqlid edə bilmədiyi yazıçıdır.
- Əvvəllər qocalıq şərəf nişanı idi, bu gün yükdür.
- Əzab çəkəndə cəmiyyətdən çəkinmək lazımdır, çünki o, bədbəxtlərin təbii düşmənidir. Qürur bədbəxtlərin fəzilətidir.
G
[redaktə]- Gecənin bu ulduzu, sonlu və insansız olduğu güman edilən bu yer kürəsi öz solğun tənhalıqlarında Roma tənhalıqlarının üstündə gəzir; sakinlərin olmadığı küçələri, hasarları, meydanları, heç kimin keçdiyi bağları, artıq Kenobitlərin səsinin eşidilməyən monastırları, Kolizeyin eyvanları kimi boş monastırları işıqlandırır.
H
[redaktə]- Hər bir qurum üç mərhələdən keçir - faydalılıq, imtiyaz və sui-istifadə.
- Hər bir inqilab eyni zamanda digərinin nəticəsi və başlanğıcıdır.
- Hər bir insan öz içində gördüyü və sevdiyi hər şeydən ibarət bir dünya daşıyır və o, bu dünyaya yad bir dünyada yaşasa da, aramsız qayıdır.
- Hər yaş bir dəryadır ki, biz özümüzü ona buraxanda talelərin meylinə uyğun olaraq bizi aparır. Amma mənə elə gəlir ki, biz hamımız onun yolundan çıxmışıq. Bəziləri (Respublikaçılar) təlaşla onu keçib qarşı tərəfə qaçdılar. Digərləri gəmiyə minmək istəmədən bu tərəfdə qaldılar. İki tərəf bu və ya digər bankda olmasından asılı olaraq bir-birini qışqırır, təhqir edir. Beləliklə, birincilər bizi öz yaşımızdan uzaqlaşdıraraq xəyali kamilliklərə aparır, bizi yaşımızı qabaqcadan görməyə məcbur edir, ikincisi bizi geri çəkir, özlərini maarifləndirməkdən imtina edir və 1797-ci ildə XIV əsrin adamları olaraq qalmaq istəyirlər.
- Həyat məzarımızın ətrafında dolaşmaqla keçir. Müxtəlif xəstəliklərimiz bizi az-çox cənnətə aparan küləklərdir. ...Ölüm bizim dostumuzdur, buna baxmayaraq biz onu belə tanımırıq, çünki o, bizə maska altında təqdim olunur və bu maska bizi dəhşətə gətirir.
- Həyatın müxtəlif illüziya yollarının astanasında tərəddüd edərək, heç birinin arxasınca getməyə cəsarət etmədən onları bir-bir nəzərdən keçirdim.
- Hörmətli cənab, insan sadəcə olaraq dünyaya iyrənc bir işıqda baxdığı üçün üstün insan deyil. İnsan ancaq kifayət qədər dərindən baxa bilməməklə bəşəriyyətə və həyatın özünə nifrət edir.
X
[redaktə]- Xəyal zəngindir, boldur, möcüzələrlə doludur, varlıq yoxsuldur, qurudur, məyusdur. İnsan dolu bir ürəklə, boş bir dünyada yaşayır.
- Xoşbəxt o kəslərdir ki, beşiyində ölənlər, analarının öpüşündən, gülüşündən başqa heç nə bilmirdilər.
- Xristianlıq gəlib bu faun, satir və pəri xalqını qovmalı, mağaraların səssizliyini və meşələrin xəyalını bərpa etməli idi.
İ
[redaktə]- İdeya və əxlaqı həyata keçirməyən istənilən inqilab uğursuzluğa məhkumdur.
- İmperiyalar devrilərkən bağlara, fəvvarələrə baxmağa gedənlər var.
- İnsan özü padşah olmadan da padşahın gücünü başa düşə bilər; lakin o, Tanrı olmadan ilahiliyi dərk edə bilməz.
- İnsanın başa düşə bilmədiyi şeyi rədd etmək çox pis düşüncə tərzidir.
- İnsanın tək bir həyat fəsli yoxdur. Onun bir-birinin ardınca düzülmüş çoxlu fəsilləri var və onun iztirablarının kökü də budur.
- İnsanlar heç nəyə inanmayanda hər şeyə inanmağa hazırdırlar.
- İntihar: Bizi İnsanların Qəddarlığından Qoruma Vasitəsidir.
- İsgəndər keçdiyi hər yerdə şəhərlər yaratdı: həyatımın arxasınca getdiyim hər yerdə xəyallar buraxdım.
K
[redaktə]- Kişilər maraqlarına görə öldürülməyə icazə vermirlər, ehtiraslarına görə öldürülməyə icazə verirlər.
Q
[redaktə]- Qüvvətdən başqa heç bir güc yoxdur.
M
[redaktə]- Maaş daimi köləlikdən başqa bir şey deyil.
- Maddi fəaliyyətdən daha çox intellektual fəaliyyət əsri olan XVIII əsr uyğun bir vasitəyə büdrəməsəydi, qanunları bu qədər sürətlə dəyişməyə müvəffəq olmazdı: parlamentlər, xüsusən də Paris parlamenti fəlsəfi bir siyasətin alətinə çevrildi.
- Mən xristian həqiqətini dini həqiqət kimi qəbul edirəm, bu, əyilməz çevrə deyil, maariflənmə və azadlıq inkişaf etdikcə genişlənən bir dairədir. Xristian dini yeni dövrə qədəm qoyur: institutlar və adət-ənənələr kimi, üçüncü transformasiyaya məruz qalır. O, siyasət olmaqdan çıxır, ilahi olmaqdan əl çəkmədən fəlsəfi olur; onun çevik dairəsi işıqlar və azadlıqlarla genişlənir, xaç isə onun hərəkətsiz mərkəzini əbədi olaraq işarələyir.
- Mən qaçılmaz müharibənin başlanacağını gözləmirəm: xalqlar da, padşahlar da yorulub... Şübhəsiz ki, ağrılı anlar olacaq: əzab-əziyyət olmadan dünyanın simasını dəyişmək olmaz”. Amma yenə də ayrı-ayrı inqilablar olmayacaq; sadəcə olaraq böyük bir inqilab sona yaxınlaşır.
- Mənim bütün günlərim bir vida salamıdır.
- Mənim nəzərimdə qətl heç vaxt heyranlıq obyekti və ya azadlıq üçün bir arqument olmayacaq; Mən terrorçudan daha quldar, daha alçaq, daha qorxaq, daha dar düşüncəli bir şey bilmirəm”.
- Min dəfə təkrarlanan yalan həqiqətə çevrilir.
- Mükəmməl əsərlər nadirdir, çünki zövq və dahinin birləşdiyi xoşbəxt anlarda istehsal edilməlidir; və bu nadir bağlılıq, müəyyən planetlər kimi, yalnız bir neçə dövrənin inqilabından sonra baş verir və yalnız bir anlıq davam edir.
N
[redaktə]- Nəcib hiss insanı doğma yurdları ilə bağlamırsa, o, səyahət etməlidir.
O
[redaktə]- Orijinal yazıçı heç kimi təqlid etməyən deyil, heç kimin təqlid edə bilmədiyi yazıçıdır.
P
[redaktə]- Payız səhnələrinə mənəvi xarakter bağlanır; yarpaqlar illərimiz kimi tökülür, çiçəklər saatlarımız kimi solur, buludlar illüziyalarımız kimi uçur, işıq zəkamız kimi azalır, günəş sevgilərimiz kimi soyuyur, həyatlarımız kimi donur çaylar... taleyimiz.
- Peşmanlığını bildirməkdən qorxan, səhvlərindən heç bir bəhrə almaz.
S
[redaktə]- Senzura xidmət etmək istədiyi hər kəsi itirdi.
- Sevmək yaxşıdır, sevməyi bilmək hər şeydir.
Ş
[redaktə]- Şeirdə təmizlik cənnət və cəhənnəmi üstələyir, çünki o, gələcəyi təmsil edir, digərləri isə yox.
T
[redaktə]- Tarixdə iki cür nəticə var: birincisi, dərhal, konkret bir anda, ikincisi, uzaqda, əvvəlcə görünməzdir. Bu nəticələr çox vaxt ziddiyyətlidir; bəziləri bizim qeyri-kamil idrakımızdan, bəziləri isə əbədi müdriklikdən irəli gəlir. İlahi hadisə insan hadisəsindən sonra gəlir. Allah arxamızdadır. İlahi hökmləri istədiyiniz qədər inkar edin, onları rədd edin, söz üstündə mübahisə edin, adi insanın Providence (Providence bir tanrı və ya tanrı tərəfindən təmin edilən qəyyumluq və qayğıdır. Dindarlar Allaha verdiyi ruzi üçün şükr edirlər.) dediyi şeyi şeylərin qüvvəsi və ya səbəb adlandırın, baş verənlərin nəticələrini nəzərdən keçirin və görəcəksiniz ki, onlar həmişə proqnozlarınızn, əksinə şeylər gətirirlər.
- Terrorçudan daha kölə, alçaq, qorxaq və dar düşüncəli bir şey yoxdur.
- Tolerantlığınızdan qənaətlə istifadə edin. Çünki buna ehtiyacı olanların sayı çox çoxdur.
Ü
[redaktə]- Üz nə qədər ciddidirsə, təbəssüm də bir o qədər gözəldir.
V
[redaktə]- Vahid və bölünməz Cümhuriyyətə and içənlər var, sonra beş nəfərdə Direktorluğa, üç nəfərdə Konsulluğa, bir nəfərdə İmperiyaya, sonra birinci Bərpaya, sonra yenidən İmperiya, nəhayət, ikinci Bərpaya and içdilər və Lui Filipp üçün başqa bir şey saxladılar. Mən o qədər də zəngin deyiləm. Köhnə monarxiyanın dəfn mərasimini dilənçi iti kimi izləyirəm.
- Varlıq dostluğu soyudar, yoxluq onu unudur.
- Vaşinqton və Bonapart demokratiyanın bətnindən çıxdılar: hər ikisi azadlıq üçün doğuldu, birincisi ona sadiq qaldı, ikincisi ona xəyanət etdi.
Y
[redaktə]- Yaşamaq sənətində usta öz işi ilə oyunu arasında kəskin fərq qoymur; onun əməyi və asudə vaxtı; onun ağlı və bədəni; onun təhsili və istirahəti. Hansının hansı olduğunu çətin ki, bilmir. O, sadəcə olaraq, etdiyi hər şey vasitəsilə mükəmməllik vizyonunu həyata keçirir və işlədiyini və ya oynadığını müəyyən etmək üçün başqalarına buraxır. Özünə elə gəlir ki, o, həmişə hər ikisini edir.
Z
[redaktə]- Zaman bizimlə Allah arasında bir maneə kimidir.
- Zaman şöhrətə heyran olmaqdan əl çəkmir : ondan istifadə edir və keçir.