Qırğız atalar sözləri

Vikisitat saytından



A B C Ç D E Ə F G H X  İ   J  K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


A[redaktə]

  • Aciz tülkü acından ölər.
  • Adama zahirinə görə yox, işinə görə qiymət ver.
  • Adil hakimin qohumu yoxdur, qohumu çox olan hakimin insafı.
  • Axmaq adam istəyəndə ki, işini danışsın - sirrini açar.
  • Axmaqdan ağıllı, ağıllıdan isə axmaq doğular.
  • Axmağın min sözü, ağıllının bir sözünə dəyməz.
  • Ağıl geyimdir - köhnəlməyən, bilik mədəndir - tükənməyən.
  • Ağıl qızıldır, fikir - gümüş.
  • Ağıllı oda köz olar, axmaq qazana baxar.
  • Alçaqlıq qırx ildən sonra da aşkar olar.
  • Allaha arxayın olan piyada qalar.
  • Anasına bax - qızını al, qapısına bax - keç yuxarı başa.
  • Araq içən toydan toya sərxoş olar, ağılsız - hər gün.
  • Arqamakı ox öldürər, cavanı kasıblıq. (Arqamak - Türkmənistanda at cinsi.)
  • Arvad qohumu yuxarı başda, kişi qohumu - qapı yanında.
  • Arvadın yaxşısı - səadətin yarısıdır.
  • Aslan qənimətə sevinməz, qələbəyə sevinər.
  • Aslan qeyzlə cumar, yavaş yapışar.
  • At alana qədər eşşəyin üstündə otur.
  • At yorulandan sonra fikrini de, igid qocalandan sonra.
  • Atanın işini adətən bəyənmədiyi oğlu davam etdirir.
  • Atını vermək istəməyən - yəhərə baxar, tərlanını vermək istəməyən - yerə.
  • Aulun itləri tez-tez didişər, amma qurd görəndə birləşər.
  • Avara it gündüz hürər.
  • Ayrana gələn qabını gizləməz.

B[redaktə]

  • Bahadırı ötmək olar, xalqı - yox.
  • Bahadırlar döyüşməmiş dostlaşmazlar.
  • Bay vergini artıranda kasıb çarığını çıxarar.
  • Bayın dostu çox olar, biyin qulağı. ( Bay - varlı, biy - adi hüquq məsələləri ezrə hakim).
  • Berkut qocalanda başlayır siçan ovlamağa. (Berkut - yırtıcı quş).
  • Biabırçılıq - ölümdən betərdi.
  • Bay mal-qara ilə öyünər, kasıb adam xəyal edər.
  • Bilən min bəladan qurtarar, bilməyən min bəlaya düşər.
  • Bilən minini özünə qoşar, bilməyən mininə qoşular.
  • Biləyin edə bilmədiyini bilik eləyər.
  • Bir dəfə yalan desən - sözünə inanan olmayacaq.
  • Bir gün duz yediyin yerə min gün salam göndər.
  • Bir inəyin buynuzu sınanda, min inəyin buynuzu əsər.
  • Bir ölüyə altı arvad ağlayırsa, hərəsi öz dərdini ağlayır.
  • Biri gülür, biri ölür.
  • Birinin özü pəhləvan, birinin də - sözü.
  • Bolluqla öyünməyin, ehtiyac içində itməyin.
  • Buğa sifətdən qocalmaz, igid - ürəkdən.

C[redaktə]

  • Cavanlıq ötür aşılmaz aşırım kimi; qocalıq gəlir - qazılmamış qəbir kimi.

Ç[redaktə]

  • Çıxdığın dağ hündürdürsə, atdığın daş uzağa gedər.
  • Çomaq - əti əzər, söz - sümüyü də dələr.
  • Çox qırmızı tez solar, çox isti tez soyuyar.
  • Çox verən əl çox alır.

D[redaktə]

  • Dağ döşünü keçəndən sonra dəvəyə çımxırma.
  • Dağın ucalığını görmək istəyirsənsə, zirvəsinə çıxma.
  • Danışa bilməyən yumruqla hədələr.
  • Dəmirin hər iki başı isti olar.
  • Dəvəni öz başında görməyən, başqasının başında zibil görər.
  • Dil qılıncdan itidir.
  • Dildən bal da damar, zəhər də.
  • Diş çıxarmış uşağa çeynənmiş yemək gərək deyil.
  • Doğma ev-eşik - qızıl beşik.
  • Dost arxada təriflər, düşmən - üzdə.
  • Dostu düşünməyən düşmənə dönər.
  • Dovşan dərisindən tikilən çarıq bir il bəs elər.
  • Döyüş atı döyüşdə gərəkdir, qaçağan - hər gün.
  • Düşünməmiş danışmaq - naxoşlamamış ölmək kimidir.

E[redaktə]

  • Eldən ayrı düşəni qurd yeyər.
  • Eşitməzlər deyib böhtan demə; bilməzlər deyib əyrilik eləmə.
  • Evinin sərvətini köç edəndə bilirsən.

Ə[redaktə]

  • Əcəli çatan buğa baltadan qorxmaz.
  • Əgər böyüksənsə, təvazökar ol.
  • Əlinlə götürürsən, başınla cavab verirsən.

F[redaktə]

  • Fəthin, zəfərin, qələbənin, xoşbəxtliyin, səadətin açarı ehtiyatlı olmaqdır. Ehtiyatlılığın birinci şərti isə məşvərətdir.
  • Fikir sözün mənbəyidir.
  • Fikrin dibi yoxdur, sözün - həddi.

G[redaktə]

  • Gənclikdə - iş, qocalıqda - firavanlıq.
  • Girərkən, çıxmağı düşünün.
  • Gün batar, amma yenə də çıxar.

H[redaktə]

  • Hamı qılınc bağlayır, amma döyüşə əsl igid atılır.
  • Hara ağrıyırsa, ürək də oradır.
  • Heç bir sübut olmadan, yalnız ehtimala əsasən yaxşı adamları məhv etmək, öz kökünə vurmaq kimi bir şeydir.
  • Heyvanı qulağından tanıyarlar, insanı sözündən.
  • Hər günün öz sabahı var.
  • Hərə özünü bir igid bilir: qamış deyir - çiyəm mən, qurbağa deyir - biyəm mən. (Çiy - qaba otdur, ondan həsir toxuyurlar).

X[redaktə]

  • Xəsisin özü tox olur, gözü - ac.
  • Xəsisin yarasından qan da axmaz.
  • Xəstəlik gedir, vərdiş qalır.

İ[redaktə]

  • İgidin kunu yüz ata bərabərdir, ad-sanı - yüz min ata. (Kun - köhnə adətə görə qan bahasıdır).
  • İgidin yaraşığı saqqaldır, sözün yaraşığı - atalar sözü.
  • İki dəvə döyüşəndə arada qara milçək ölər.
  • İki yaxşı adam düşmən, iki pis adam dost ola bilməz.
  • İlanın axçası gözəldir, amma dişləri zəhərli.
  • İnsan acından ölməz, abrından ölər.
  • İnsan dəmirdən sərt, qızılgüldən yumşaqdır.
  • İnsan istəsə daşdan su, palçıqdan qızılgül düzəldə bilər.
  • İnsan zəhərli ağac əkdiyini o zaman bilir ki, onun meyvəsini özünə yedirirlər.
  • İnsana kumıs qandır, süd - candır.
  • İnsanı qayğı qurudar, dərd qocaldar.
  • İşləyənin iti ot yeyir, işləməyənin gəlini oğurluq edir.
  • İt yorular - hürməyə başlayar, kişi yorular - gülməyə başlayar.
  • İti yedirirsən - hürür, adamı yedizdirirsən - gülür.
  • İtlər bir yerdə olanda pələngə də hürər.
  • İtin acığı quyruğundan bilinər, atın acığı - qulağından.
  • İynə ulduzundan sınar, insan sözdən ölər.

K[redaktə]

  • Kasıbın bircə atı var , o da madyandır.
  • Keçən gün uçan quş, çağırarsan dönməz geri.
  • Keçmişi qaytarmaq, mərhumu diriltmək olmaz.
  • Kimin altı övladı var - altı yerdə sərvəti var.
  • Kimin bacı-qardaşı yoxdursa, qəribdir.
  • Kişi qocalar, fikri - yox.
  • Kor adam karı başa sala bilməz.
  • Külək otu qurudar, qayğı - insanı.

Q[redaktə]

  • Qabaqdakının səhvini arxadakı görər.
  • Qaçağan atın təri qurumaz, ərköyünün - göz yaşı.
  • Qadının yüngülbeyinliyini gözlərindən, ağıllısını sözlərindən bilmək olar.
  • Qarışqa balaca da olsa, gücüylə dağ çevirir.
  • Qarşılıqı mehribançılıq nə qədər çox olsa, o qədər məhəbbət artar.
  • Qəhrəman orduya başçılıq edir, müdrik yol açır.
  • Qəzəb düşməndir, ağıl dostdur.
  • Qismətə yox, zəhmətə ümid ol.
  • Qızıl pas atmaz, ağıl çürüməz.
  • Qızılı görüb peyğəmbər də yoldan çıxıb.
  • Qonaq - deməmiş gələr, ölüm - soruşmamış.
  • Qonağa "gəl" deyərlər, "get" deməzlər.
  • Qonağı yedirirsən, atını da yedirt.
  • Qorxağın ayağının altında yer də əsər.
  • Qonşu yaxşı olsa, kor qız özünə ər tapacaq.
  • Quldurun başı yolda qalar.
  • Qulun bərk kişnəyəndə - ilxısına bax, igid çox özündən deyəndə - alaçığına.
  • Qurbağasız göl olmaz, nöqsansız adam.
  • Qurd qocalıb əldən düşsə də, bir qoyuna gücü çatar.
  • Qurdun qarğışı qoyunu tutmaz.

M[redaktə]

  • Məhəbbət ölümdən güclüdür.

N[redaktə]

  • Nadinc molla şəhvətli öküzdür.
  • Nə qədər dostun varsa, o qədər də düşmənin var.
  • Nər yükdən qaçmaz.

O[redaktə]

  • O qapını ki, yenə açacaqsan, bərk çırpma.

Ö[redaktə]

  • Ölsən də düşmənə sirrini açma.
  • Ölü pələngdən diri siçan yaxşıdır.
  • Ördək olmayanda cüllüt biy olar. (Biy - burada tayfa başçısı)
  • Öz gücünü bilməyən bəlaya düşər.
  • Öz vətənində qul olmaq, yad ölkədə xan olmaqdan yaxşıdır.
  • Özgəyə də işləsən, biliyin özünə qalır.
  • Özü yıxılıb, özgə büdrəyəndə gülür.
  • Özünü qəhrəman bilsən, özgəni aslan bil.

P[redaktə]

  • Pis at çapar, pis adam molladır.

S[redaktə]

  • Sağlamlıq birinci zənginlik, ikincisi isə xoşbəxt evlilikdir.
  • Sağsağanı ehtiyac öldürmür, tamah öldürür.
  • Söz sap kimidir, hara istəsən dartarsan.
  • Söz yanığı köz yanığından bərk olur.
  • Su itin üzünə qalxanda, o da başlayır üzməyə.
  • Suyu ver o torpağa ki, içir, sözü de o adama ki, seçir.
  • Suyun atası bulaq, sözün atası qulaqdır.

T[redaktə]

  • Tələsən paysız qalar.
  • Tiyan geç qızar, amma tez qaynadar.
  • Töhmət öldürər, qiymət qaldırar.
  • Tutuquşu lələyi ilə, bülbül isə nəğməsi ilə gözəldir.
  • Tülkünü tutan iti sınamaq lazım deyil.

U[redaktə]

  • Uşaq oynamaqdan yorulmaz, tənbəl - yatmaqdan.
  • Uşaqlı ev bağdır, uşaqsız - cəhənnəm.
  • Uşaqlı ev bazara, uşaqsız ev məzara bənzər.

V[redaktə]

  • Var - nə dedirtməz, yox - nə yedirtməz.
  • Var vaxtı coşma, yox vaxtı çaşma.

Y[redaktə]

  • Yağışla yer yaşıllaşır, zəhmətlə millət inkişaf edir.
  • Yaxşı arvad möcüzədir, pis arvad cadugərdir.
  • Yaxşı arvad səfeh kişini ər eylər, səfeh arvad yaxşı kişini zəlil.
  • Yaxşı məsləhət döyüşün yarısıdır.
  • Yaxşını söz öldürər, yamanı - çomaq.
  • Yaxşıya özgə demə, yavaya - özümünkü.
  • Yalan söz ürəyin düşmənidir.
  • Yarası olmayan qəhrəman yoxdur.
  • Yatdığın yerdə ölməkdənsə, atdığın yerdə öl.
  • Yazda çay yatağında qalma, qışda - düzdə.
  • Yersiz söz dostu düşmən elər.
  • Yıxılırsan - dəvənin böyüyündən yıxıl.
  • Yoxsulluğunu gizlədən varlanmaz, tənhalığını gizlədən evlənməz.
  • Yorğan-döşəkdə ölmək - töhmət; döyüşdə ölmək - şöhrət.
  • Yumşaq ağacı qurd yeyər.
  • Yüz dost azdır, bir düşmən çoxdur.

Z[redaktə]

  • Zorla boyuna qoyulan vəzifə layiqincə yerinə yetirilə bilməz.
  • Zülm örtüyü xeyirli işi dərk etməyə mane olduğu kimi, cəhalət pərdəsi də xoşbəxtliyi görməyə əngəl törədir.

Mənbə[redaktə]

  • Dünya xalqlarının atalar sözləri. Bakı, 2015.

İstinadlar[redaktə]