İvan Turgenev

İvan Turgenev
Doğum tarixi	28 oktyabr 1818
Doğum yeri	Oryol
Vəfat tarixi	22 avqust 1883
Vəfat yeri	Bougival
Dəfn yeri	Literatorski mostki
Vikipediya məqaləsi

İvan Sergeyeviç Turgenev (rus. Иван Сергеевич Тургенев; 28 oktyabr, (9 noyabr) 1818 – 22 avqust (3 sentyabr) 1883) — rus yazıçısı.

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

B

• Bacardığınız qədər irəli gedin, amma gücünüz çatmazsa, yolun yanında oturun və hirslənmədən və ya paxıllıq etmədən yoldan keçənlərə baxın. Onların da getməyə uzağı yoxdur.
• Bacardığınızı özünüz alın və başqalarının sizi əllərinə almasına imkan verməyin; özünə aid olmaq, həyatda hər şey budur.
• Başa düşmürəm ki, insanın ağlına gələn hər şeyi ifadə etmək niyə mümkün deyil.
• Bəzi insanlarla uzun müddət yaşaya və onlarla mehriban münasibətdə ola bilərsiniz və heç vaxt onlarla açıq danışa bilməzsiniz.
• Bilmirəm pis adamın ürəyi necə olur. Amma yaxşı insanın ürəyinin necə olduğunu bilirəm. Və dəhşətlidir.
• Bir damla belə ümidi olmayanın qısqanclığı olmur.
• Bütün insanlar ipdən asılır, ayaqları altında hər an uçurum aça bilər, amma yenə də gedib özlərinə hər cür çətinliklər uydurmalı, həyatlarını korlamalı olurlar.

D

• Dəhşətlisi odur ki, dəhşətli heç nə yoxdur, həyatın özü xırda, maraqsız və alçaldıcı dərəcədə bayağıdır.
• Diqqətlə seçin, nə düşdü oxumayın… Zövqünüzü və təfəkkürünüzü tərbiyə edin.
• Düşündüm ki, sevgi ölümdən və ya ölüm qorxusundan güclüdür. Yalnız onunla, sevgi ilə həyat bir yerdə olur və irəliləyir.

E

• Elə yaralar var ki, qaysaqlansa da, onlara toxunduqda sızıldayır.
• Ey gənclər! Gənclik!.. Bəlkə də cazibədarlığının bütün sirri hər şeyi etmək bacarığında deyil, hər şeyi edəcəyini düşünmək bacarığındadır.

Ə

• Əgər qadın söhbəti yarım saat davam etdirə bilirsə, elə bu özü yaxşı əlamətdir.
• Əhəmiyyətli olan odur ki, iki dəfə iki dörddür, qalanların hamısı cəfəngiyatdır.

G

• Get və ölümü təkzib etməyə çalış. Ölüm səni təkzib edəcək, vəssalam!
• Gəncliklə yaxşı şeylər getsəydi, insan ömrünün qalan illəri o qədər dözülməz görünərdi ki, hər bir fərd otuz ikinci yaşında öz boğazını kəsərdi. Bir çox dava-dalaşlar gəncliyin səs-küylü dalğalarında üzür və onlarla birlikdə uzaqlaşır; amma yenə də bu dalğalardan yaxşı heç nə yoxdur.
• Göstərişlə edilən xeyirxahlıq — xeyirxahlıq deyil.

H

• Heç bir şey çox gec gələn xoşbəxtlikdən daha pis və əzablı ola bilməz.
• Həqiqət həmişə şirin olmur.
• Həqiqət havadır, onsuz nəfəs almaq olmaz.
• Hər bir fərd öz əhəmiyyətini az və ya çox zəif dərk edir, onun fitri olaraq üstün, əbədi bir şey olduğunun fərqindədir və yaşayır, bu anda və an üçün yaşamağa borcludur.
• Hər bir insanın xoşbəxtliyi başqasının bədbəxtliyi üzərində qurulur.
• Hər fikir xəmir kimidir, onu yaxşı yoğurmaq kifayətdir — ondan hər şeyi düzəldəcəksən.
• Hər şeyin, tamamilə hər şeyin hazır olduğu anı gözləsək, heç vaxt başlamayacağıq.
• Həyat onun haqqında düşünməyən, ondan heç nə tələb etməyən, onun bir neçə hədiyyəsini rahatlıqla qəbul edib, onlardan maksimum yararlanan insan istisna olmaqla, hər kəsi aldadır.

X

• Xarakterində möhkəm olmayan insanlar özlərinə taleyi qurmağı sevirlər; bu, onları öz iradəsinə malik olmaq və özləri üçün məsuliyyət götürmək zərurətindən azad edir.
• Xoşbəxtlik sağlamlığa bənzəyir: fərq etmədiyiniz zaman bunun mövcud olduğunu göstərir.
• Xudpəsənd ancaq özünü sevəndir, özünün qatilidir, onun həyatı səhrada tək qalıb quruyan və məhv olan meyvəsiz ağacın həyatına bənzəyir.

İ

• İdeyasız yaşayan adam yazıq adamdır.
• İnanıram ki, məhəbbət bütün şəxsiyyətin müəyyən bir çiçəklənməsini yaradır, buna başqa heç bir şey nail ola bilməz.
• İncəsənət, bu termindən geniş mənada istifadə edilərsə, poeziyanı da öz səltənətinə daxil edərsə, xalqın həyatının kökündə yerləşən, onun mənəvi-əxlaqi formasını təyin edən, ideallarla yüklü bir yaradıcılıq sənətidir.
• İnsan nə üçün dua edirsə, o insan möcüzə üçün dua edir. Hər dua buna gəlir — Uca Allah, iki dəfə iki dəfə dörd deyil, nəsib et.
• İnsanın dik qalmasının, parçalanmamasının, özünü unutmanın və ya özünə hörmətsizlik bataqlığına batmamasının yeganə yolu var. Bu, sakitcə hər şeydən üz döndərmək, "Bəsdir!" deməkdir və son, yeganə əldə edilə bilən fəziləti, öz əhəmiyyətsizliyini dərk etmək fəzilətini saxlamaq üçün yararsız qollarını boş sinəsinə qatlamaq.
• İnsanoğlunun duaları həmişə möcüzələr üçündür. Hər cür dua əslində belə sadələşdirilə bilər: Tanrım, iki dəfə ikini dörd et.
• İradə, azadlıqdan daha qiymətli olan tək şeydir.
• İstisnalar, bilirsiniz, yalnız qaydanı təsdiqləyir.
• İştahı pozan tək şey xəstəlik deyil.

Q

• Qədim yunanlar deyirdilər ki, allahların insana verdiyi son və ən ali bəxşiş — ləyaqət hissidir.

M

• Məhəbbət ölümdən və ölüm qorxusundan güclüdür. Yalnız onunla, onun sayəsində həyat mövcud olur və hərəkət edir.
• Mən əmin oldum ki, hər bir insan özünə qarşı sərt, hətta kobud və inamsız davranmalıdır; öz içindəki heyvanı ram etmək çətindir.
• Mən tərk etdiyim hissləri təsvir etməkdə acizəm. Bunun təkrarlanmasını istəməzdim, amma bunu heç yaşamasaydım, özümü bədbəxt sayardım.
• Məni demək istəmədiklərimi və deməyəcəyimi deməyə məcbur etməyin.
• Mənim vəziyyətimdə ilk sevgi yox idi. İkincidən başladım.
• Musiqi gözəl səslərdə təcəssüm olunan bir zəkadır.

N

• Nağıllarla bülbüllər belə qidalana bilməz.

O

• Oxumaq təkcə işıq deyil, o, həm də azadlığın rəmzidir. Bilik kimi insanı azad edən amil yoxdur.

Ö

• Ölüm köhnə bir hadisədir, amma hər insan üçün yeni görünür.
• Öz xəstəliyinə qəzəblənən insan, mütləq ona qalib gələcək.
• Özlərini sistemlərə bağlayan insanlar bütün həqiqəti əhatə edə bilməyən və onu quyruğundan tutmağa çalışanlardır; sistem həqiqətin quyruğu kimidir, həqiqət isə kərtənkələ kimidir; quyruğunu barmaqlarınızda qoyub, bir çırpıda yenisini yetişdirəcəyini yaxşı bilə-bilə qaçır.
• Özü üçün heç nə istəməmək və gözləmək və başqalarına dərin rəğbət bəsləmək əsl müqəddəslikdir.
• Özünə aid olmaq — həyatın bütün mahiyyəti ondadır.

P

• Palçıqda oturub… və ulduzlara uzanırıq.

R

• Ruh bir alma deyil: onu bölə bilməzsən.

S

• "Sabah" sözü uşaqlar və cəsarətsiz adamlar üçün uydurulub.
• Sevgi əslində heç bir hiss deyil — xəstəlik, bədən və ruhun müəyyən bir vəziyyətidir…. Adətən kiminsə icazəsi olmadan, birdən-birə, onun iradəsinə zidd olaraq sahiblənir — vəba və ya qızdırma kimi.
• Siz məni unudarsınız, ölüdən diriyə yoldaş olmaz.
• Sizdən daha ağıllı bir insanla mübahisə edin: o sizi məğlub edəcək, ancaq məğlubiyyətinizdən faydalana bilərsiniz. Bərabər intellektə malik insanla mübahisə et: kim qalib gəlsə, heç olmasa döyüşmək həzzini yaşayacaqsan. Ən zəif ağlı olan bir insanla mübahisə et: qalib gəlmək istəyi ilə deyil, ona faydalı ola bilərsiniz. Axmaqla belə mübahisə et! Nə şöhrət qazanacaqsınız, nə də qazanc… Amma niyə bəzən əylənməyəsiniz!

Ş

• Şair psixoloq olmalıdır, amma gizli olmalıdır: o, hadisələrin köklərini bilməli və hiss etməlidir, ancaq hadisələrin özünü çiçəklənən və ya sönən kimi təqdim etməlidir.
• Şeir bunu bacarır. O, bizə mövcud olmayandan danışır, bu nəinki mövcud olandan daha yaxşıdır, hətta həqiqətə daha çox bənzəyir.
• Şərait bizi müəyyən edir; bizi bu və ya digər yola məcbur edir, sonra da buna görə cəzalandırırlar.
• Şübhəli günlərdə, vətənimin taleyi ilə bağlı ağrılı düşüncə günlərində yalnız sən mənim dəstəyim və dəstəyimsən, ey böyük, qüdrətli, həqiqətçi və səlis rus! Əgər sizin üçün olmasa, evdə baş verən hər şeyin qarşısında ümidsizliyə necə düşməməlisiniz? Ancaq inanmaq olmaz ki, belə bir dil böyük insanlara verilməyib!

T

• Təbiət məbəd yox, emalatxanadır, adamlar da buranın fəhlələri.
• Təbiət məntiqə, bizim insan məntiqimizə əhəmiyyət vermir: onun öz təkəri altında əzilənə qədər tanımadığımız və etiraf etmədiyimiz öz məntiqi var.
• Təbiətin qapısını nə qədər döysən də, o, sənin başa düşəcəyin sözlərlə cavab verməz, çünki təbiət laldır. O, titrəyəcək və skripka kimi iniləcək, amma siz mahnı gözləməməlisiniz.

U

• Uşaqlıqda ərköyünlüyün izi ömrün sonuna qədər qalır.
• Uşaqlıqda korlanmış insanlar ömürlərinin sonuna qədər xüsusi bir iz saxlayırlar.

V

• Vətəndən kənarda xoşbəxtlik yoxdur, hər kəs doğma torpaqda kök salmalıdır.

Z

• Zaman, məlum olduğu kimi, bəzən quş kimi uçur, bəzən də soxulcan kimi sürünür, lakin insan ümumiyyətlə, onun tez və ya yavaş keçdiyini fərq etmədikdə xüsusilə sevinir.
• Ziyarətgah kimi dilin saflığına diqqət edin! Heç vaxt xarici sözlərdən istifadə etməyin. Rus dili o qədər zəngin və çevik ki, bizdən daha kasıb olanlardan heç nə ala bilməyək.

Mənbə

• Aforizmlər və hikmətli sözlər. Bakı, 2005.

Həmçinin bax

• Asya (əsər)