Epikür

Vikisitat saytından
Jump to navigation Jump to search
Epikür

Epikür - (bizim eradan əvvəl 341-270) - qədim yunan filosofu



A B C Ç D E Ə F G H X  İ   J  K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


A[redaktə]

  • Ağılsız olub xoşbəxt olmaqdansa, ağıllı olub bədbəxt olmaq yaxşıdır.
  • Allah pisliyin qarşısını almaq istəyir, amma buna qadir deyilmi? O zaman hər şeyə qadir deyildir. Bacarır, amma istəmir? Sonra o, bədxahdır. O, həm bacarır, həm də istəyə bilərmi? Bəs pislik haradan gəlir? O, nə bacarır, nə də iradəsi yoxdur? Onda niyə ona Allah deyilir?

B[redaktə]

  • Biz mövcud olanda, ölüm hələ olmur. O zaman ki, ölüm gəlir, artıq biz mövcud olmuruq. Beləliklə ölüm nə dirilər, nə də ölülər üçün var.
  • Biz öz xarakterimizi yaxşıdımı, adamların hörməti varmı, fərqi yoxdur. şəxsi mülkiyyətimiz kimi qiymətləndiririk. Əgər bizdə münasibətlər yaxşıdırsa, başqalarının da xarakterini beləcə qiymətləndirməliyik.
  • Bəlaların ən pisi, ölümün ona heç bir aidiyyatı yoxdur.
  • Bütün nemətlərin başlanğıcı və son həddi ağıldır.

Ç[redaktə]

  • Çalış, gözə çarpmadan yaşa.[1]

D[redaktə]

  • Deməli, pisliklərin ən dəhşətlisi ölüm bizim üçün heç bir şey deyildir, çünki biz olanda ölüm gəlmir, ölüm gələndə isə biz deyilik.
  • Doğruluğun ən gözəl meyvəsi ruh sükunətidir.
  • Düşmən, səni təsadüfən incidən deyil, bunu bilərəkdən eləyəndir.

E[redaktə]

  • Elə iş görmə ki, başqasına məlum olanda qorxasan.

Ə[redaktə]

  • Ədalət ictimai müqavilə kimidir, bu ziyan vurmamaq və ona dözməmək haqqında müqavilədir.
  • Ədalətli olmağın bəhrəsi ruhi sakitlikdir.
  • Əgər Allah insanların dualarına qulaq versəydi, o zaman bütün insanlar bir-birinə ölüm arzulayaraq ölərdi.
  • Əgər allahlar insanların yalvarışlarına qulaq assaydılar, insan nəslinin kökü çoxdan kəsilmiş olardı.
  • Əgər düşmən xahiş edirsə, rədd eləmə, amma ehtiyatı unutma.
  • Əgər həyatda təbiətə uyğunsansa, heç vaxt kasıb olmayacaqsan, insanların fikrinə uyğunsansa, heç vaxt zəngin olmayacaqsan.
  • Əksər insanlar var-dövlət yığmaqla dərdlərinə son qoymamış, əksinə, onları daha da çoxaltmışdır.[2]

F[redaktə]

  • Fəlsəfə ilə məşğul olmanın artıq gec və ya çox tez olmasını demək, xoşbəxt olmanın artıq gec və ya tezdir demək kimi bir şeydir.
  • Fəlsəfi mübahisələrdə uduzan qalibdir, çünki o, yeni bir müdriklik əldə etdi.

H[redaktə]

  • Heç kimdən minnətdarlıq gözləmə və əgər sənə minnətdarlıq etməsələr üzülmə.
  • Heç kimə paxıllıq etmək lazım deyil: yaxşı insanlar paxıllığa layiq deyillər, pis insanlar isə nə qədər xoşbəxt olsalar, bir o qədər özlərinə zərər verirlər.
  • Heç vaxt ev sahibinin səbr və dözümünü qonaqpərvərliklə qarışıq salma.
  • Həmişə işlə. Həmişə sev. Həyat yoldaşınızı və uşaqlarınızı özünüzdən çox sevin. İnsanlardan minnətdarlıq gözləməyin və sizə təşəkkür etməsələr üzülməyin. Nifrət əvəzinə nizam-intizam. Nifrət etmək əvəzinə gülümsəyin. Kitabxananızda həmişə yeni kitab, zirzəmidə yeni şüşə, bağçada təzə çiçək olsun.
  • Hər istək qarşısında insan özünə sual etməlidir: Bu istək əldə edilərsə nə olar, əldə edilməzsə nə olar?
  • Həyat o kəslər üçün acı deyil ki, onlar yaşamamağın heç də bədbəxtlik olmadığına qəti surətdə əmindirlər.
  • Həyatda heç bir vahimənin olmadığını dərindən başa düşməkdən vahiməli bir şey yoxdur.
  • Həyatda rahat yaşamaq üçün gərək ağılla, əxlaq və ədalətlə yaşayasan və ya tərsinə ədalət, əxlaq və ağılla yaşayaraq, rahat yaşamamaq olmaz.

X[redaktə]

  • Xoşbəxtlik azadlıqdan ibarətdir.

İ[redaktə]

  • İnsan dostlarının kədərlərini onlarla birlikdə ağlayıb-sızlamaqla deyil, yardım və qayğılarla bölüşməlidir. [3]
  • İnsan dünyaya gəlməsində özünə və öz valideynlərinə borcludur.
  • İnsan təbiətin təbii inkişafının nəticəsidir.
  • İnsan ya qorxu və ya hüdudsuz ehtiras nəticəsində bədbəxt olur.
  • İnsanın daxillərindən çıxarıb atacaqları iki şey vardır:xudbinlik və imansızlıq.
  • İnsanın özünün əldə edə biləcəyi şeyi allahlardan istəməsi axmaqlıqdır.
  • İnsanın ruhu onun bədəni ilə birlikdə ölür.
  • İnsanın taleyi Allahlardan deyil, onun özündən asılıdır.

K[redaktə]

  • Kim az ilə kifayətlənmir, heç nə ilə kifayətlənməz.

Q[redaktə]

  • Qanunlar müdriklər üçün qoyulmuşdur, amma haqsızlıq etməsinlər deyə deyil, haqsızlığa uğramasınlar deyə.
  • Qonaq süfrənin bəzəyidir.

M[redaktə]

  • Məlumatın məqsədi; insanı məlumatsızlıq və boş inanclardan Tanrı və ölüm qorxusundan qurtarmaqdır. Və bu olmadan xoşbəxt olmağa imkan yoxdur.
  • Möhür bal mumunda necə iz buraxsa, əşya da insanda elə iz buraxar.
  • Mübahisədə, diskussiyada uduzan adam, əslində qazanır, qələbə çalır.[4]
  • Müdrik təbiətə daimə minnatdar olmaq lazımdır ki, lazım olanı əldə etməyi asan, lazım olmayanı isə çətin etmişdir.

N[redaktə]

  • Nə dostluğa tez razı olanı, nə də dostluqda tərəddüd edəni sınağa çəkməyə dəyməz, dostluq xatirinə cürət etməyə dəyər.

O[redaktə]

  • Olmayanlarını arzulayıb, sahib olduqlarını korlama; yadınıza salın ki, indi sahib olduğunuz şey bir vaxtlar yalnız ümid etdiyiniz şeylər arasında idi.

Ö[redaktə]

  • Ölüm gələcək deyə acı çəkmək ən böyük axmaqlıqdır.
  • Ölüm ölü üçün yox, diri üçün dəhşətlidir.
  • Ölümün bizim üçün heç bir əhəmiyyət kəsb etmədiyinə inanmağa alışın, çünki bütün yaxşılıq və pislik hisslərdədir və hiss ölümlə başa çatır. Buna görə də ölümün bizim üçün heç bir şey olmadığına dair həqiqi inam fani həyatı ona sonsuz bir zaman əlavə etməklə deyil, ölümsüzlük arzusunu əlindən alaraq xoşbəxt edir. Çünki ölümdə qorxacaq bir şey olmadığına tam əmin olan insanın həyatda qorxacaq bir şey tapması üçün heç bir səbəb yoxdur. Deməli, ölümdən qorxduğunu deyən də axmaqdır, gələndə ağrılı olacağı üçün deyil, onu intizar çəkmək ağrılıdır; Çünki mövcud olduğu zaman heç bir yük olmayan şey, gözlənilən zaman heç bir məqsədə ağrı vermir. Buna görə də pisliklərin ən qorxulusu olan ölüm bizi maraqlandırmır; çünki biz mövcud olduğumuz müddətdə ölüm yoxdur, ölüm olanda isə biz artıq mövcud deyilik.

S[redaktə]

  • Səndə nə varsa, onunla kifayətlənmək xoşbəxtlikdir.[5]
  • Sülh tacı səltənət tacı ilə müqayisə edilməyəcək dərəcədə gözəl və dəyərlidir.

T[redaktə]

  • Təbiəti zorlamaq lazım deyil, ona itaət etmək lazımdır.
  • Təbiətin tələb etdiyi sərvət məhduddur və onu əldə etmək asandır; lakin boş idealların tələb etdiyi sərvət sonsuzluğa qədər uzanır.

Ü[redaktə]

  • Ümid ruhun gəncliyidir. Ümidlərini daim mühafizə edən adamlar nə qədər yaşa dolsalar da qocalmazlar.

V[redaktə]

  • Var-dövlət qayğılarımızı azaltmır, sadəcə olaraq bu qayğını digəri ilə əvəz edir.
  • Var olduğumuz müddətcə ölüm ortada yoxdur; ölüm gəldiyi anda da biz artıq yoxuq.

Y[redaktə]

  • Yaxşı yaşamağı və yaxşı ölməyi bacarmaq - bu eyni elmdir.

Z[redaktə]

  • Zövq xoşbəxt bir həyatın başlanğıcı və məqsədidir.

İstinadlar[redaktə]

  1. "Hikmət xəzinəsindən incilər" Bakı, 2009.
  2. Səlahəddin Xəlilov. Aforizmlər: seçilmişlərdən seçilmişlər. Bakı,2012,
  3. Ağıla və qəlbə işıq saaçan sözlər. Bakı, 2014. səh. 523
  4. "Hikmət xəzinəsindən incilər" Bakı, 2009.
  5. "Hikmət xəzinəsindən incilər" Bakı, 2009.