Fəzlullah Rəşidəddin

Vikisitat saytından
Fəzlullah Rəşidəddin
Vikipediya məqaləsi

Fəzlullah Rəşidəddin (1247, Həmədan – 18 iyul 1318, Təbriz) — tarixçi, həkim, dövlət xadimi. 1247-ci ildə Həmədandan, yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. 30 yaşında İslamı qəbul edən Rəşidəddin çox keçmədən Elxani dövlətinin qüdrətli 3 hökmdarının vəziri olmuşdur.



A B C Ç D E Ə F G H X  İ   J  K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


A[redaktə]

  • Allahın seçdiyi varlıqlar mələklər, peyğəmbərlər və hökmdarlardır. Onların hər birinin vəzifəsi var. Peyğəmbərlərin vəzifəsi Yaradanla Onun bəndələri arasında vasitəçilik etmək, doğru yolu göstərmək, halalla haramı ayırd etməkdir. Hökmdarların vəzifəsi xalqın çobanı olmaq, onları hər cür fəlakət və bəlalardan qorumaqdır. Bundan əlavə, bu üç qrupda olması lazım olan fərqli xüsusiyyətlər var. Hökmdarlardan hikmət və siyasətə malik olan və elm sahibi olanlar, cahillərdən daha yüksək səviyyədədirlər və bununla da peyğəmbərlərin səviyyəsinə yaxınlaşmışdırlar.

D[redaktə]

  • Dövləti ordu qazanır, dövlətin ordudan başqa gəlir ağacı yoxdur, ordunu isə vergi (mal) hesabına saxlamaq olar, vergisiz qoşun yoxdur, vergi isə rəiyyətdən alınır, rəiyyətdən başqa vergi verən yoxdur, rəiyyəti isə ədalət hesabına saxlamaq olar; (deməli) ədalət yoxdursa, rəiyyət də yoxdur. (Fəzlullah Rəşidəddinin oğlu Şihabəddinə məktubu).

H[redaktə]

Fəzlullah Rəşidəddin haqqında sitatlar[redaktə]

  • Rəşidəddinin “Cami ət-Təvarix” adı ilə tanınan tarixi əsərlər toplusu 1306/7-ci ildə öz təsnifatına görə dörd cildə bölünür. “Qazani tarixi”- dünya tarixi, geoloji əsər və coğrafi xülasədir. Mənbələrə görə, 1300/1-ci ildə Qazan xan ona türk və monqol icmasının, yəni Çingiz xanın və ondan sonra gələnlərin tarixini yazmağı tapşırır. 1304-cü ildə Qazan xanın vəfatı zamanı bu hissə hələ tamamlanmamışdı. Lakin onun qardaşı və varisi Olcaytu zamanında əsər tamamlandı. İlk cild Qazan xanın xatirəsinə hörmət əlaməti olaraq "Tarix-i Mübarək-i Qazani" adlandırıldı. Şübhəsiz ki, birinci cild türk və monqol tarixini, mədəniyyətini və dilini araşdıran tədqiqatçı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bunun nəticəsidir ki, bu hissənin bütün mətni və tərcüməsi bu günümüzdə də nəşr olunub.
    • Avstriyalı tarixçi Karl Yahn Cami-ət-Təvarixin ilk cildi haqqında

İstinadlar[redaktə]