Məzmuna keç

Oğuznamə

Oğuznamə — oğuz folkloru toplusu, Berlin kitabxanasında saxlanılan, XV–XVI əsrlərdə üzü köçürülən əlyazmasıdır. "Hazihi-r-risaləti-min kəlimati Oğuznamə əl-məşhur bi-atalar sözü" adlanan bu əlyazmanın 400 atalar sözünü ilk dəfə alman şərqşünası F.fon Dits 1889-cu ildə nəşr etdirmişdir. İkinci əlyazma Sankt-Peterburq Şərqşünaslıq İnstitutunun əlyazmalar fondunda saxlanılan və birinci vərəqi "Haza kitabi-Oğuznamə" adlanan "Məcməüləmsali- Məhəmmədəli"dir. Bu əlyazma tam şəkildə ilk dəfə 1987-ci ildə Bakıda S. Əlizadə tərəfindən ön sözü ilə birlikdə nəşr olunmuşdur. Əlyazmadakı paremik vahidlərin sayı 2000-ə yaxındır.



A B C Ç D E Ə F G H X  İ   J  K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


  • Ac qatıq istəməz.
  • Aç ol, dinc ol.
  • Aç toyuq özünü taxıl bazarında görər.
  • Adın ki, oldu Rəşid, bir söylə, bir eşit.
  • Axşam olsa yat, sabah olsa, get.
  • Ağlama ölü üçün, ağla dəli üçün.
  • Alan satandan umur.
  • Allah işin bilir.
  • Alət işlər, ər öyünər.
  • Allah öldürməyəni kimsə öldürə bilməz.
  • Allah sağ gözü sol gözə möhtac eyləməsin.
  • Arvad kişini atadan-anadan, dostdan-yoldaşından ayırar.
  • At minənindir, qılınc qurşananındır.
  • At muraddır.
  • Ata minmək can üstündə can bəsləməkdir.
  • Ata sənəti oğula mirasdır.
  • Atdan düşən ölməz, eşşəkdən düşən ölər.
  • Atılan ox geri dönməz.
  • Ay var ikən ulduza nə minnət?
  • Ayı gör, oruc tut, ayı gör, bayram et.
  • Azacıq başım, ağrımaz başım.
  • Bal deməklə ağız dadlı olmaz.
  • Bal tutan barmağın yalar.
  • Başına gələn başmaqçıdır.
  • Bayquş viranələri sevər.
  • Bazar bazara sığmaz.
  • Bazar elin bazarıdır.
  • Bilmədiyini söyləmə.
  • Bilmirsən, bir biləndən soruş.
  • Bir daş ilə iki quş vurulmaz.
  • Borclu ölməz, bənizi saralar.
  • Böyük başın böyük ağrısı var.
  • Cahil vaxtsız xoruz kimidir.
  • Çıraq dibi qaranlıq olur.
  • Çox gəzən, çox görər.
  • Çox gülən, çox ağlar.
  • Çox yaşayan çox bilməz, çox gəzən çox bilir.
  • Çörək kəsmək hünərdir.
  • Dama-dama göl olar.
  • Dənizdəki balığı satma.
  • Dişi aslan da aslandır.
  • Doğruya zaval yoxdur.
  • Dost başa baxar, düşmən ayağa baxar.
  • Dörd divarı yox, qoz ağacından qapısı var.
  • Döyülmək eşşəyə yaraşır.
  • Dünyada ölüm olmasa, adam adamın ətini yeyər.
  • Düşmənin ömrü qar ömrü kim i ola.
  • Düzənlik hardadırsa, bərəkət də ordadır.
  • El baylı-yoxsullu olar.
  • El eybini sənə söyləyən sənin də eybini elə söylər.
  • El ilə gələn bəla bayramdır.
  • El keçən körpüdən sən də keç.
  • Eldə söz çox olar.
  • Elə uyan arvadını boşayar.
  • Elin atdığı daş uzaq gedər.
  • Enişdən yoxuş yaxşıdır.
  • Enmədiyin yerə çıxma.
  • Eşşəyinə gücün çatmırsa, palanı döymə.
  • Ev alma, qonşu al.
  • Evdəki hesab bazarda düz gəlməz.
  • Evlənən bir kərə ox deyir, ölüncə ah deyir.
  • Eyibsiz yar istəyən yarsız qalar.
  • Əl əldən üstündür.
  • Əl əli yuyur, iki əl üzü yuyur.
  • Əmanətə minən tez enər.
  • Ər ər gərək, övrət övrət gərək.
  • Ər ölmüş, qanun ölməmiş.
  • Ərəb doyunca yeyər, türk ölüncə yeyər.
  • Ət ilə dırnaq arasına girən iylənib çıxar.
  • Əvvəl hesab, sonra qəssab.
  • Əvvəl təam, sonra kəlam.
  • Əyri otur, doğru söylə.
  • Göz tərəzidir.
  • Gözəl arvaddan çirkin ər yaxşıdır.
  • Gözəl nazlı gərək.
  • Gözəlin müştərisi çox olar.
  • Gözü ancaq torpaq doyurar.
  • Gül tikansız olmaz.
  • Gündüz yarasaya gecədir.
  • Haqq söz açı olar.
  • Haram dadlı olur.
  • Havadakı quşu satma.
  • Heyvanın cəlladı qəssabdır.
  • Xəbəri uşaqdan al.
  • Xədimin oğlu-qızı olmaz.
  • Xəlbirdə su durmaz.
  • İgidim sağ olsun, tapılmayan qız olsun.
  • İgidin yorğunluğu qarnı doyana kimidir.
  • İgidlik on, doqquzu hiylədir.
  • İki gönül bir olarsa, samanlıq da saraydır.
  • İki könüllü olma.
  • İki qarpız bir qoltuğa sığmaz.
  • İki sevgi bir könüldə olmaz.
  • İlanın qisasını kərtənkələdən alma.
  • İnək südünə görə mələr.
  • İnsaf din yarısıdır.
  • İş bacaranındır.
  • İt ağzında sümük tutar.
  • İt dişi donuz dərisinə münasibdir.
  • Kiminə hay-hay, kiminə vay-vay.
  • Kişiyə əvvəl can gərək, sonra cahan gərək.
  • Köhnə düşmən dost olmaz, köhnə dost düşmən olmaz.
  • Könüldən könülə yol var.
  • Kölgəsində yatacağın ağacı budama.
  • Kül təpəcik olmaz.
  • Qar üstündə yatan ölməmiş, un üstündə yatan ölmüş.
  • Qara xəbər yerdə qalmaz.
  • Qapısız ev olmaz.
  • Qardaşdan qarın yaxındır.
  • Qələmin qiymətini yazıçı bilər.
  • Qəribin dostu olmaz.
  • Qılınc yarası sağalar, söz yarası sağalmaz.
  • Qılıncdan qaşıq yaxşıdır.
  • Qış göydə qışlamaz.
  • Qış qılınc kimidir.
  • Qız almaq hasar almaq kimidir.
  • Qızlar tez böyüyər.
  • Qoca qoynunda çörək var, igid qoynunda çomaq var.
  • Qocaları yoxsul bilmə, bay bil.
  • Qonaq qonağı sevməz, ev sahibi ikisini də sevməz.
  • Qonşun kimdirsə, qardaşın odur.
  • Qonşunun eşşəyini doqquz istə, sənin on olsun.
  • Quduzun ömrü qırx gündür.
  • Qurd balası yenə qurd olar.
  • Qurd yanında quş da doyar.
  • Quru gön bit artırar.
  • Mal kişiyə düşməndir.
  • Mən nə vaxt ölsəm, qiyamət o gün qopar.
  • Məscid yanında məscid yaraşmaz.
  • Min gör, bir al.
  • Min haramdan bir halal yaxşıdır.
  • Min ölç, bir kəs.
  • Müxənnət körpüsündən keçməkdənsə, suda boğulmaq yaxşıdır.
  • Nakəsə əl açmaqdan ac qalmaq yaxşıdır.
  • Nə çiy ye, nə də qarnın ağrısın.
  • Od imandandır.
  • Odunsuz ocaq olur, külsüz ocaq olmaz.
  • Oğlum kimi sevsə, gəlinim odur.
  • Oğlun varsa, oöruya gülmə.
  • Oğul ataya görə süfrə yayar.
  • Oynaşına inanan övrət ərsiz qalır.
  • Ölüm haqq işidir.
  • Ölünün dostu olmaz.
  • Öpüb-qucmaqla oğul-qız olmaz.
  • Sağ baş yastıq istəməz.
  • Sədəqə verən əllər dərd görməsin.
  • Sənə söyləyirəm qızım, sən də eşit gəlinim.
  • Sərçədən qorxan darı əkməz.
  • Sərçəyə civ-civ öyrətmə.
  • Söyləyənə dinləyici gərək.
  • Söz sözü çəkər.
  • Sözü bişirib söylə.
  • Su ilə odun nə oyunu var?
  • Su istəyənindir.
  • Tutulmayan oğru — bəydən doğru
  • Ucuzluq səndən, bərəkət Allahdan.
  • Utananın oğlu-qızı olmaz.
  • Üz üzdən qızarar.
  • Üz üzdən utanar.
  • Yaxşılıq elə, dənizə burax, balıq bilməsə də, xalıq bilər.
  • Yağlı qazan yağlı qazana girər.
  • Yalançıdan it yaxşıdır.
  • Yanlış Bağdaddan dönər.
  • Yaramaz işin sonu peşmanlıqdır.
  • Yatan ilanın quyruğunu basma.
  • Yeri də qulağı var.
  • Yoxdan tanrı da bezər.
  • Yoxsulun qoyunu toyuqdur.
  • Yuxu yastıq istəməz.
  • Yüyənsiz ata minmə.

İstinadlar

[redaktə]