Tomas Hobbs

Tomas Hobbs

Tomas Hobbs (1588-1679) - İngilis filosofu

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ağıl tərəfindən uydurulan və ya açıq şəkildə icazə verilən nağıllardan təsəvvür edilən görünməz güc qorxusu dindir, əgər icazə verilmirsə, mövhumatdır. Və güc həqiqətən təsəvvür ediləndə, bizim təsəvvür etdiyimiz kimi, bu, həqiqi dindir.

B

• Biz cəmiyyəti özünə olan məhəbbət üçün deyil, onun bizə gətirə biləcəyi şərəflər və ya faydalar üçün axtarırıq.
• Biz insan təbiətində fitnənin üç səbəbini tapırıq: birincisi, rəqabət, ikincisi, özünə inamsızlıq, üçüncüsü, şöhrət ehtirası.

D

• Doğru və yalan şeylərin deyil, dilin atributlarıdır. Dil olmayan yerdə isə nə həqiqət var, nə də yalan.
• Dövlət olmadan insanın həyatı yalnız, kasıb, bədbəxt və qısadır.

Ə

• Əgər bir sarsaq öz sarsaqlığını bilir və yersiz danışmırsa, deməli o, ağıllıdır, Əksinə, bir ağıllı şəxs özünün ağıllı olduğunu iddia edirsə, və yeri gələndə danışmırsa, deməli, o sarsaqdır.

F

• Faktların Bilik Reyestrinə Tarix deyilir.
• Fəlsəfə hadisələrin və ya hərəkətlərin düzgün əks etdirilməsi yolu ilə həyata keçirilən, onların mümkün baş verməsi və ya formalaşması, habelə onların əməlləri haqqında biliklərə əsaslanaraq baş verməsinin faktiki və ya mümkün yolu haqqında biliklərdən irəli gələn bilikdir. Bu səbəblər elmidir və ya ... "niyə" elmidir. Odur ki, fəlsəfənin öyrənilməsi zamanı üsul onların əməllərini səbəblərin biliyi əsasında dərk etməyin və hərəkətlərin bilikləri əsasında onların səbəblərini dərk etməyin ən qısa yoludur.

G

• Gözəllik xoşbəxtliyin vədidir.

H

• Haqq və ədalətsizlik doktrinaları daim həm qələm, həm də qılıncla etiraz edir, cizgilər və rəqəmlər doktrinaları isə mübahisə mövzusu deyil, çünki bu sonuncular haqqında həqiqət insanların maraqlarına toxunmur, onların ambisiyaları və ya onların üstünlükləri və ya istəkləri ilə də toqquşmur. Şübhə etmirəm ki, üçbucağın üç bucağının kvadratın iki bucağına bərabər olması həqiqəti kiminsə hakimiyyət hüququna və ya artıq hakimiyyətdə olanların mənafeyinə zidd olsaydı, o zaman bu, hakimiyyətin səlahiyyətində olardı. Maraqları bu həqiqətin təsirinə məruz qalanlar üçün həndəsə tədrisi etiraz edilməsəydi, həndəsə üzrə bütün kitabların yandırılması ilə əvəzlənərdi.
• Həqiqət deyil, güc qanun yaradır.
• Hər bir vətəndaşın vicdanı onun qanunudur.

İ

• İman ilahi bir nemətdir ki, heç kimdən rüşvətlə, işgəncə ilə alınmaz.
• İnsan insan üçün canavardır.
• İnsanları... qorumağa qadir olan... hər cür ümumi hakimiyyət yalnız bir yolla-məhz bütün hakimiyyətin və gücün bir adamın, yaxud... insan toplumunun əlində cəmləşdirilməsi ilə qurula bilər.
• İstirahət fəlsəfənin, sərvət isə istirahətin və sülhün anasıdır. Böyük və çiçəklənən bir şəhərdə aparılan ilk araşdırmalar fəlsəfədir.

Q

• Qanun olmaq ideyası ilə müşayiət olunan istək ümid adlanır; belə bir fikirdən məhrum olmaq, ümidsizlik.
• Qisas alarkən (yəni pisliyə pisliklə cavab verərkən) törədilmiş pisliyin ölçüsü yox, qisasdan sonra yaranacaq xeyirin ölçüsü nəzərə alınmalıdır.

M

• Mən yalnız əxlaqi nüfuza səcdə edirəm.
• Mülkiyyət, fikir və hörmət müxtəlif güc növlərindən başqa bir şey deyil.

N

• Niyə arılar və qarışqalar kimi əməkdaşlığa gedə bilmirik?

Ö

• Özünüzə edilməsini istəmədiyiniz bir şeyi bir başqasına da etməyin.

R

• Riyaziyyat Allahın indiyə qədər insana verilməsinə icazə verdiyi yeganə elmdir.

S

• Sülhü axtarmaq və ona riayət etmək gərəkdir. Amma özünü də bütün mümkün vasitələrlə müdafiə etməyə hazır olmalısan.

Ş

• Şəxsi xoşbəxtliyi yalnız hamının xoşbəxtliyində tapmaq olar.

T

• Təxəyyüllərinin sonsuz müxtəlifliyindən insanlar sonsuz sayda tanrı növləri yaratdılar.

Y

• Yalnız dövlətdə xeyir və şərin ümumi ölçü miqyası mövcuddur, Belə miqyas isə yalnız hər bir dövlətin qanunları ola bilər.

Z

• Zorakılıq və hiylə - müharibədə iki əsas fəzilətdir.