Riyazi

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Arximed Esxil unudulan zaman xatırlanacaq, çünki dillər ölür, amma riyazi fikirlər ölmür. Ola bilsin ki, “ölümsüzlük” axmaq bir sözdür, amma görünür, riyaziyyatçının ölümsüzlük üçün ən yaxşı şansı var. Godfrey Hardi

B

• Başqa hər şeydə olduğu kimi riyazi bir nəzəriyyə üçün də elədir; gözəllik qəbul edilə bilər, lakin açıqlana bilməz. Lev Tolstoy
• Bir-biri ilə qarşılaşan ədədlər, fiqurlar və onların kombinasiyası bütün riyazi ideyaların mənbəyidir. Pifaqor
• Bir daha məlum oldu ki, riyazi reallıq bizim təsəvvürümüzün imkanlarından daha zəngindir. Mixal Heller

D

• Düşünürəm ki, müasir fizika mütləq Platonun xeyrinə qərar verib. Əslində maddənin ən kiçik vahidləri adi mənada fiziki cisimlər deyillər; onlar yalnız riyazi dildə birmənalı şəkildə ifadə oluna bilən formalardır, ideyalardır. Verner Heyzenberq

Ə

• Ən kiçik təbii nöqtə bütün riyazi nöqtələrdən böyükdür və bu, təbii nöqtənin davamlılığına malik olduğu və kəsilməz olan hər hansı bir şeyin sonsuz bölünə bildiyi üçün sübut edilir; lakin riyazi nöqtənin ölçüsü olmadığı üçün bölünməzdir. Leonardo da Vinçi

H

• Heç kim riyazi teoremlə mübahisə edə bilməz. Stiven Hokinq
• Həqiqət budur ki, Motsart, Paskal, Boolean Cəbri (Bul cəbri — ədədi dövrələrin analiz və dizaynını təmin edən riyazi nəzəriyyədir. Rəqəmli kompüter dövrələrinin tətbiqində, ikili dəyişənlər üzərində təyin olunan ədədi əməliyyatları göstərir.Bul cəbri ikili say sisteminə əsaslanır), Şekspir, parlament hökuməti, barokko kilsələri, Nyuton, qadınların azadlığı, Kant, Marks və Balançinin baletləri bu sivilizasiyanın dünyaya gətirdiklərini geri qaytarmır. Ağ irq bəşər tarixinin xərçəngidir; bu ağ irqdir və yalnız o – onun ideologiyaları və ixtiraları – yayıldığı yerdə muxtar sivilizasiyaların kökünü kəsir, planetin ekoloji tarazlığını pozur, indi isə həyatın özünün mövcudluğunu təhlükə altına alır. Syuzan Zontaq
• Həqiqətən dil milləti hər şeydən daha gözəl təmsil edir. Millət dil vasitəsi ilə bütün məziyyət və mövcudiyyətini ərz edə bilir. Adəm oğlunun sözü bəzi riyazi və fənni məfhumları andıran əlcəbr və ya kimya əlamətləri kimi ölü hərflər deyildir. Onun qanı, canı vardır. Millətlə bərabər doğar, onunla bərabər yaşar, tərəqqi edər. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə

İ

• İnsan kəşflərinin heç biri elmi həqiqət ola bilməz, əgər o, riyazi sübutlarla təsdiqlənmirsə. Leonardo da Vinçi
• İşi ilə məşğul olan mətn tənqidçisi, planetlərin hərəkətlərini araşdıran Nyutona bənzəmir: o, daha çox birə ovlayan itə bənzəyir. Əgər it riyazi prinsiplərlə birə ovlasa, ərazi və əhali statistikasına əsaslanaraq, təsadüfən birə tutmazdı. Alfred Hausman

K

• Kompüter sizə emosional hekayəni izah edə bilməz. Bu sizə dəqiq riyazi dizaynı verə bilər, amma çatışmayan qaşlardır. Frenk Zappa
• Kvant nəzəriyyəsi haqqında adi dildə danışmaq çox çətindir. Nəzəriyyədə istifadə olunmuş riyazi simvolları hansı sözlərlə əvəzləməyin mümkünlüyünü anlaya bilmirəm. Yalnız bir şey aydındır: Adi dil anlayışı atomun quruluşunu təsvir etməyə yaramır. Verner Heyzenberq

Q

• Qoca bir fransız riyaziyyatçısı demişdir: “Riyazi nəzəriyyəni küçədə rastlaşdığınız ilk insana başa sala bilməyəcək qədər aydınlaşdırana qədər tam hesab oluna bilməzsiniz". Burada riyazi nəzəriyyə üçün təkid edilən bu aydınlıq və başa düşülmə asanlığı, mükəmməl olması üçün riyazi problemi daha çox tələb etməliyəm; aydın və asan başa düşülən şey cəlb edir, mürəkkəb bizi dəf edir. Hilbert

M

• Mexanika riyazi elmlərinin cənnətidir, çünki onunla riyaziyyatın bəhrələrinə çatmaq olar. Alfred Norz Vaythed

R

• Riyazi biliklərə, bədii yazılar elminə malik olan, qədim kitablardan başı çıxan, eləcə də astroloji xəritələri şərh etməyə qadir olan brahman tanrılar səviyyəsində ibadət edilməyə layiqdir. Çanakya
• Riyazi iş sadə mexaniki iş deyil, nə qədər mükəmməl olsa da, onu maşın etmək olmaz. Anri Puankare
• Riyazi qabiliyyətlər çox etibarlı bir yaddaşa və ya qüsursuz diqqətliliyə endirilməlidir. Onlar çoxlu sayda kombinasiyaları nəzərə almalı və hamısını yadda saxlamalı olan bir şahmatçının qabiliyyətinə bənzəyir. Hər bir yaxşı riyaziyyatçı eyni zamanda yaxşı şahmatçı olmalıdır və əksinə; eyni şəkildə o, yaxşı kalkulyator olmalıdır. Və həqiqətən də, bəzən belə olur: məsələn, Qauss həm parlaq həndəsə, həm də bacarıqları gənc yaşlarında üzə çıxan çox yaxşı kalkulyator idi. Anri Puankare
• Riyazi problemi həll etmək şansımız yoxdursa, bu, çox vaxt ümumi nöqteyi-nəzərdən lazımi şəkildə mənimsəməyə vaxtımızın olmaması ilə əlaqədardır, burada nəzərdən keçirilən problem yalnız ayrı bir əlaqə olacaq. əlaqəli problemlər zənciri... [Digər tərəfdən,] ola bilsin ki, əksər hallarda boş yerə suallara cavab axtardığımız zaman bunun səbəbi ondan daha sadə və asan problemlərin hələ həll edilməməsi və ya tam həll olunmayıb. Hilbert
• Riyazi teoremin zərifliyi, teoremdə görünə bilən müstəqil fikirlərin sayı ilə düz mütənasibdir və onları görmək üçün lazım olan səylə tərs mütənasibdir. Corc Polya
• Riyaziyyat elmi mənim fikrimcə bölünməz bir bütövdür, canlılığı onun hissələrinin əlaqəsi ilə şərtlənən bir orqanizmdir. Çünki bütün müxtəlif riyazi biliklərə baxmayaraq, biz hələ də məntiqi cihazların oxşarlığını, bütövlükdə riyaziyyatdakı fikirlərin əlaqəsini və onun müxtəlif bölmələrindəki çoxsaylı analogiyaları açıq şəkildə dərk edirik. Onu da qeyd edirik ki, riyazi nəzəriyyə nə qədər uzaq işlənib hazırlanırsa, onun qurulması da bir o qədər ahəngdar və vahid şəkildə gedir və elmin indiyədək ayrı-ayrı sahələri arasında gözlənilməz əlaqələr aşkarlanır. Belə olur ki, riyaziyyatın genişlənməsi ilə onun üzvi xarakteri itirilmir, ancaq özünü daha aydın göstərir. Hilbert

T

• Tarix elmin inkişafının davamlılığını öyrədir. Biz bilirik ki, hər dövrün öz problemləri var ki, sonrakı yaş onları ya həll edir, ya da faydasız kimi kənara atıb, yeniləri ilə əvəz edir. Əgər biz yaxın gələcəkdə riyazi biliklərin mümkün inkişafı haqqında təsəvvür əldə etmək istəyiriksə, həll olunmamış sualları beynimizdən keçirməli və bu gün elmin qoyduğu və gələcəkdən həllini gözlədiyimiz problemlərə nəzər salmalıyıq. Əsrlərin müşavirəsində yatan bu günün problemlərinin belə nəzərdən keçirilməsi mənə yaxşı uyğunlaşdırılmış görünür. Çünki böyük bir dövrün sonu bizi keçmişə baxmağa dəvət etməklə yanaşı, düşüncələrimizi naməlum gələcəyə yönəldir. Hilbert
• Tez və ya gec hər bir riyazi ideya bu və ya digər işdə öz tədbiqini tapır. Aleksey Krılov
• Təbiət qanunları Allahın riyazi düşüncələrindən başqa bir şey deyil. Evklid
• Təbiətdə mövcud olan hər şey riyazi olaraq dəqiq və müəyyəndir; bəzən bu dəqiqliyə şübhə ilə yanaşsaq da, cahilliyimiz bundan heç bir nəticə çıxarmaz: hətta bütün dünya iki dəfə iki dörd olmasına şübhə etsə belə, bütün şübhələnənlərdə də iki dəfə iki dörd edəcəkdir. Mixail Lomonosov
• Təbiətin bütün hadisələri yalnız az sayda dəyişməz qanunların riyazi nəticələridir. Laplas
• Təxminən deyə bilərik ki, riyazi ideya təbii və aşkar şəkildə digər riyazi ideyaların böyük şəbəkəsinə qoşula bilsə, "vacibdir". Deməli, ciddi bir riyazi teorem, mühüm fikirləri birləşdirən teorem, çox güman ki, riyaziyyatda və hətta digər elmlərdə böyük irəliləyişlərə səbəb olacaq. Heç bir şahmat problemi elmi fikrin inkişafına heç vaxt təsir göstərməmişdir; lakin Pifaqor, Nyuton, Eynşteyn öz zamanında kursu dəyişdi. Godfrey Hardi

V

• Fəlsəfə həmişə gözümüzün önündə açıq olan ən böyük kitabda yazılmışdır (Mən Kainatı nəzərdə tuturam), lakin ilk öncə onun dilini dərk etməyi öyrənmədən, yazıldığı hərfləri öyrənmədən başa düşmək olmaz. Və riyazi dildə yazılmışdır və onun hərfləri üçbucaqlar, qövslər və digər həndəsi fiqurlardır ki, onlarsız onun sözlərini insanca başa düşmək mümkün deyil, onlarsız - qaranlıq labirintdə boş bir dövrə vurur. Qalileo Qaliley