Sufi

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

F

• Filosoflar və sufilər nə deyirlərsə desinlər: dirilik dünyanı sevməkdən və öz hüquq və namusunu mühafizə edə biləcək qədər qüvvətli olmaqdan ibarətdir. Məmməd Əmin Rəsulzadə

H

• Hər yolun bir ədəbi vardır. Allahı sevməyin də bir ədəbi vardır.Dərviş yalnız könlü geniş və ruhu səyyah bir sufi demək deyil ki. Şəms Təbrizi

X

• Xalça iki sufinin oturması üçün kifayət qədər böyükdür, lakin dünya iki padşahın idarə edə biləcəyi qədər geniş deyil. I Səlim

S

• Sufi ağlını bədəndən, ruhunu isə düşüncə və bədəndən azad etməyə çalışır. İnayat Xan
• Sufi bu günün övladıdır. Yolda bir kəs "sabah" sözünü dilə gətirməz. Mövlana Cəlaləddin Rumi
• Sufi meyli hər şeyə iki nöqteyi-nəzərdən baxmaqdır: özünün və başqalarının. İnayat Xan
• Sufi nədir? Düzünü desək, hər bir son həqiqət axtaran, özünü belə adlandırsa da, etməsə də, həqiqətən sufidir. Lakin o, həqiqəti özünəməxsus nöqteyi-nəzərindən axtardıqca, başqalarının fərqli nöqteyi-nəzərdən eyni həqiqəti axtardığına və müxtəlif dərəcədə olsa da, həmişə uğur qazandığına inanmaqda çətinlik çəkir. Bu, əslində sufinin nöqteyi-nəzəridir və o, başqalarından yalnız bütün başqalarını öz daxilində qavramağa daim səy göstərməsi ilə fərqlənir. O, həyata keçirməyə çalışır ki, hər bir insan həyatda özünəməxsus xəttini izləməklə, bununla belə, bütünün sxeminə uyğun gəlir və nəhayət, təkcə öz məqsədinə deyil, hamının son məqsədinə çatır. Deməli, hər bir insanı ya həyatı dərk etməyə can atdığı müddətcə, ya da hər bir insanın da eyni idealı tapıb ona toxunacağına inanmağa hazır olduğu müddətdə sufi adlandırmaq olar. İnsan böyük bir idealın ifadəsinə qarşı çıxanda və ya ona mane olanda və hər bir ruha kifayət qədər dərindən nüfuz edən kimi həmyaşıdları ilə görüşəcəyinə inanmaq istəmədikdə, o, hüdudsuzluğu dərk etməyə mane olur. Bütün inanclar sadəcə olaraq görmə aydınlığının dərəcələridir. Hamısı bir həqiqət okeanının bir hissəsidir. Bu, nə qədər çox dərk edilərsə, bütün inanclar arasındakı həqiqi əlaqəni görmək bir o qədər asan olar və böyük okeana baxış bir o qədər geniş olar. İnayat Xan
• Sufi şərabı nədir? - Gözəllik; formasında, cərgəsində, rəngində, təxəyyülündə, duyğusunda, hərəkət tərzində - hər şeydə bir gözəllik görür. İnayat Xan
• Sufilər axirətə görə ağıllı, dünyaya görə dəlidirlər. Əbdülqədir Geylani
• Sufilər Allah Təalanın Özündən başqa bir şey istəməzlər. Onlar neməti deyil, nemət bəxş edəni, xalqı deyil Xaliqi istəyərlər. Əbdülqədir Geylani
• Sufilərdən biri deyb ki: "Fasığın üzünə ancaq arif qullar gülər." Əbdülqədir Geylani
• Sufilərin gecələri gecə, gündüzləri də gündüz deyil. Əbdülqədir Geylani
• Sufinin dini dünya dinlərindən ayrı deyil. İnsanlar öz xilaskarlarının adları və həyatları uğrunda boş yerə mübarizə aparıblar və öyrədilən həqiqətdə bir-biri ilə birləşmək əvəzinə dinlərini xilaskarlarının adı ilə adlandırıblar. Bu həqiqəti bütün dinlərdə görmək olar, istər bir ümmət digərini bütpərəst, istər kafir, istərsə də bütpərəst adlandırır. Bu cür insanlar iddia edirlər ki, onların yeganə kitab, ibadətgahları isə Allahın yeganə yurdudur. Təsəvvüf fəlsəfəni qəbul etməyənlərin müəyyən bir fəlsəfəyə tətbiq etdikləri addır; buna görə də onu həqiqətən bir din kimi təsvir etmək olmaz; bir din ehtiva edir, lakin özü bir din deyil. Təsəvvüf dindir, əgər din ondan öyrənmək istəyirsə. Amma o, dindən kənardır, çünki o, hər bir nəfsin nuru, ruzisidir, fani varlığı ölümsüzlüyə qaldırır. İnayat Xan

T

• Təsəvvüf İslamın ardıcılıdırmı? İslam sözü “sülh” deməkdir; bu ərəb sözüdür. İbrani sözü Salemdir (Yeru-salem). Sülh və ona bütün istiqamətlərdə nail olmaq dünyanın məqsədidir. Amma İslama tabe olmaq müəyyən bir ayinə məcburi riayət etmək kimi başa düşülsə; Müsəlman olmaq müəyyən məhdudiyyətlərə riayət etmək deməkdirsə, sufinin bu cür məhdudiyyətləri aşdığını görən sufi necə bu kateqoriyaya daxil ola bilər? Deməli, sufi Quranı qəbul etməmək bir yana, başqalarının məhəl qoymadığı kitabları tanıyır. Amma sufi heç bir xüsusi kitaba əməl etmir. Əttar, Şəms-i ​​Təbriz, Rumi kimi parlayanlar, Sədi və Hafiz öz azad düşüncələrini tam bir dil azadlığı ilə ifadə etmişlər. Təsəvvüf üçün vəhy hər bir ruhun xas xüsusiyyətidir. İlahi axının nə başlanğıcı, nə də sonu olan fasiləsiz axını var. İnayat Xan