Azərbaycan atalar sözləri/D

Vikisitat saytından
Ç Azərbaycan atalar sözləri
Müəllif: Şifahi xalq ədəbiyyatı
E
Sister Projects. Həmçinin baxın: Haqqında •

Da[redaktə]

  • Dadanan dayanmaz, yiğdıqca da doymaz.
  • Dadanan qudurandan pis olar.
  • Dadananla quduranı saxlamaq olmaz.
  • Dadanmısan dolmaya, bəlkə bir gün olmaya?!
  • Dadanmısan, qudurmusan?!
  • Dadı dağarcığında qalıb.
  • Dadımlıqdır, doyumluq deyil.
  • Dadlı söz - can arzusu, dadsız söz - baş ağrısı.
  • Dadlı söz dillənər, dadsız söz əsnədər.
  • Dadlı söz - gülər üz.
  • Dadmaqla mal tükənməz.
  • Dadmamısan qaz ətini, nə biləsən ləzzətini?
  • Dadsız şorbaya duz da kar eləməz.
  • Dağ başı dumandan qurtarmaz, insan başı yamandan.
  • Dağ başına qış gələr, igid başına iş.
  • Dağ başında xırman qurma, sovurarsan, yel aparar.
    Dağ başında dəyirman qurma, üyüdərsən sel aparar.
  • Dağ başından duman əskik olmaz.
  • Dağ bizim, ceyran bizim, ovçu burda nə axtarır.
  • Dağ da olsan dağa daldalan.
  • Dağ dağa arxadır.
  • Dağ dağa qovuşmaz, insan insana qovuşar.
  • Dağ dediyin ucalıqdır, ucalıq.
  • Dağ iti gəldi, bağ itini qovladı.
  • Dağ quşu dağa yaraşar, bağ quşu - bağa!
  • Dağ nə qədər uca olsa, el üstündən yol salar.
  • Dağ ola, duman ola, qırmızı tuman ola, mən olmayım, sən olasan.
  • Dağ səfasız olmaz, qəhbə vəfasız.
  • Dağ suları dağdan gələr.
  • Dağ üstə maral gəzər.
  • Dağ yeri - duman yeri.
  • Dağ yeriməsə, abdal yeriyər.
  • Dağ yıxılmasa - dərə dolmaz.
  • Dağa desən oğrudur, başını əyər.
  • Dağarcıq çörəyi ilə dolanan dövlət başına ip salmaz.
  • Dağarcıq cuvaldan böyük oldu?!
  • Dağarçığını çuval yanına qoyur.
  • Dağı dağ üstə qoyub.
  • Dağın da dərdi dağ boydadır.
  • Dağına baxar qar verər, bağına baxar bar verər.
  • Dağlar başına qış, İgid başına iş.
  • Dağlar dağımdır mǝnim, qǝm ovlağımdır mǝnim, dindirmǝyin ağlaram, yaman çağımdır mǝnim.
  • Dağlar qarıynan, torpaq varıynan.
  • Dağlar marala qaldı.
  • Dağlar nə qədər uca olsa, üstündən yollar aşar.
  • Dağlar yalan götürməz.
  • Dalaşanda barışmağa üz saxla.
  • Dalda qalan dana qovlar.
  • Dalda qalanın payını yeyərlər.
  • Daldan atan topuqdan vurar.
  • Daldan gələn dadlı olar.
  • Dama-dama göl olar, axa-axa sel.
  • Dama-dama göl olar, dada-dada heç.
  • Damar-damar, daşı dələr.
  • Damara baxarlar, qan alarlar.
  • Damazlığını yeyən tamarzı qalar.
  • Damçı inadıyla daş dələr.
  • Damda verər azanı, yerdə sayar qazanı.
  • Damdan düşənin halını damdan düşən bilər.
  • Dan ulduzuna dönmüsən.
  • Dana böyüyər, çulu böyüməz.
  • Dana oynar, mıxını bərkidər.
  • Danışana dil vermir, yeriyənə yol.
  • Danışanı adam bilir, hürəni - it.
  • Danışarkən bülbül kimi cəh-cəh vurur.
  • Danışıqlı söz dağlar aşar.
  • Danışıram da pis oluram, danışmıram da.
  • Danışmaq dananı qurda verər.
  • Danışmaq gümüş olsa, danışmamaq qızıldır.
  • Dar küçədən keçmərəm, çadramı yellətmərəm, adımı qız qoymuşam, dul kişiyə getmərəm. [1]
  • Darayı, səni geyər hər ayı!
  • Darğa əmim, daha nə qəmim!
  • Darıya girən donuz payanı özünə qəbul eylər.
  • Daş altından su yeridir.
  • Daş atan bəlli, baş tutan bəlli.
  • Daş daşa, dırnaq daşa, siz savaşa, biz tamaşa.
  • Daş daşa söykənər - divar olar.
  • Daş daşı sındirar.
  • Daş düşdüyü yerdə ağır olar.
  • Daş düşdüyü yerdə qalar.
  • Daş qayaya rast gəlib.
  • Daş üstə əkin olmaz.
  • Daşa mıxı çaxanda biri mıxa, üçü özünə dəyər.
  • Daşdan pul çıxardar.
  • Daşdan yumşaq nə versən yeyər.
  • Daşın böyüyü dostdan (yaxından) gəlir.
  • Daşürəkli düşmənin bağrın yarar yumşaqlıq.
  • Dava acı, faydası şirin olar.
  • Dava dağarcıq üstədər.
  • Dava darlıqdan çıxar.
  • Dava günü igid gərək daldalanmasın.
  • Dava ilə yas qarımaz.
  • Dava üçün bir qazı, isbat üçün on şahid.
  • Davaçı qazı isə, ərizəni Allaha yaz.
  • Davaçın xan olsa, Allah dadına çatsın.
  • Davada ağac aradakına dəyər.
  • Davada aradakının gözü çıxar.
  • Davada halva paylamazlar.
  • Davada qılıncı borc verməzlər.
  • Davada nırx kəsən olmaz.
  • Davakarın şah olsa, ərizəni Allaha yaz.
  • Davalı söz baş yarar, doğru söz baş.
  • Davalı yerdə ot bitməz.
  • Davanı göydə axtarırdı, yerdə əlinə düşüb.
  • Davanı iki dəfə salmaq nahaqdır.
  • Davanı qılınc aralar.
  • Davanı qılınc kəsər, sevdanı - pul.
  • Davasını bilməyənə şahid olma.
  • Dayanan su tez iylənər.
  • Dayı görməyən elə bilər Şahqulu da bir dayıdır. [2]
  • Dayıynan dağ dolan, əmiynən bağ dolanma. [3]
  • Daz keçəldən xoşlanar.
  • Dazın istədiyi qara saç olar.

De[redaktə]

  • Dedilər: Dəvələri yığırlar.
Tülkü başladı qaçmağa.
  • Dedilər: Əzrail uşaq paylayır.
Dedi: Özününkü özünün olsun, mənimkinə dəyməsin.
  • Dedilər: Qardaşın necə adamdır?
Dedi:Yoldaş olmamışam.
  • Dedilər: Molla, aş aparırlar.
Dedi: mənə nə!
Dedilər: Sizə aparırlar.
Dedi: sənə nə!
  • Dedilər: Molla əmi almaqla necəsən?
Dedi: Alıcı quş kimi.
Dedilər: Verməklə necəsən?
Dedi: Başına söz qəhət olub!
  • Dedilər: Sərxoşdur, başını vursun divara!
  • Dedilər: Yığışın köçürük.
Çoban çomağını çiyninə qoydu.
  • Dedim, deməmiş olum.
  • Dediyi dedik, çaldığı düdük, yediyi hədik.
  • Dediyindən dönərsən, el dönər səndən, dediyini tutarsan, el tutar səndən.
  • Dediyini deyir, demədiyini gedər-gəlməz vaxta saxlayır.
  • Demə babam yoxsuldur, çan sağlığı dövlətdir.
  • Demək asandır, yerinə yetirmək çətin.
  • Demək olmur ki, gözün üstə qaşın var!
  • Deyən ağılsız olsa, dinləyən ağıllı gərək.
  • Deyiləcək sözü fikirləş, sonra de.
  • Deyilǝn söz geri qayıtmaz.
  • Deyilən söz yadigardır.
  • Deyirəm dilim yanır, demirəm - ürəyim.
  • Deməsən eşitməzsən.
  • Desələr ki, göydə toy var, arvadlar nərdivan axtarar.
  • Desən yumurta ağdır, deyər qaradır.
  • Desən öl - ölər, qal - qalar.

[redaktə]

  • Dədəm mənə kor deyib, hər yetəni vur deyib.
  • Dədəsindən nə gül əkdim ki, balasından gülab çəkim?
  • Dədəsini görməyən şahlıq iddiası eylər.
  • Dəli aydan qorxar.
  • Dəli bağlayanı ağıllı aça bilməz.
  • Dəli başına dövlət quşu qonub.
  • Dəli demiş, ağıllı inanmış.
  • Dəli deyingən olar.
  • Dəli dəlidən xoşlanar, molla - halvadan.
  • Dəli dəlini görəndə çomağın belinə qısar.
  • Dəli dəliyə dedi:bunun cavabını de. Dəli dedi: doğrusu, mən də bilmirəm.
  • Dəli dəliyə xoş gələr.
  • Dəli dəliyə qoşular, dəyənək göydən yağar.
  • Dəli dostun olunca, ağıllı düşmənin olsun.
  • Dəli düşünər: Görəsən, mən insanam?!
  • Dəli dövran sürür, ağıllı vaxt gözlər.
  • Dəli elsiz, el dəlisiz olmaz.
  • Dəli ilə dövlətli - ikisi də bildiyin elər.
  • Dəli ilə sərxoşun meydanı birdir.
  • Dəli ilə tapmaqdansa, ağıllı ilə itirmək yaxşıdır.
  • Dəli inəyin dəli də buzovu olar.
  • Dəli qazandı, ağıllı yedi.
  • Dəli qırmızıı sevər, gic sarı.
  • Dəli qız dayısından yaşınar.
  • Dəli qız deyər:anasız olaydım, bədəsil gəlin deyər:qaynanasız.
  • Dəli qız evdə qalmaz.
  • Dəli quyuya bir daş atdı, min ağıllı çıxara bilmədi.
  • Dəli ol, bəxtin olsun.
  • Dəli öküz gücün bilməz.
  • Dəli öz zərərini güdər.
  • Dəli özü deyər, özü də gülər.
  • Dəli özü deyər, özü də gülər.
  • Dəli sərxoşdan qorxar.
  • Dəli utanmaz, yiyəsi utanar.
  • Dəlicə qızdan dəlicə gəlin olar.
  • Dəlidən doğru xəbər.
  • Dəlilər dünyanı yedi, ağıllı indi cüt qoşur.
  • Dəlini apardılar toya, dedi: bura bizim evdən yaxşıdı!
  • Dəlini zəncirlə yox, tədbirlə tutarlar.
  • Dəlinin başında qoz ağacı bitməz.
  • Dəlinin bir ağıllısı olmaz?!
  • Dəlinin buynuzu olmaz ki?
  • Dəlinin dilinə pəhriz yoxdur.
  • Dəlinin düşünməsinə, toyuğun eşələnməsinə dərman yoxdur.
  • Dəlinin eşşəyi də dəli olar.
  • Dəlinin nə toyu olsun, nə də yası.
  • Dəlinin sözü, sərxoşun gözü.
  • Dəlinin ürəyi dilindədir, ağıllının dili ürəyindədir.
  • Dəlinin yadına daş salma.
  • Dəliyə daş atma, öz başın yarılar.
  • Dəliyə dedilər: - Nə üçün dəli olmusan? Dedi: - Ağıllıların dərdini çəkməkdən!
  • Dəliyə dəli kimi cavab verməzlər.
  • Dəliyə dəyənək verməzlər.
  • Dəliyə gündə bayramdır.
  • Dəliyə iş buyur, o sənə ağıl öyrətsin.
  • Dəliyə qanun yoxdur.
  • Dəliyə nəsihət, ölüyə zurna.
  • Dəliyə sorğu olmaz.
  • Dəliyə üz vermə.
  • Dəliyə yazı yoxdur.
  • Dəliyə yer ver, əlinə bel!
  • Dəliyə yüz öyrət, öz bildiyini eylər.
  • Dəllək dəlləyin başını qırxanda pul almaz.
  • Dəlləkliyi bizim başımızda öyrənir.
  • Dəlləyi müştərisindən çox.
  • Dəm dəm gətirər, qəm qəm.
  • Dəmirsiniz, missiniz, hamınız bir cinssiniz.
  • Dəmir döyülə - döyülə polad olur.
  • Dəmir qapının taxta qapıya işi düşər.
  • Dəmir nəmdən, insan qəmdən çürüyər.
  • Dəmir sürtüldükcə parıldar.
  • Dəmiri isti-isti döyərlər.
  • Dəmiri kürədən dəmir çıxardar.
  • Dəmirsiniz, missiniz, missiniz, hamınız bir cinssiniz.
  • Dəniz dalğasız, qızlar sevdasız olmaz.
  • Dəniz suyu kimi nə içilir, nə də kiçilir.
  • Dəniz tufansız olmaz.
  • Dənizdə balıq sevdasız olmaz.
  • Dənizdə batan saman çöpündən yapışar.
  • Dənizə getsə dənizi qurudar.
  • Dənizi çömçə ilə boşaltmaq olmaz.
  • Dərd adamı ağladar.
  • Dərd adamı dingildədər.
  • Dərd ağladar, eşq söylədər.
  • Dǝrd bir deyil, iki deyil.
  • Dərd bir idi, iki oldu.
  • Dərd bir olsa, yeriyər.
  • Dərd çəkənə görədir.
  • Dərd dərd üstündən gələr.
  • Dərə xəlvət, tülkü bəy...
  • Dərə yiyəsiz olanda, donuz təpəyə çıxar.
  • Dərviş, belə iş?!
  • Dərviş dərdli olar.
  • Dərviş məscidə girməz, bazarda meydan qurar.
  • Dərviş odur ki, dünyanı tərk edə, fəqir odur ki, dünya onu tərk edə.
  • Dərviş olan, şahlıq iddiası eləməz.
  • Dərviş öz evini çiynində gəzdirər.
  • Dərviş yabısı hər evin yolunu tanıyar.
  • Dərvişi - təkyədə, sərxoşu meyxanada axtar.
  • Dərvişin fikri nə isə, zikri də odur.
  • Dəvə asta gedər, çox gedər.
  • Dəvə bir fikir eyləsə, sarban ikisini eylər.
  • Dəvə bostana girəndə, elə bilər onu heç kim görmür.
  • Dəvə böyükdür - ot yeyər, şahin kiçikdir - ət yeyər.
  • Dəvə böyüksə, yükü də böyükdür.
  • Dəvə buynuz axtarırdı, qulaqdan da oldu.
  • Dəvə durdu, ev yıxıldı.
  • Dəvə gördünmü? - Qığını da görmədim.
  • Dəvə kimi böyüksən, qulağı qədər ağlın yoxdur.
  • Dəvə kimi düz yeri yoxdur.
  • Dəvə kimi kin saxlayır.
  • Dəvə kinli olar.
  • Dəvə köşəyə uymasa, köşək dəvəyə uyar.
  • Dəvə qədər boyun olunca, zərrə qədər ağlın olsun.
  • Dəvə nə qədər uzaq getsə, qatarını gözlər.
  • Dəvə qulağından asılmaz.
  • Dəvə Məkkəyə getməklə Hacı olmaz. [4]
  • Dəvə munənin eşşəyi yanında olar.
  • Dəvə nalbəndə baxan kimi baxır.
  • Dəvə nə qanır, nərdivan nədir?!
  • Dəvə nə qədər arıq olsa da, dərisi bir eşşəyə yükdür.
  • Dəvə oynayanda qar yağar.
  • Dəvə yaxını otlar, uzağı gözlər.
  • Dəvəçi ilə dost olanın darvazası gen gərək.
  • Dəvədən böyük fil var!
  • Dəvədən düşüb, höt-hötündən əl çəkmir.
  • Dəvədən yıxılan pambıq üstünə düşər, Eşşəkdən yıxılan - daş üstə.
  • Dəvəni aparan eşşəkdir.
  • Dəvəni dağdan uçuran bir çəngə otdur.
  • Dəvəni eşşəyin quyruğuna bağlayır.
  • Dəvəni itirib köşəyi axtarır.
  • Dəvəni ovlamazlar.
  • Dəvəni palaz altında gizlətmək olmaz.
  • Dəvəni ya duza, ya suya.
  • Dəvəni yel aparsa, keçini göydə gör.
  • Dəvəni yükü ilə, sarbanı ipi ilə.
  • Dəvəni yükü ilə udur.
  • Dəvənin də oynamağına az qalıb.
  • Dəvənin qanadı olsa, uçulmamış dam qalmaz.
  • Dəvənin quyruğu yerə dəyəndə.
  • Dəvəyə qanqal olsa, boynunu yüz yerdən uzadar.
  • Dəvəyə minməmişdən qabaq, yırğalanmaq öyrənir.
  • Dəvəyəcən boyun olunca, düyməcə ağlın olsun.
  • Dəvəsi ölmüş ərəbəm. [5]
  • Dəvətsiz gələn qonaq quru yerdə oturar.
  • Dəvətsiz qonağı köpək qarşılar.
  • Dəyərli muncuq yerdə qalmaz.
  • Dəyirman bildiyini eylər, çaq-çaq baş ağrıdar.
  • Dəyirman xoruzu kimi qıpqırmızıdır.
  • Dəyirman xoruzuna dönüb.
  • Dəyirman iki daşdan, məhəbbət iki başdan.
  • Dəyirmana gedirəm, nə dənim var, nə çuvalım.
  • Dəyirmana getsə dünya xəbəri gətirər.
  • Dəyirmançının şahidi kömbəçi olar.
  • Dəyirmanda buğda qurutmazlar.
  • Dəyirmanda dəni olmayana un verməzlər.
  • Dəyirmanda dənin yox, guya, dən üyüdürsən.
  • Dəyirmanda doğulan siçan göy gurultusundan qorxmaz.
  • Dəyirmandan acıq eyləyən çuvalını boş aparar.
  • Dəyirmandan gələnin əlinə baxarlar.
  • Dəyirmanın boğazı boş qalsa daş daşı sürtər.
  • Dəyirmanın boğazına ölü salsan diri çıxar.
  • Dəyirmanın pəri - iki günün əri.
  • Dəyirmanın səsindən qaçan un üyütməz.
  • Dəyirmanın yaraşığı torba, çuvaldır.

Di[redaktə]

  • Dil adamın düşmənidir.
  • Dil ağrısından qol ağrısı yaxşıdır.
  • Dil başa bəladır.
  • Dil başı güdaza verər.
  • Dil başı saxlar.
  • Dil yarası qılınc yarasından pis olar.
  • Dildə yox, işdə özünü göstər.
  • Dildən gələn əldən gəlsə, kasıb-kusub varlanar.
  • Dilənçi salam almaz.
  • Dilənçi torbasından çörək yeməzlər.
  • Dilənçiyə bir verərsən, bir də istər, sabahacan yatmağa yer də istər.
  • Dilənçiyə torbası ağırlıq eləməz.
  • Dilənçiyə xiyar verdilər, əyridir deyə almadı.
  • Dili xoş olanın havadarı çox olar.
  • Dili ilanı yuvasından çıxardar.
  • Dili uzundur, ağlı gödək.
  • Dilim, dilim olasan dilim.
  • Dilim rahat olsa, canım rahat olar.
  • Dilimdə tük bitib.
  • Dilin varsa, daha nə qəmin var.
  • Dilinə doğru söz gəlməz.
  • Dilini bilməyən anasın tanımaz.
  • Dilini saxlayan salamat olar.
  • Dinc adamsan, qanlı qapısında nə qayırırsan?
  • Dinmə mənə, dinməyim sənə.
  • Dinsizin ağzını imansız yumar.
  • Dinsizin malını imansız yeyər.
  • Dinsizin öhdəsindən imansız gələr.
  • Dirilik birlikdədir.
  • Diriyə hay verməz, ölüyə pay.
  • Diş qurdalamaqla qarın doymaz.
  • Diş yox ikən dodaq var idi.
  • Dişin ağrıdı - çək qurtar.
  • Dişsiz ağız - daşsız dəyirman.
  • Div qurbağaya aşiq olub.
  • Divan haqqa da baxar, nahaqqa da.
  • Divan ilə divanlıq eləmək olmaz.
  • Divanxana qapısı, girəndə darvaza olar, çıxanda iynə gözü.
  • Divarı nəm yıxar, insanı qəm.
  • Diz ağrısını can çəkər.
  • Dığ-dığ adamı azara salar.
  • Dığ - dığ qardaşı qardaşdan ayırar.
  • Dımbılı ələk - dımbılı sac, əlim xəmir, qarnım ac!

Do[redaktə]

  • Doğma yurd şirin olar.
  • Doğru danışanın papağı peysər olar.
  • Doğru dostluq qərəzsiz olmaz.
  • Doğru elə bilər ki, hamı doğrudur.
  • Doğru söz acı olar.
  • Doğru söz dəmiri dələr.
  • Doğru sözdən xəta gəlməz.
  • Dolu qarın yuxu gətirər.
  • Dost başa baxar, düşmən sikimə
  • Dost daşı bərk ağrıdar.
  • Dost dosta tən gərək-tən olmasa gen gərək.
  • Dost dostu dar gündə sınayar.
  • Dost dostun sağlığını istər.
  • Dost evinin soğanı düşmən evinin plovundan yaxşıdır.
  • Dost gəlişi bayram olar.
  • Dost ilə ye, iç, alış-veriş etmə.
  • Dost yolunda boran olar, qar olar.
  • Dostluqla tutub, düşmənliklə yıxma.
  • Dostsuz insan qanadsız quş kimidir.
  • Dostu çox olanın gücü çox olar.
  • Dostu tapmaq çətin, itirmək asandır.
  • Dostun atdığı daş baş yarmaz.
  • Dostun sirrin dost bilər.
  • Dostun tövləsi yaxşıdır, düşmənin otağından.
  • Dostunu ağladan özü gülməz.
  • Dostunu ağladıb, düşmǝnini güldürmǝ.
  • Dostunu mənə göstər, deyim sən kimsən.
  • Doşab almışam, bal çıxıb.
  • Dovşan dağda - suyu oçaqda.
  • Dovşan dağdan küsmüş, dağın xəbəri yox.
  • Dovşan feyz alanda kənd qırağında gəzər.
  • Dovşan kiçik, qulağı böyük.
  • Dovşan nə qədər qaçarsa, o qədər də yatar.
  • Dovşan öz yatağında ovlanar.
  • Dovşana deyir, qaç, tazıya deyir, tut.
  • Dovşanı araba ilə tutur.
  • Dovşanı tutunca tazıya "atam" deyərlər.
  • Dovşanın gümanı ayaqlarına gələr.

[redaktə]

  • Dörd divar arasında qalmışam.
  • Dörd divardır, bir həsir.
  • Dörd göz bir övlad üçündür.
  • Dövlət adama ayağı ilə gəlməz.
  • Dövlət ağıllının nökəridir, axmağın ağası.
  • Dövlət başa bəladır.
  • Dövlət başa qonar, quzğun - leşə.
  • Dövlət dəniz suyu kimidir, içdikcə susadır.
  • Dövlət qulluğu göyərçinə bənzər, qonar, uçar.
  • Dövlət quşu başına qopub.
  • Dövlət malı nə odda yanar, nə suda batar.
  • Dövlət sirlərini dövlət bilər.
  • Dövlətdə - dəvə, övladda - nəvə.
  • Dövlətə bel bağlama.
  • Dövlətə etibar yoxdur.
  • Dövləti abıra çəpər edərlər.
  • Dövlətin də düşər-düşməi olar.
  • Dövlətin ən yaxşısı ağıldır.
  • Dövlətin gəlhagəlidir.
  • Dövlətli kasıb olsa- qırx il iyi getməz.
  • Dövlətli yanını qaşıyanda, kasıb elə bilər ona pul verir.
  • Dövlətlinin dili uzun olar, əli qısa.
  • Dövlətlinin iti yatmz.
  • Dövlətliyə bəli, yoxsula dəli deyərlər.
  • Dövlətliyə saxsı lazım olsa, kasıb kasasını sındırar.
  • Dövranını sürən sürsün, hər kəsin macalı var.
  • Döyən qalır qıraqda, döyülən tutulur.
  • Döyən, söyən ərim yox, yel aparan unum var.
  • Döymə özgə qapısını, döyərlər sənin qapını.
  • Döyməni xanım yeyər, kəpəyi - yeyər.
  • Döymür, tozunu çırpır.
  • Döyülən ilə deyən bir deyil.
  • Döyülənin cibindən gedər.
  • Döyülməmiş düyüdən aş olmaz.
  • Dözən döş yeyər.
  • Dövlət ağıllının nökəridir, axmağın ağası.

Du[redaktə]

  • Dua oxumaqla donuz darıdan çıxmaz.
  • Duanı biz eləmişik, yağış gör hara yağır?
  • Dul arvad ağ kəlağayıdır, toxunma, ləkə düşər.
  • Dul arvad evdə oturmaz.
  • Dul arvad gecə yarısı peşman olar.
  • Dul arvad yetim saxlar, naxırçıya minnət qoyar.
  • Dul arvad yuxuda ikinci ərini görər.
  • Dul arvad özü yetimdir, amma yetimlərə anadır.
  • Dul arvadı qız adına almazlar.
  • Dul arvadın boğçası qoltuğunda olar.
  • Dul arvadın dilləri, qaraca yazın günləri.
  • Dul arvadın divarı alçaq olar.
  • Duman alçaqdan qalxar, ucanı gözlər.
  • Dumanlı gözə hər şey bulanıq görünər.
  • Dumansız çən olmaz.
  • Dumbul görər oynar, mehrab görər ağlar.
  • Dumbulla gələn zurna ilə gedər.
  • Duran öküz yatan öküzün başını batırar.
  • Duran yatanın payını yeyər.
  • Duran yerdə işə düşmüşəm!
  • Durnanın başçısını vurarlar.
  • Durub getdik qışlağa, ümid qaldı yaylağa.
  • Duz - çörək, düz çörək.
  • Duz - çörək itməz.
  • Duz - çörək kəsmişik.
  • Duz - çörəyin qədrini bilmək gərəkdir.
  • Duz - çörəyin qədrini bilməyən itdən də alçaqdır.
  • Duz kimi hər aşa girər.
  • Duz yerinə buz yalama.
  • Duzdan ləziz, sudan əziz bir şey yoxdur.
  • Duzu yeyib, duz qabını sındırma.
  • Düz yerdə gəzə bilmir, şumda şıllaq atır.

Düz[redaktə]

  • Dügüylə ovlanan quş olur, pulla ovlanan öküz. (Dügüylə: dənlə).
  • Düğmələnməsə büklənməz, büklənməsə güllənməz. (Düğmələnməsə: cücərinməsə). (büklənməz: qonçalanmaz).
  • Düğü döğülməsə, aş olmaz.
  • Düğün DüşDü Düğünə, deyənmədim ana, sənə olan ana, olsun mana qaynana.
  • Düğün el ilə, xermen yel ilə olur.
  • Düğün qurdun el ilə, xırman qurdun yel ilə.
  • Düğün salan Düğünləri çözənməz, yaman olan yaxşılığı seçənməz, əz başını yaman görsən hər yerdə, yaman olan yaxşıları görənməz.
  • Düğünə el, xırmana yel yaraşar.
  • Düğünə səs, ölümə yas yaxışır.
  • Düğünsüz el, ölümsüz ev olanmaz.
  • Düğürdən uzaq, qırx min ayaq, səndən bizə olsun dayaq, yardımçım ol, tanrı barım, tanrı barım. (Düğürdən: şərdən). (tanrı barım: hər nəyim tanrı).
  • Dünən öləni dünən basdırdılar.
  • Dülgər ölDü atağac tapılmadı. (atağac: ükük. tabut).
  • Dülgərin qapısı, sınıq olar, çarıqçının başmağı.
  • Dün boğanaq, bu gün doğanaq, yarın dolanaq. (Dün ölmüş, bu gün olunuş, yarın dolanırsa olur, güman).
  • Dün bu gün olamaz, bu gün ertəyə qalamaz. (ertəyə: yarına).
  • Dün bu günü gələr gəlməz Düşünməmiş, günüm bu gün yarın hələ bəllənəmiş.
  • Dün Dünə qaldı, gün günün saldı, irt, gələn aldı. (irt: yarın).
  • Dün əkəcin, gün sənin, yarın balavın. (əkəc: (əkə + əçə). atana. valideyn).
  • Dün əkmişsin günü gəlmiş dərirsin, bu gün əkdin yarın gəlsə dərirsin.
  • Dün gecəyə bitdi, ertin dana açılar. (ertin: yarın).
  • Dün itgi, gün yetgi, dan vergi.
  • Dün keçib gedib, boşa ver gülüm, yoldadır yarın, budur çatacaq.
  • Dün keçibdir gözlənməz, gün bu günDür bəklənməz, yarın gələr bəllənməz.
  • Dün qayqusu keçibdi, bu gün üçün qıtca qayqun bolmasun. (qıtca: zərrəcə).
  • Dün qonşuya qucaq açanlar, bu gün əl açır
  • Dünya bir pəncərədir, hər gələn baxar gedər.
  • Dün qonşuya qucaq açanlar, bu gün əl açır. (Dün qucaq açanlar, bu gün əl açır).
  • Dün ötünmüş yoxa, gün batırma poxa, ertin gəlir? bəllənməz!. (ertin olur? bəllənməz!). (ertin: yarın. sabah).
  • Dün savılmış, gün sevilmiş, dan umulmuş.
  • Dün yapdığın, bu gün yaşısan.
  • Dündəkilər Dündə qaldı dalıda, quyu qazan kəndin bular çalıda. (çalıda: çuxurda. oyuqda).
  • Dündəkilər Dündə qalı paslanı, hər günüvün yeni barı, öz dadı.
  • Dündən qalan kölgələr, olan günü qaraldar. (olan günü : çıxan günü).
  • Dündən öğrəş, günün yaşa, yarına umut saxla.
  • Dünə baxsan Dündəkini taparsan, ilgəri bax yeni yollar açarsan (yararsan).
  • Dünə bu gün, günə yarın durşulur. (durşulur: duruş qurulur. durşun açılır. məhkəmə yapılır).
  • Dünə dönmə, yarınlara irəli!.
  • Dünə dönsən Dündəkində batarsan, günə baxsan yarınları yararsan.
  • Dünya kasıba zindandır, varlıya meydan.
  • Dünyada bir pislik qalar, bir də yaxşılıq.
  • Dünə qalma, günün sovma, irtə dalma. (irtə: yarına).
  • Dünə yapılma, indiyə qapılma, yarına satılma. {Dündə qalma, indiyə tutulma (indiki durum, olum, biləvi kor etməsin), gəlməmiş, olmamış, olası gələcək ötrə, indivi itirmə. (Dünə yapılma: Dündə, keçmişdə qurulub, quylanma)}.
  • Dünən bitdi, yarın bu gün başlar.
  • Dünən əkdin, bu gün dər, bu gün əkdin yarın dər.
  • Dünən keçmiş solan gülDür, bu gün doğmuş olan gülDür.
  • Dünən yumurtadan çıxmış, bu gün bizə cip cip öğrədir.
  • Dünəni boş ver, bu günü xoş ver, ertin günə pay saxla (ertin: yarın).
  • Dünəni Dündə bıraq, günüvü gör, yarına bax.
  • Dünəni ötür, atdım irəli götür. (atdımı götür: yatma).
  • Dünəni ötür, gününlə ötün, yarına köçün.
  • Dünəni ötür, günüvü yaxla, yarını saxla. (yaxlamaq: dərək dəğər, qədir qiymət vermək).
  • Dünəni yoxla, günüvü toxla. (yoxla: 1. sal çıx. 1. heçə say). (toxla: yetiş. becər).
  • Dünənki bu günə qalmaz, bu günki yarına. (qalmaz: oxşamaz).
  • Dünənki Dündə qaldı, çağdaşlığı tut yaşa.
  • Düngü qapursun yarnı açursun, nəyni yapursun, anğa çatursun. (Düngü:
  • Dünü). (yarnı: yarını). (anğa: ana). {Dünü boş ver, günü yoş ver. (yoş: xoş)}.
  • Dünkü səni boşlamaz, Dündəkini gündəkilər xoşlamaz. (çağınla ayaqlaş).
  • Dünkünü unut, özünlə barış, türkcə danış.
  • Dünlə bu gün olduğun, yarın odur doğduğun. (əkilən, biçilir).
  • Dünü bəklər keçirdim, günü sənli, yarın sənsiz keçəcək.
  • Dünü boş ver, günü xoş ver, yarıncığa pay saxla. (Dünü boş ver, günü xoş ver, yarınlara pay saxla).
  • Dünü boş ver, günü xoş ver, yarınlara pay saxla.
  • Dünü boşla, günü xoşla!.
  • Dünü günə bağlamar!, günü tünə, tün ertinlə yarınar!. (bağlamar!: bağlama!. bağlac qılma!).
  • Dünü unut, bu günə umut.
  • Dünü unut, günü yönüt. (yönüt: yöndər. dolandır).
  • Dünü unut, indiyə urut, yarına durut, ertirə umuq, ilgəri utut. (urut: çalış. vuruş). (durut: dirəniş. muqavimət). (ilgəri: iləriyə. gəlquca). (utut: utuş. qələbə).
  • Dünün keçdi geri dönməz bəkləmə, günün axır, yararlanıb gözləmə, yarın yarar, gətirdiyin görərsən.
  • Dünün keçmiş unutqıl, yaşam sürsən indi sür, bəklə gələr yarının.
  • Dünün otuna bu gün qızınmaz, gün otuna yarın. (gün işin gündə qoy, tün işin tündə). (atan kimidir sənə nə, indi atasan, kimsən). (kimsən: neçədən birisən).
  • Dünün ötmüş küllük külü savrulmaz, yarın yolda nə gətirər bəllənməz.
  • Dünün ötmüş, günün gəlmiş əlində, yarın üçün bəklənməz, gələr gəlməz bəllənməz.
  • Dünün yadı, günün dadı, danın adı varmış.
  • Dünya bala dönsədə, ala qarğanın gözü poxdadı.
  • Dünya barı, yaşam dadı.
  • Dünya bir holadır, gələn keçir, qonan köçür.
  • Dünya bir pəncərədir, biri yenər, biri çıxar.
  • Dünya böyük neylim, uzaq DüşDü, qolum qaldı, dərin DüşDü boyum qaldı böyüklük açamır hər qılpı (qıfılı), qoluva görə yolun, boyuva görə quyun olsun.
  • Dünya dadımlığımış, doyumluq yox.
  • Dünya doğandan, fırlanır belə, səndə dolan, istəyin elə. dəğişər dərmanın daşı, Dünya varikən, fırladar genə.
  • Dünya dönür, yaşam çönür, sevənlərin özgələşir, özgələrin özünləşir.
  • Dünya durağu demə. (durağu: qalağu. qalan. baqi. əbədi. cavid).
  • Dünya durur kərvansaray, bizlər onun kərvanıyıq.
  • Dünya gedər durandır. (Dünya gedməkdən qalmaz).
  • Dünya gözəli kimdir, qarğaya öz balası, qayğıya dözüm varsa, gəl balası (ay balam. ay oğul. oğlum).
  • Dünya göziylə görmə onu, əşik könüllə keçmə bu yolu, yollar başqa, keçən başqa, görən başqa. (əşik: aynı). (könüllə: həvəslə).
  • Dünya malı elə girmiş başından, götü belə çıxmış onun yadından.
  • Dünya malı əldə varkən həp Düşmanlar dost olur. əldə nərsə qalmayınca dost bilə Düşman olur.
  • Dünya yalan dönüklüyü danılmaz, aldışdığın bataqlıq, çıxılmağın sanılmaz,verən alan, sözün yayan yanılmaz.(bataqlıq: bu Dünya). (sanılmaz:güman edilməz).
  • Dünya yaman, Dünya yalan Dünyadı. -at belinə aşırdı, at belindən daşırdır, qara günə salırdı, yaman gündə asırdı.
  • Dünya yarandığından belə yazmış. - eniş yoxuş Dünyanı basmış, birin asmış, birin yasmış. (asmış: məhv edmiş). (yasmış: mərhəmət edmiş).
  • Dünya yoxumuş, yalan varımış, iyi köngülə Dünya darımış.
  • Dünyada dinclik sevən, başa gələni, xoş görər.
  • Dünyada ən çətin olan sözDür, anlamağıda çətin, anlatmağı da (çətin).
  • Dünyada sənə tay bir dənədir. -kəndivə güvən.
  • Dünyanı aparmış çığıran gur.
  • Dünyanı çəkən dərd ilə dərmanıda çəkmiş.
  • Dünyanı gəzdim tatdan dadsız görmədim!.
  • Dünyanı tutanmasan, ölümdən qaçanmasan. çalış olduğun yaşa, günün xoşa vur başa.
  • Dünyanı tutma ağa qarıya, yaşamda dadlı gəlir ağıya, dirsəldib yerə çırpmaqdansa, ötür özü bulsun yaxı yarıya.
  • Dünyanı yığdırar sənə, sonda salar əldən gedər. (yalan Dünya).
  • Dünyanı, çevrəni dəğişənmədin, kəndivi dəğiş!
  • Dünyada ən çətin şey sözDür, anlamağı da çətin, anlatmağı da.
  • Dünyada ən yaxşı şey yaxşılıqdır.
  • Dünyada Vətəndən əziz nə var?
  • Düşmən çox olanda qaçmaq da mərdlikdəndir.
  • Düşmən qarışqa da olsa, sən onu fil say.
  • Düzün düşməni çox olar.
  • Düşünməyənlə dost olma, səni yıxar..[6]

İstinadlar[redaktə]

  1. Atalar sözü. Bakı -“Yazıçı” - 1985
  2. QƏXTMT-ın (СМОМПК) XXIV cildindən seçmələr. Şirvan tatarlarının atalar sözləri və məsəllər. Tiflis-1898
  3. QƏXTMT-ın (СМОМПК) XXIV cildindən seçmələr. Şirvan tatarlarının atalar sözləri və məsəllər. Tiflis-1898
  4. Atalar sözü:/ Ə. Ziyatayın redaktəsi ilə. Bakı: Azərnəşr, 1956, s.83.
  5. Atalar sözü:/ B. Tahirbəyovun redaktəsi ilə. Bakı:Yazıçı, 1985, s.250
  6. Ağıla və qəlbə işıq saçan sözlər. Bakı, 2014. səh.109