Karter Qodvin Vudson
| Karter Qodvin Vudson | |||
,_Carter_G._Woodson_Home_National_Historic_Site,_1915._(18f7565bf62142c0ad7fff83701ca5f6).jpg) | |||
| Doğum tarixi | 19 dekabr 1875 | ||
| Doğum yeri | New Canton | ||
| Vəfat tarixi | 3 aprel 1950 | ||
| Vəfat yeri | Vaşinqton | ||
| Dəfn yeri | Lincoln Memorial Cemetery | ||
| |||
Karter Qodvin Vudson (19 dekabr 1875 – 3 aprel 1950) — amerikalı tarixçi, yazıçı, jurnalist və Afrika Amerika Həyatı və Tarixinin Öyrənilməsi Assosiasiyasının qurucusu idi. O, Afrika diasporunun tarixini, o cümlədən Afrika-Amerika tarixini öyrənən ilk alimlərdən biri idi. 1916-cı ildə "The Journal of Negro History" jurnalının yaradıcısı olan Vudson "qara tarixin atası" adlandırılıb.
| A | B | C | Ç | D | E | Ə | F | G | H | X | İ | J | K | Q | L | M | N | O | Ö | P | R | S | Ş | T | U | Ü | V | Y | Z |
A
[redaktə]- Ali təhsilin bu utanc verici statusu, böyük ölçüdə, diplom almaq meyli olan institutların aşağı standartları ilə bağlıdır. Bir iş əldə etmək və ya sizi tutmaq və onlar sizi "qaranlıq" kimi "əzdirənə" qədər qalmaq. Və daha çox narahat olmaq lazım deyil. Fərziyyə ondan ibarətdir ki, demək olar ki, hər hansı bir məktəb bundan sonra sizinlə olmaqdan şad olacaq və siz böyük maaş alacaqsınız.
B
[redaktə]
- Bir kişinin düşüncəsini idarə etdiyiniz zaman onun hərəkətlərindən narahat olmaq lazım deyil. Ona burada durma və ya o tərəfə getmə deməyə ehtiyac yoxdur. O, öz "uyğun yerini" tapacaq və orada qalacaq. Onu arxa qapıya göndərmək lazım deyil. Demədən gedəcək. Əslində, əgər arxa qapı yoxdursa, xüsusi mənfəəti üçün birini kəsəcək. Onun təhsili bunu zəruri edir. Zalımı hər şey olduğu və dəyərli olan hər şeyi bacardığı düşüncəsi ilə ilhamlandıran və stimullaşdıran eyni təhsil prosesi zəncidə irqinin çox olmadığını hiss etdirməklə, eyni zamanda dahilik qığılcımını sıxır və əzər və heç vaxt başqa xalqların standartlarına uyğun gəlməyəcək. Beləcə təhsil almış zənci irqin ümidsiz bir məsuliyyətidir.
- Bir tayfanın tarixi yoxdursa, dəyərli mədəniyyəti yoxdursa, dünya nəzərində dəyərsizləşir, məhv olmaq təhlükəsi qarşısındadır.
Ç
[redaktə]
- Çoxlarının zəncinin keçmişinə bu qədər az diqqət yetirməsinin əsas səbəbi bu araşdırmanın əhəmiyyətsiz olduğuna inanmaqdır. Onlar yalnız Mussolininin digər avropalıların köməyi ilə effektiv bir döyüş maşını qurduqdan sonra ondan silahsız və müdafiəsiz afrikalıları öldürmək üçün istifadə edən və yalnız öz biznesləri ilə məhdudlaşan hərəkətlərini tarix hesab edirlər. Mussolini Həbəşistanı darmadağın etməyə müvəffəq olsa, o, Sezarlar arasında "tarixə" yazılacaq və fəthi tərifləyərək yazılmış cildlər minlərlə yanlış təhsil almış zəncilərin evlərinə və kitabxanalarına yol tapacaq. Zalım güclülərin cinayətlərinin bu cür yozumu ilə həmişə zəifləri təlqin etmişdir.
Ə
[redaktə]- Əgər bir irqin tarixi yoxdursa, dəyərli ənənəsi yoxdursa, o, dünya düşüncəsində əhəmiyyətsiz bir amilə çevrilir və məhv olmaq təhlükəsi qarşısında dayanır.
İ
[redaktə]- İyirmi ildən artıq təcrübədən əldə edilən faktlar bizə zəncinin öyrənilməsi ilə bağlı müəyyən çıxarışlar etməyə imkan verir. Hər on min nəfərdən yalnız bir zənci onun irqinin düşündüyünü və hiss etdiyini və dünyanın düşüncəsində əhəmiyyətsiz bir amilə çevrilməməsi üçün cəhd və bacardıqlarını ortaya qoymaq səyində maraqlıdır. Ancaq adət-ənənələrə və təhsilə görə, zəncilərin böyük əksəriyyəti digər irqlərin tarixi və statusu ilə maraqlanır və bu bilikləri təbliğ etmək üçün hər il milyonlar xərcləyirlər. Bu məbləğlə yanaşı, təbii ki, zənci olmamağa çalışan cihazlar üçün ödənilən böyük məbləğ də nəzərə alınmalıdır.
Q
[redaktə]- Qulların onlarda azadlıq həsrəti inkişaf etdirmədən maarifləndirilə bilməyəcəyinə inanaraq, bir çox ağalar iddia edirdilər ki, qullar nə qədər qəddar olsalar, istismar məqsədləri üçün bir o qədər mülayim olurlar. Məhz bu quldarlar sinfi nəhayət cənubluların əksəriyyətini öz düşüncə tərzinə qovuşdurdu və zəncilərin təhsil almaması lazım olduğunu müəyyən etdi.
M
[redaktə]- Mənim üçün təhsil insanları bol-bol yaşamağa ruhlandırmaq, həyata gördükləri kimi başlamaq və onu daha yaxşı etmək üçün öyrənmək deməkdir.
O
[redaktə]- Orta zənci ümidsiz olmaq üçün kifayət qədər yanlış təhsil almamışdır. Ağıllarımız seqreqasiyanı öldürmək üçün seqreqasiyadan istifadə etmək üçün kifayət qədər inkişaf etməlidir və beləliklə, "İnsanın qəzəbi səni tərifləyəcək" qədim və eyni zamanda müasir peyğəmbərliyi həyata keçirməlidir. Gettodakı zənci onu gettoya itələyən əllə əbədi olaraq qidalanmalıdırsa, o, gettodan çıxmaq üçün heç vaxt kifayət qədər güclü olmayacaq. Deməli, gettoda zənci liderliyinin bu fərziyyəsi din, təhsil və sosial yüksəlişlə məhdudlaşmamalıdır; o, həyatda bunları mümkün edən əsas qüvvələrlə məşğul olmalıdır. Zəncilər ərazisi tamamilə xaricdən dəstəklənən bir rayon olaraq davam edərsə, oradakı bacarıqsız sakinlər layiq olacaqlar və yalnız onların acınacaqlı vəziyyətində bəzən onlara nəzər salanların nifrətini alacaqlar.
S
[redaktə]- Sadəcə bilik vermək təhsil deyil. Hər şeydən əvvəl zəhmət insanı özü üçün düşünməyə və hərəkət etməyə məcbur etməlidir.
T
[redaktə]- Tarix bir xalqın düşüncə və istəklərinə məhəl qoymamaqla onun yüksəlişini sübut etmir.
- Təhsil sistemi həm Avropada, həm də Amerikada köhnəlmiş bir proses kimi inkişaf etmişdir, hətta ağdərili insanın ehtiyacları vəziyyətində belə, damğasını vurmur. Ağ adam ondan yapışmaq istəyirsə, qoy etsin; lakin zənci bacardığı qədər öz proqramı hazırlayıb həyata keçirməlidir. Müasir təhsil adlanan şey bütün qüsurları ilə birlikdə başqalarına zəncilərdən qat-qat çox xeyir verir, çünki o, zəif xalqları əsarət altına alan və zülm edənlərin ehtiyaclarına uyğun olaraq işlənib hazırlanmışdır. Məsələn, təhsil sistemimizdən yaranan fəlsəfə və etika köləliyi, peonajı (Istismar forması), seqreqasiyanı və linççiliyi əsaslandırıb. Zalımın istismar etmək, əlil etmək və məzlumu öldürmək hüququ var. Gündəlik belə bir güclü dinin əqidəsində təhsil alan zəncilər zəiflərin statusunu ilahi təyinat kimi qəbul etdilər və nominal azadlıqlarının son üç nəsli ərzində bunu dəyişmək üçün praktiki olaraq heç nə etmədilər.