Kimya

Allahın iradəsini pərgarla ölçmək istəyən riyaziyyatçı, həmçinin Zəbur kitabının köməyi ilə astronomiyanı və ya kimyanı dərk etməyin mümkün olduğunu düşünən ilahiyyatçı müəllim axmaqdır. Mixail Lomonosov

C

Cəmi dörd mövzu mənim adımla bağlıdır: dövri qanun, qazların elastikliyi, məhlulların assosiasiya kimi başa düşülməsi və "Kimyanın əsasları". Bu mənim sərvətimdir. Onu heç kimdən almamışam, özüm yaratmışam. Dmitri Mendeleyev

Ə

Ərim kimya professorudur və çox məşğul bir insandır. Onilliklər boyu bərabərlik uğrunda mübarizə apardıqdan sonra, ondan yalnız gündəlik həyatımı dolduran hadisələrdə məni müşayiət edə bilməsi üçün qurban tələb etməyim ədalətli olmazdı. Angela Merkel

H

Həqiqətən dil milləti hər şeydən daha gözəl təmsil edir. Millət dil vasitəsilə bütün məziyyət və mövcudiyyətini ərz edə bilir. Adəm oğlunun sözü bəzi riyazi və fənni məfhumları andıran əlcəbr və ya kimya əlamətləri kimi ölü hərflər deyildir. Onun qanı, canı vardır. Millətlə bərabər doğar, onunla bərabər yaşar, tərəqqi edər. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
Həqiqi kimyaçı yalnız praktik və nəzəriyyəçi yox, həm də filosof olmalıdır. Mixail Lomonosov

X

Xeyr, bu hiylə işləməyəcək … Kimya və fizika qanunları ilk sevgi kimi vacib bir bioloji hadisəni necə izah edə bilər. Albert Eynşteyn

İ

İndi bizim müxtəlif elmlərə aid kitabımız yoxdursa, yaxın gələcəkdə bizdə dünyanın mədəni ölkələrinin malik olduğu bir çox kitabları, o cümlədən tibb, hikmət, hesab, coğrafiya, hərbi iş, dənizçilik, mühəndislik, tarix, inşa, idarə üsulu, məişət, əkinçilik, səyyahlıq, mədənşünaslıq, təbiət, astronomiya, heyət, kimya və bunlar kimi faydalı elmlərə aid kitabları əldə edəcəyik xalqların malik olduğu müxtəlif elmlərə və hünərlərə yiyələnəcəyik. Mirzə Fətəli Axundov
İnsan bir gün zoologiya, o biri gün kimya professoru olub, hər ikisində yaxşı iş görə bilməz. Konsertdə olduğu kimi hamı musiqiçidir, biri bir alətdə ifa edir, biri digəri, amma heç biri mükəmməl deyil. Lui Aqassis

K

Kiçik qum dənələri kimi saysız-hesabsız kiçik addımlarla, sonsuz mürəkkəbliklə qarşılaşsaq da, özümüzü və kainatımızı anlamağa çalışırıq. Hansı sahəmizdən asılı olmayaraq — elm, texnologiya, humanitar elmlər, incəsənət — sonsuz bir sərhəddə tədqiqatın çətinliyi bizi həyəcanlandırır və həmçinin cəhalətimizin genişliyi ilə alçaldılır. Biliyin müdrik şəkildə istifadə olunarsa, bəşəriyyətə fayda verə biləcəyinə inam bizi sevindirir. Mənim xüsusi marağım kimya dünyasını və onun mürəkkəbliklərini daha yaxşı başa düşmək olub. Karbonun kimyəvi birləşmələri sonsuz müxtəlif tərkiblərdə, formalarda və ölçülərdə mövcud ola bilər. Elias Ceyms Kori
Kimya bir elm olaraq təkcə təsviri deyil, həm də fizikidir, o, yalnız kimyəvi növlərin forma və xassələrinin öyrənilməsi və müqayisəsi ilə məşğul olmur, nəinki onların sistemini qurur, həm də maddənin məruz qaldığı kimyəvi dəyişikliklərin qanunlarını müəyyən edir. O, cəsədlərin fiziologiyasını və anatomiyasını birləşdirir. Dmitri Mendeleyev
Kimya cisimlərlə deyil, maddə ilə məşğul olur. Dmitri Mendeleyev
Kimya fizik tərəfindən fizikanın səliqəsiz hissəsi kimi adlandırılmışdır, lakin bu, fiziklərə onu işğal edərkən kimyada qarışıqlıq yaratmağa icazə verilməməsi üçün heç bir səbəb deyil. Frederik Soddi
Kimya — fizikanın sağ əli, riyaziyyat — onun gözləridir. Mixail Lomonosov
Kimya və fizika sürətlə inkişaf etdi, çünki onlar təkcə bir müşahidə metoduna deyil, həm də təcrübəyə sahib olmağa başladılar və yalnız passiv fəaliyyət göstərən müşahidəçi olmaqdan çıxaraq, hadisələrin özlərini yaratmağa başladılar. Dmitri Mendeleyev
Kimyaçı qəlbindən şəfqət, hörmət, həsrət, səbr, peşmanlıq və əfv etmək kimi elementləri çıxarıb onları birləşdirərək sevgi adlı bir atoma çevirə bilər. Cübran Xəlil Cübran
Kimyəvi çevrilmələri aparmadan və onu praktikada görmədən kimyanı heç vəchlə öyrənmək olmaz. Mixail Lomonosov
Kimyəvi sintez, mərkəzi elm olan kimyanın mərkəzində özünəməxsus şəkildə yerləşdirilib və onun həyatımıza və cəmiyyətimizə təsiri hər şeyi əhatə edir. Elias Ceyms Kori

M

Mən məsələdən başqa heç nə qəbul etmirəm. Fizika, kimya və biologiyada mexanika görürəm. Bütün kosmos sadəcə mürəkkəb və sonsuz bir mexanizmdir. Onun mürəkkəbliyi o qədər böyükdür ki, özbaşınalıq, gözlənilməzlik və şansla sərhədlənir, şüurlu varlıqlara iradə azadlığı illüziyasını verir. Konstantin Siolkovski
Məndən nə kimyaçı? Mən siyasi iqtisadçıyam. "Kimyanın əsasları" da nə var ki? "İzahlı tarif" isə başqa məsələ. Dmitri Mendeleyev
.. Müşahidə elmlərinin "dəqiq" adlanan iki qrupu var — astronomiya, fizika, kimya və s., digəri isə ağ və qara sehr, astrologiya, qrafologiya, palmistika və s.. Meteorologiya da bu ikinci qrupa aiddir. Aleksey Krılov

O

(Oksigen haqqında) Ruh kimyaçılar tərəfindən uydurulub. Deyirlər ki, onsuz yaşamaq mümkün deyil. Boş şeylərdir. Yalnız pulsuz yaşamaq mümkün deyil. Anton Çexov

S

Sevgi fizikadır, evlilik kimya. Aleksandr Düma (oğul)
Sevindirici haldır ki, molekulyar sintez həm də insan ehtiyaclarını, xüsusən də sağlamlıqla bağlı tələbatlarını ödəyən nadir və ya yeni maddələrin istehsalının utilitar funksiyasına və bütün kimya fənni üzrə tədqiqat və təhsilin stimullaşdırılması elmi funksiyasına xidmət edir. Elias Ceyms Kori
Sintetik kimya sahəsinə təkcə cəmiyyətimizin sağlamlığı və ehtiyacları ilə bağlı deyil, həm də materiya, kimyəvi dəyişikliklər və həyatı dərindən dərk etmək üçün bəşəriyyətin gələcəyi üçün vacib olan bir sıra vəzifələr daxildir. Elias Ceyms Kori
Sintetik kimyaçı üçün təbiətin mürəkkəb molekulları onun digər yaradıcılığı kimi gözəldir. Həmin gözəlliyin dərk edilməsi kimyəvi strukturların və onların çevrilmələrinin dərk edilməsindən asılıdır və qiymətli sənət əsərində olduğu kimi, mövzu öyrənildikcə dərinləşir, bəlkə də romantikaya yaxınlaşan bir səviyyəyə çatır. Elias Ceyms Kori
Sintetik üzvi kimyanın cazibəsinin bir hissəsi bir neçə ölçüdə intellektual mənzərənin genişliyindən irəli gəlir. Birincisi, qaranlıqda gizlənən və edilməsini gözləyən mümkün hədəf strukturlarının demək olar ki, sonsuz müxtəlifliyi və sayı var. Sonra, bir maddəni digərinə çevirməyə xidmət edən nəhəng üzvi reaksiyalar var ki, indi onların sayı o qədər böyükdür ki, kimyaçı olmayanlar üçün etibar edilə bilməz. Sintetik məqsədlər üçün bu reaksiyaları ram etmək üçün səfərbər edilməli olan reagentlərin, reaksiya şəraitinin, katalizatorların, elementlərin və texnikaların heyrətamiz çeşidi mövcuddur. Nəhayət, deyəsən, o mənzərəyə normal bir insanın ayaqlaşa bilmə qabiliyyətini üstələyən sürətlə yeni məlumatlar əlavə olunur. Belə bir problemli şəraitdə hər hansı bir müəllif və ya müəlliflər qrupu, onların səyləri ilə sintetik kimyaçının işi asanlaşdırılarsa, qəhrəmanlıq kimi qəbul edilməlidir. Elias Ceyms Kori
Sivilizasiyanın tarixi insanların kosmosda süni dünya qurmağa müvəffəq olduqları addımları ətraflı təsvir edir. Nə qədər kövrək qamış olsa da, insan, Paskalın dediyi kimi, düşünən bir qamışdır: onun daxilində ağıllı fəaliyyət göstərən və kainatı əhatə edən enerji fondu var ki, o, kosmosa təsir etmək və dəyişdirmək qabiliyyətinə malikdir. Cırtdan öz zəkasına görə Titanı öz iradəsinə uyğun əyir. Hər bir ailədə, qurulmuş hər bir dövlətdə insandakı kosmik proses qanun və adət-ənənə ilə məhdudlaşdırılmış və başqa cür dəyişdirilmişdir; ətrafdakı təbiətdə çoban, əkinçi, sənətkar sənətindən də eyni şəkildə təsirlənmişdir. Sivilizasiya inkişaf etdikcə bu müdaxilənin miqyası da artdı; ta ki, müasir dövrün mütəşəkkil və yüksək inkişaf etmiş elmləri və sənətləri insana bir zamanlar sehrbazlara aid ediləndən daha böyük qeyri-insan təbiəti üzərində bir əmr bəxş edənə qədər. …həyat prosesini və onun təzahürlərinə təsir vasitələrini düzgün dərk etmək bizim ağlımıza yenicə gəlir. Biz hələ ümumiliklərdən kənar yolumuzu görmürük və biz yalançı bənzətmələrin və kobud gözləntilərin maneə törədilməsindən bezmişik. Lakin Astronomiya, Fizika, Kimya, onların təsirinin insan işlərində mühüm amilə çevrildiyi mərhələyə çatmazdan əvvəl oxşar mərhələlərdən keçməli olmuşdur. Fiziologiya, Psixologiya, Etika, Politologiya, eyni sınaqlara tabe olmalıdır. Bununla belə, onların heç bir uzaq vaxtda təcrübə sferasında böyük bir inqilab kimi işləyəcəyinə şübhə etmək mənə məntiqsiz görünür. Tomas Henri Haksli

Ş

Şair üçün mirvari dənəsi — dənizin gözyaşı, şərq xalqları üçün daşa dönmüş şeh damcısı; qadınlar üçün sədəf rəngli qiymətli bəzək daşı, kimyaçı üçün fosfor duzlarının kalium –karbonatla birləşməsi, nəhayət, naturalist üçün yumşaq mantiya toxumasının içərisində sədəfin kürəcikli axınlarından ibarət ağrılı şişdir. Jül Vern

Y

Yer kürəsinin yaşıllıq və həyatla necə və hansı proseslərlə büründüyünü, buludların, dumanların və yağışların necə əmələ gəldiyini, bu yer kürəsinin bütün dəyişikliklərinə nəyin səbəb olduğunu və hansı ilahi qanunların səbəb olduğunu bilmək, şübhəsiz ki, saf bir zövqdür. Nizam açıq-aşkar qarışıqlıq içərisində qorunur. Fırtınanın və vulkanın səbəbini araşdırmaq və onların əşyaların təsərrüfatda istifadəsinə işarə etmək — buludlardan şimşək çaxıb onu təcrübələrimizə tabe etmək — olduğu kimi istehsal etmək ülvi bir məşğuliyyətdir. İncəsənət laboratoriyasındakı mikrokosmos və hərəkətləri və İlahi Ağılın onlara verdiyi qanunlara uyğun olaraq dəyişən, şeylərin kainatını təşkil edən görünməz atomları ölçmək və çəkmək. Əsl kimya filosofu xarici dünyanın bütün müxtəlif formalarında yaxşılıq görür. O, sonsuz müdrikliyin rəhbər tutduğu sonsuz qüdrətin əməllərini araşdırarkən, bütün alçaq xurafatlar, bütün məntiqli xurafatlar onun zehnindən yox olur. O, insanı kosmosda bir nöqtəyə sabitlənmiş atomlar arasında bir atom görür və bununla belə ətrafdakı qanunları dərk edərək onları dəyişdirmək; zaman keçdikcə bir növ hökmranlıq və maddi məkanda bir imperiya əldə etmək və sonsuz kiçik miqyasda bir növ yaradıcı enerjinin kölgəsi və ya əksi kimi görünən və ona fərqlilik hüququ verən bir güc tətbiq etmək istəyir. Allahın surətində yaradılmış və ilahi ağılın qığılcımı ilə canlandırılmışdır. Kimyəvi axtarışlar idrakı ucaltsa da, təxəyyülü incitmir və həqiqi hissləri zəiflətmir. Onlar zehnə dəqiqlik vərdişləri bəxş etməklə bərabər, onu faktlara diqqət yetirməyə məcbur etməklə yanaşı, onun bənzətmələrini də genişləndirirlər və əşyaların xırda formaları ilə tanış olsalar da, onların son məqsədi təbiətin böyük və möhtəşəm obyektlərinə malikdirlər. Onlar kristalın əmələ gəlməsini, çınqılın quruluşunu, gil və ya torpağın təbiətini nəzərə alırlar və onlar bizim dağ silsilələrimizin müxtəlifliyinin səbəblərinə, küləklərin görünüşünə, ildırım fırtınalarına, meteoritlərə, zəlzələlərə, vulkanlara və şairə və rəssama ən heyrətamiz obrazlar təqdim edən bütün hadisələrə aiddir. Təbiətimizin ən böyük səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri olan biliyə olan o sönməz susuzluğu yaşadırlar — hər bir kəşf faktların tədqiqi üçün yeni sahə açır, nəzəriyyələrimizin qeyri-kamilliyini bizə göstərir. Ədalətli şəkildə deyilir ki, işığın dairəsi nə qədər böyükdürsə, onu əhatə edən qaranlığın sərhəddi də bir o qədər böyük olar. Hemfri Devi

İstinadlar