Dəlil

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

A

Axmaqlığın ən böyük dəlili, eyni şeyi dəfələrlə edib fərqli bir nəticə əldə etməyi ümid etməkdir. Albert Eynşteyn
Allahın təqdirini Onun əleyhinə dəlil etməyin; çalışın, çabalayın. Əbdülqədir Geylani
Araşdırma azadlığına heç bir maneə olmamalıdır. Elmdə dogmaya yer yoxdur. Alim sərbəstdir və sual verməkdə, hər bir ifadəyə şübhə etməkdə, hər hansı dəlil axtarmaqda, səhvləri düzəltməkdə azad olmalıdır. Robert Oppenheymer
Avtoritetə istinad dəlil deyildir.

B

Bilməməzlik dəlil, cahillik isə arqument deyil. Benedikt Spinoza
Birisi ilə mübahisə edəndə çalış ki, sözlərin yumşaq olsun, dəlillərin möhkəm. Rəqibini susdurmağa yox, inandırmağa cəhd et! Con Uilks
Bu erməni "soyqırımı" iddiası yəhudi soyqırımının inkarı ilə bağlı qanuni düzənləmələrdən açıq bir şəkildə fərqlidir. Holokost inkarçıları, Nurnberq Beynəlxalq Hərbi Cəza Məhkəməsi Nizamnaməsinin 6-cı maddəsinin C bəndinə uyğun olaraq beynəlxalq məhkəmələrin açıq hökmləriylə cəzalandırılırlar. "Erməni məsələsi" ilə bağlı beynəlxalq məhkəmə təşəbbüsü, Britaniya hökuməti tərəfindən Maltada reallaşdırılmış və tam mənasıyla müvəffəqiyyətsizliklə nəticələnmişdir. 1919-1921-ci illərdə reallaşdırılan və iki ildən çox davam edən araşdırma sonrasında Maltada tutulan 144 Osmanlı böyükləri əleyhinə heç bir dəlil tapılmamışdır, ələ keçən Osmanlı vəsiqələrində bariz bir şəkildə qırğına səbəb ola biləcək hərəkətlər olmadığı təsbit edilmişdir, yer dəyişdirən ermənilərin hətta mühafizə edildiyi görülmüşdür. Əgər soyqırım olduğuna dair hər hansı bir dəlil mövcud olsaydı, bu fürsəti ingilislər əldən verməzdilər. Osmanlı idarəçilərinə bəraət verilməzdi.
- Maxime Gauin, Fransız tədqiqatçı və araşdırmaçısı. (Fransadakı erməni təşkilatları Maxime Gauini "nasist", "soyqırım ortaqçısı" adlandırırlar və onu dəfələrlə məhkəməyə vermişlər.)

D

Dəlil mühakimədən yaxşıdır. Yapon atalar sözləri

E

Elə bir yaramaz yoxdur ki, müəyyən münasibətdə özündən də pis yaramazları axtarıb tapmasın və fəxr etmək, özündən razı qalmaq üçün dəlil tapmasın. Lev Tolstoy

Ə

Əgər bir nəfərə onun inanmaq istədiklərinin əksinə bir həqiqət desən, o sənin dediklərini araşdıracaq, əgər əsaslı dəlilin yoxdursa, sənə inanmaq istəməyəcək.Yox əgər ona inanmaq istədiklərinə uyğun bir şey desən, heç bir dəlil-sübütsuz sənə inanacaqdır. Bütün inancların əsasını bu təşkil edir. Bertran Rassel
Əgər insana öz instinktlərinə zidd olan bir fakt təklif olunarsa, o, onu diqqətlə araşdıracaq və dəlillər çox olmasa, ona inanmaqdan imtina edəcək. Əksinə, ona fitrətinə uyğun hərəkət etmək üçün səbəb olan bir şey təklif edilsə, ən incə dəlillərlə belə onu qəbul edər. Miflərin mənşəyi bu şəkildə izah edilir. Bertran Rassel
Əsas dini ənənə ilə etik prinsiplər arasında və ya dəlil ilə həqiqət arasında (etik prinsiplərə uyğun) bir ziddiyyət yarananda, bu cür işlərə etik prinsiplərdən yanaşmaq lazımdır. Çanakya

G

Günəşin varlığına dəlil yenə günəşdir; dəlil axtarırsansa, günəşdən üz çevirmə. Mövlana Cəlaləddin Rumi

H

Həqiqətən göylərin və yerin yaradılmasında, gecə ilə gündüzün bir-birini əvəz etməsində (bir-birinin ardınca gəlib getməsində) ağıl sahibləri üçün (Allahın varlığını, kamalını və əzəmətini sübut edən açıq) dəlillər vardır. Qurani-Kərim
Hər bir məntiqə uyğun dəlil inciklik yaradır. Stendal
Hər kəs nəfsini sevdiyindən öz eyiblərini görə bilməz, bu eybin əlamətləri aşkar olduqda da onu dərk etməz. Bunun müalicəsi üçün deyilibdir: O adam fazil və kamil bir dost tapmalı, uzun müddət onunla oturub-durduqdan, ünsiyyət saxladıqdan sonra ixtiyar verməlidir ki, onun səhvlərini desin, o da bu səhvləri islah etsin, dostun köməyi və sədaqəti də bundadır. Bu barədə onunla möhkəm əhd-peyman bağlaya, heç bir şeyi gizlətməyə, deməyə ki, səndə heç bir eyib yoxdur, belə desə, bununla razılaşmaya, təkid edib onu doğru danışmağa məcbur edə, deməsə, dostluğa xəyanətdə təqsirləndirə, yenə əvvəlki sualına qayıda, daha da yalvar-yaxar edə, inad göstərib sussa, kədərlənə, ondan tamamilə üz döndərəcəyini, dostluğu qıracağını deyə, əl çəkməyə, nəhayət, dilə gətirməyə müvəffəq ola, eyiblərini söylədə; əlbəttə, bu vaxt onun dediklərinə etiraz etməməli, belə olmadığına sübut-dəlil gətirməməli, qaş-qabağını salıb narazılığını bildirməməlidir; əksinə, ona sevinc və şadlıqla qulaq asmalı, təşəkkürünü bildirməli, xəlvət yerə çəkilib ünsiyyəti möhkəmlətməli, səmimiyyəti artırmalı, eyiblərindən mümkünsə yaxa qurtarmağa, onları aradan qaldırmağa çalışmalı, dostunun etibarını daha çox qazanmalı, nəfsinin islahı xatirinə dönə-dönə belə etməli və dostunun sözlərindən inciməməlidir. Nəsirəddin Tusi
Hər şeydən asan əsasında ağıllı dəlillər dayanan partiyanı məhv etməkdir. Lyuk de Klapye Vovenarq
Hökmdar səbəb və dəlil olmadan qulluqçlarını incitməməli, təhqir etməməli, əksinə onların qayğısına qalmalıdır. Çanakya

İ

İnsan yalnız bir şeydən başqa öz hərəkətlərinə hər cür səbəb, cinayətlərinə hər cür bəraət, təhlükəsizliyinə hər cür dəlil axtarır. Bu bir şey onun qorxaqlığıdır. Corc Bernard Şou
İstədiyimiz bir insana məxsus kimi görünən bir şeyin əslində ona aid olmadığını əvvəllər də bir çox dəfə sezmişdim. Amma keçən müddət bu həqiqətlə bağlı daha dəqiq bir dəlil təqdim etmişdi, çünki aradan iyirmi il keçdikdən sonra, özlüyümdə əvvəllər tanıdığım qızların deyil, onların o vaxtkı gəncliyinə indi sahib olan qızların dalıyca düşmək istəyirdim. Marsel Prust

M

Mən ancaq onu deyə bilərəm ki, bu əzəmətli və ecazkar kainatın bizim özümüzü dərk etmə ilə birlikdə təsadüfən yaranmasını təsəvvür etməsinin mümkün olmaması, mənə Allahın varlığının lehinə əsas dəlil kimi görünür, amma bu arqumentin real dəyəri olub-olmadığına heç vaxt qərar verə bilmirəm. Bilirəm ki, əgər əsas səbəbi etiraf etsək də, ağıl hələ də kainatın haradan və necə əmələ gəldiyini öyrənməyə can atacaq. Çarlz Darvin

Ö

Ölümdən sonrakı həyat üçün heç bir obyektiv dəlil yoxdur və cənnətlə bağlı anekdot xəbərləri xəyalpərəstlikdən, özünü aldatmadan və oksigen itkisinin beyinə təsirindən fərqləndirilə bilməz. Ceyms Morrou

T

Təcrübə gəstərir ki, sınaqdan keçirilməmiş, dəlillə müdafiə edilməmiş düşüncə, bütün qəbul etdiyimiz həqiqətlərin əsasını təşkil etsə də, həqiqətin təminatçısı deyil. Bertran Rassel

Y

Yaxşılığa dəlil lazımdır, gözəlliyə yox. Bernar Fontenel

İstinadlar