Totalitar

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

B

• Biz hamımız totalitar sistemə öyrəşmişik və onu dəyişməz bir həqiqət kimi qəbul etmişik və bununla da onun əbədiləşməsinə kömək etmişik. Başqa sözlə, biz hamımız - təbii olaraq fərqli dərəcədə olsa da - totalitar mexanizmin fəaliyyətinə cavabdehik. Heç birimiz sadəcə onun qurbanı deyilik. Biz hamımız həm də onun yaradıcılarıyıq. Vatslav Havel

C

• Cəmiyyət o zaman totalitar olur ki, onun strukturu açıq-aşkar süniləşsin: yəni onun hakim sinfi öz funksiyasını itirib, güclə və ya saxtakarlıqla hakimiyyətdən yapışmağa müvəffəq olduqda. Corc Oruell

Ə

• Əgər mən Çində, hətta Rusiyada və ya hər hansı totalitar ölkədə yaşasaydım, bəlkə də bu qanunsuz göstərişlərin bəzilərini başa düşə bilərdim. ...Amma haradasa sərbəst toplaşmaq azadlığı haqqında oxudum. Haradasa söz azadlığı haqqında oxumuşdum. Haradasa mətbuat azadlığı haqqında oxumuşdum. Hardasa oxumuşdum ki, Amerikanın böyüklüyü haqlı olaraq etiraz etmək hüququdur. Martin Lüter Kinq
• Əgər sistemlə bağlı qeyd-şərtləriniz varsa və onu dəyişmək istəyirsinizsə, demokratik arqument belədir, bunu sistem daxilində edin: özünüzü siyasi vəzifəyə namizəd kimi irəli sürün, həmvətənlərinizin nəzarətinə və səsinə tabe olun. Demokratiya demokratik sistemdən kənar siyasətə imkan vermir. Bu mənada demokratiya totalitardır. Con Maksvell

H

• Həqiqət böyükdür, amma praktik nöqteyi-nəzərdən daha böyükdür, həqiqətə qarşı susmaqdır. Sadəcə olaraq, müəyyən mövzuları qeyd etməməklə... totalitar təbliğatçılar fikrə ən bəlağətli iftiralardan daha təsirli təsir göstərmişlər. Oldos Haksli

X

• Xristian imanı bütün problemlərin həlli kimi elan edilir. Hər şeyin şüarı var: “Modernləşməyə ehtiyacı olan xristianlıq deyil, dünyanın müjdələnməsi lazımdır”. Və dövlətlər itaətlə kilsənin üstünlüyünə, hökmranlığına tabe olmalıdırlar. Bu yeni xristianlıq papa-Vatikanın lütfü ilə totalitar iddia ilə çıxış edir və iddia edir ki, yalnız normalar verən kimi bütün dövlət, iqtisadi, sosial və mənəvi problemlərə düzgün vasitələr və düzgün həll yolları var. Hubertus Mynarek

K

• Kafkanın əsəri ... ən azı üç tərcüməçi ordusu tərəfindən kütləvi şəkildə təxribata məruz qalmışdır. Kafkanı sosial alleqoriya kimi oxuyanlar müasir bürokratiyanın məyusluğu və çılğınlığı və onun totalitar dövlətdə son buraxılışının nümunələri ilə tanış olurlar. Kafkanı psixoanalitik alleqoriya kimi oxuyanlar Kafkanın atasına qarşı qorxusunun, kastrasiya (axtalanma) narahatlıqlarının, öz gücsüzlüyünün, xəyallarının əsiri olduğunun ümidsiz ifşalarını görürlər. Kafkanı dini təşbeh kimi oxuyanlar izah edirlər ki, “Qala”dakı K. cənnətə girməyə çalışır, “Məhkəmə”dəki Cozef K. Allahın amansız və sirli ədaləti ilə mühakimə olunur. Syuzan Zontaq

M

• Marksist, kommunist və totalitar ideologiya yalnız tarixin hiyləsidir. Klod Levi-Straus
• Mən sizin qarşınızda dayanıram və inanıram ki, prezidentliyin böyük perspektivləri var. Dinc, xoşbəxt bir dövrdə yaşayırıq, amma bunu daha da yaxşılaşdıra bilərik. Yeni bir külək əsəndə və azadlığın təzələndiyi dünya yenidən doğularkən sanki diktatorların günləri insanların qəlbində bitəcək. Totalitar dövr keçir, köhnə fikirlər köhnə cansız ağacların yarpaqları kimi uçur. Yeni bir külək əsir və azadlıq ilə təzələnən millət hərəkətə hazırdır. Əkin üçün yeni torpaq və yeni hərəkətlər var. Corc Herbert Uoker Buş
• Müasir sənaye cəmiyyəti öz texnoloji bazasını təşkil etmə tərzinə görə totalitar olmağa meyllidir. "Totalitar" təkcə cəmiyyətin terrorist siyasi koordinasiyası deyil, həm də öz maraqları ilə ehtiyacların manipulyasiyası yolu ilə fəaliyyət göstərən qeyri-terror iqtisadi-texniki koordinasiyadır. Herbert Markuze

T

• Totalitar baxımdan tarix öyrənməkdən çox yaradılmalı olan bir şeydir. Corc Oruell
• Totalitar dövlətlər yalnız bir müəyyənedici amili bilirlər, o da gücdür. Konrad Adenauer
• Totalitar ölkədə yaşayan, orada mövcud olan yeganə partiyanın üzvü olan bir tarixçini heç bir çətinlik çəkmədən təsəvvür edə bilərik ki, hamı ona hörmət edir, heç kim ondan şübhələnmir və burada onun araşdırması onun ürəyində etimadnamənin etibarlılığına dair şübhələr yaradır. Onun liberal dünyagörüş adlandırdığı şeyə emosional hücumu dərc etməyə heç kim mane olmayacaq. Aydındır ki, o, liberal dünyagörüşünə hücum etməzdən əvvəl formalaşdırmalı olacaq; sözlərini sakit, təmkinli və bir qədər darıxdırıcı tərzdə, tamamilə təbii görünəcək bir üslubda ifadə edəcək; bir çox texniki terminlər işlədəcək, çoxlu sitatlar gətirəcək, nə qaldırdığı, nə də endirdiyi detallara həddindən artıq əhəmiyyət verəcəkdir. Yalnız müzakirənin mahiyyətinə çatandan sonra o, düşünməyi sevən gənclərin diqqətini cəlb etmək üçün nəzərdə tutulmuş yığcam və canlı üslubda üç-dörd cümlə yazacaq... Onun gənc və ziyalı oxucusu ilk baxışdan ona baxacaq. Beləliklə, təqiblər unikal yazı növü və onunla birlikdə bütün mühüm şeylər haqqında həqiqətin yalnız sətirlər arasında təqdim olunduğu unikal bir ədəbiyyat növü yaradır. Leo Strauss
• Totalitar rejimlərin və ideologiyaların süquta uğradığı indiki dövrdə dinlərin cəmiyyətin həyatında oynadığı rol dinamik şəkildə dəyişir. Pozitiv proseslərlə yanaşı, bəzi qüvvələrin dinlərdən terrorizmə və ekstremizmə təhrik vasitəsi kimi istifadə etmək halları da artır. Bax, belə halların baş verməsinin qarşısının qətiyyətlə alınması üçün cəmiyyətin bütün təbəqələrinin, xüsusilə siyasətçilərin, alimlərin, dindarların və din xadimlərinin səfərbər edilməsi zəruridir. Heydər Əliyev

Y

• Yuqoslaviya xalqları faşizmi istəmir. Onlar totalitar rejim istəmirlər, Almaniya və İtaliya maliyyə oliqarxiyasının quluna çevrilmək istəmirlər, çünki birinci imperialist müharibəsindən sonra qondarma Qərb demokratiyalarının onlara tətbiq etdiyi yarımmüstəmləkə asılılığı ilə heç vaxt barışmaq istəmirlər. İosip Broz Tito

Z

• Zəif məntiq, uyğunsuzluq və xalqdan uzaqlaşma avtoritarizmin ümumi xüsusiyyətləridir. Totalitar rejimlərin azad düşüncənin və yeni ideyaların qarşısını almaq üçün amansız cəhdləri və öz haqlılıqlarını israrla təsdiqləmələri onlarda bütövlükdə millətə təsir edən intellektual durğunluq gətirir. Hədə-qorxu və təbliğat zülm duetində işləyir, xalq isə qorxu və inamsızlıq içində parçalanmağı, susmağı öyrənir. Onları “düyü yeyən robotlar” mövqeyindən azad düşünə və danışa bilən, hüquqlarının təhlükəsizliyində başını dik tutan insan statusuna qaldıracaq bir sistem istəyi hər an artır. Ayn San Su Kyu