Əzəmət

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Allah-taala öz əzəmət nurundan istədiyi qədər elçisinin qəlbinə göstərmişdir. Həsən əl-Əskəri
• Amerikanın əzəməti siyasi və sosial sistemdən və iqtisadi qüvvələrə nəzarət metodundan - bizim Amerika sistemimizdən yaranmışdır. Herbert Huver
• Aristokratiyada həmişə şöhrətdən daha çox əzəmət var. Oskar Uayld
• Azad sevgi? Sanki sevgi pulsuzdur! İnsan beyni satın aldı, amma dünyada milyonlarla insan sevgini satın ala bilmədi. İnsan bədənləri ram etdi, amma yer üzündəki bütün qüvvələr sevgini ram edə bilmədi. İnsan bütün xalqları fəth etdi, amma bütün qoşunları sevgiyə qalib gələ bilmədi. İnsan ruhu zəncirləyib, buxovlayıb, amma sevgi qarşısında tamamilə aciz olub. Uca bir taxtda, qızılının əmr edə biləcəyi bütün əzəmət və təmtəraqla, insan hələ də yoxsul və kimsəsizdir, əgər sevgi ondan ötrü keçərsə. Qalsa, ən kasıb ev hərarətlə, həyatla, rənglə nur saçar. Beləliklə, sevgi dilənçini padşah etmək üçün sehrli gücə malikdir. Bəli, sevgi pulsuzdur; başqa heç bir atmosferdə yaşaya bilməz. Azadlıqda özünü qeyd-şərtsiz, bol, tamamilə verir. Bütün nizamnamələr, kainatdakı bütün məhkəmələr onu torpaqdan qopara bilməz. Emma Qoldman
• Azərbaycan ədəbiyyatı həmişə öz xalqının həyatının ön sıralarında irəliləmişdir. Bu ədəbiyyat xalqımızın qəhrəmanlıq tarixini ədəbiləşdirib bizə çatdırmış, bizim qarşımızda bütün əzəməti ilə açmışdır. Heydər Əliyev

B

• Bəzi adamlarda əzəməti təkəbbür, möhkəmliyi zalımlıq, ağlı isə hiyləgərlik əvəz edir. Jan de Labrüyer
• Böyük insanlar dağa bənzəyir: yaxınlaşdıqca əzəmət və qüdrəti daha aşkar bilinir. Kiçik insanlar isə ilğım kimidir: yaxınlaşdıqca nə qədər faydasız və aldadıcı olduğu üzə çıxır. Yohann Volfqanq Göte

E

• Ey bütün xalqlar, dinləyin! Qulaq asın hamınız, ey dünyada yaşayanlar, xalq uşaqları, bəy uşaqları, zənginlər, yoxsullar!... Onlar varlıqlarına güvənir, böyük sərvətləri ilə lovğalanırlar. Heç kim heç kimin həyatının əvəzini ödəyə bilməz, Allaha fidyə verə bilməz. Çünki həyatın fidyəsi böyükdür, heç kim ödəməyə cürət etməməlidir. Belə olmasa, sonsuza qədər yaşayar insan, məzar üzü görməz. Şübhəsiz ki, hamı bilir müdriklərin öldüyünü, axmaqlarla səfehlərin yox olduğunu. Mallarını başqalarına buraxırlar. Məzarları sonsuza qədər evləri, nəsillər boyu iqamətgahları olacaq, torpaqlarına öz adlarını versələr belə. Bütün göstərişinə baxmayaraq ölüb gedən heyvanlar kimi keçicidir insan, … Qorxma biri varlı olsa, evinin əzəməti artsa. Çünki ölüncə heç bir şey apara bilməz, əzəməti onunla məzara getməz. Yaşayarkən özünü xoşbəxt saysa belə, müvəffəqiyyətli olunca təriflər alsa belə... Bütün göstərişinə qarşı, ölüb gedən heyvanlar kimi anlayışsızdır insan. Tövrat

Ə

• Əsl alim nə tərifdən, nə də qınaqdan təsirlənmir, nə də təbliğ edir. O, kainatın pərdəsini açır və insanlar heç bir itələmədən həvəslə gəlirlər, yeni bir vəhyi görmək üçün gəlirlər: nizam, harmoniya, yaradılışın əzəməti! İnsan kainatı mükəmməl ahənglə idarə edən heyrətamiz qanunları dərk etdikcə, nə qədər kiçik olduğunu dərk etməyə başlayır. O, insan varlığının xırdalığını, ambisiyaları və intriqaları ilə, “mən səndən daha yaxşıyam” inancını görür. Bu, onun içindəki kosmik dinin başlanğıcıdır; dostluq və insan xidməti onun əxlaq kodeksinə çevrilir. Və belə əxlaqi əsaslar olmadan ümidsizcəsinə məhv oluruq. Albert Eynşteyn

F

• Fəzilətlər arasında sevgi ulduzlar arasındakı günəş kimidir: onlara əzəmət və gözəllik verir. Frensis de Sales

İ

• İnsanın əzəməti onun boyu ilə ölçülmədiyi kimi, millətin əzəməti də onun sayı ilə ölçülmür. Viktor Hüqo

Q

• Qabağımıza gələn ilk mühəndisi tutub da “al bizə bir bina yаp” — deyiriz. O da götürür bir az “qotik”dən, bir az “renesans”dan, bilməm nədən, cüziyyətcə də “mavr” (ərəb) tərzi-memarisindən qarışıq bir kompazisiyon yapar. Daşı-daş üstə qalar, müdhiş bir bina, ali bir imarət vücuda gətirir. Bu əzəmət, bu böyüklük əlbəttə ki, bizi fərəhləndirir, qəlblərimizə bir şadlıq gətirir, fəqət bir çox xərclərlə hasil olan təzyinat bizə türklüyün, müsəlmanlığın keçmişdəki əzəmət və ehtişamını andıra bilsəydi, bizim də özümüzə məxsus memarlıqda bir üsula, həm də gözəl, ali təqlidaşayan bir üsula malik olduğumuzu bütün tamaşakaranə bildirsəydi; əlbəttə ki, binanın maddi əzəmətilə mütənasib mənəvi bir böyüklüyü də olardı və həqiqətən də bu böyük əməlin möhtəşəm bir abidəsi kəsilərdi. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
• Qanqa çirkab da atsan əzəməti azalmaz. Benqal atalar sözləri
• Qədim dövrlərin böyük adamlarının xatirəsinə ehtiramla yanaşmaq bir xalq üçün gələcək böyük insanların davamı olduğuna ən yaxşı zəmanətdir, onlar nəsihət vermək, rəhbərlik etmək və ruhlandırmaq qabiliyyətinə malik olacaqlar. Həqiqi əzəmət ziyarətgahında ibadət edən xalqın özü də həqiqətən böyük olar. Kalvin Kulic

M

• Mən Fransanın əzəməti, böyüklüyü deyəndə onun müstəqil, asılı olmayan siyasət yeridə bilməsini nəzərdə tuturam. Şarl de Qoll
• Mənim arxamda təkcə min ildən artıq olan gözəl ənənələr və salnamələr deyil, həm də Birlik və İmperiyanın canlı gücü və əzəməti var; köhnə və yeni cəmiyyətlər; tarixi və mənşəyi fərqli olan torpaqlar və irqlər, lakin hamısı Allahın izni ilə ruhda və məqsəddə birləşmişdir. II Elizabet
• Millətin əzəməti onun hər bir nümayəndəsində öz əksini tapmalıdır. Yakob Mixael Reynqold Lents

N

• Nə etməli? Həyatın bütün təkmilləşməsini, bəşəriyyətin əldə etdiyi o əzəməti bir kənara tullamaq? Onun öyrəndiyi bütün şeyləri unutmaq?Mümkün deyil. Bu cür zehni nailiyyətlər zərərli tərəfdən istifadə edilməsindən asılı olmayaraq, onlar necə də olsa əqli nailiyyətlərdir və insanlar onları unuda bilməzlər. Lev Tolstoy

O

• Onda ilk fikrim kralın əzəməti, ikincisi dövlətin əzəməti idi. Fransanı özümdən kiçik gördüm. Fransanın sərhədlərini keçərək fransız olaraq qalan dildən başqa, köhnə hər şey azalıb. Bir vaxtlar bizə tabe olan xalqlar indi bizi inkar edirlər. Onlar fransızların və Fransanın düşmənləri idilər; Fransa özünə qarşı silahlandı: düşmən bizi bizə qarşı istifadə etdi və fransız həm qalib, həm də məğlub oldu, başqalarının şöhrəti üçün özünü məhv etmək üçün igid idi. Buna görə də, mənim siyasətimin məqsədi bu idi: təbiətin özünün qoyduğu sərhədləri Qalaya qaytarmaq, fransız kralını fransızlara qaytarmaq, Qalliyanı Fransa ilə eyniləşdirmək və qədim Qaliyanın olduğu yerdə, orada yenisini diriltmək. Kardinal Rişelye

R

• Roma imperatoru V Karl deyir ki, Tanrı ilə ispan, dostlarla fransız, düşmənlə alman, qadınla italyan dilində danışmaq yaxşıdır. Ancaq əgər o rus dilinə bələd olsaydı, təbii ki, rus dilini də bu sıraya əlavə edərdi. Çünki rus dilində ispan dilinin əzəmətini, fransız dilinin canlılığını, alman dilinin möhkəmliyini, italyan dilinin zərifliyini, üstəlik, şəkillərdəki yunan və latın dillərinin zənginliyini, yığcamlığını tapmaq olar. Mixail Lomonosov

S

• Sevgi dəniz kimidir, cənnət rəngləri ilə parıldayandır. Xoşbəxt o kəsdir ki, sahilə gəlib, məftun olub, ruhunu bütün dünyanın əzəməti ilə uyğunlaşdırır. Sonra kasıbın ruhunun hüdudları sonsuzluğa qədər genişlənir və kasıb o zaman anlayır ki, ölüm yoxdur, yoxsullar arasında “bu gün” və “sabah” anlayışı yoxdur. Sonra bütün həyatı “burada” və “orada” bölən bu xüsusiyyət aradan qalxır. Dənizdəki “o” sahil görünmür, sevginin isə heç sahili yoxdur. Amma bir başqası dənizə canla yox, küplə gəlir və çömçə götürüb bütün dənizdən ancaq bir küp gətirir, küpdəki su duzlu və istifadəyə yararsızdır. “Eşq cavanlığın hiyləsidir” deyir, bir daha dənizə qayıtmaz. Mixail Prişvin
• Səy və istedad. Əgər heç biri yoxdursa, əzəmət də yoxdur. Birləşdikdə valehedici olurlar. Səy göstərən adi adam, səy göstərməyən istedadlı admadan daha çox şeyə nail olur. Şöhrət ciddi əmək hesabına qazanılır. Asanlıqla başa gələn şey yüksək qiymətləndirilə bilməz. Baltazar Qrasian

T

• Tanrı bəşər övladına iki kitab bəxş etdi. Birində əzəmətini, digərində iradəsini göstərdi. Birinci kitab Onun yaratdığı görünən dünyadır. O dünya ki, onun binalarının nəhəngliyinə, gözəlliyinə, ahəngdarlığına baxan insan ona verilən anlayışa uyğun olaraq Tanrının qüdrətini qəbul etsin. İkinci kitab isə Müqəddəs Ayələrdən ibarətdir. Bu kitabda bizim xilasımız üçün Yaradanın iltifatı göstərilmişdir. Mixail Lomonosov
• Təbiət və ya insan dünyasında baş verən hər şey - hər müharibə; hər sülh; firavanlığın hər saatı; çətinliyin hər saatı; hər seçki; hər ölüm; hər həyat; hər uğur və hər uğursuzluq, - hər şey dəyişir, - bütün daimilik, - məhv olmuş yarpaq; ulduzların ifadə olunmaz əzəməti - hər şey düşüncəli ruha həqiqəti söyləyir. Rufus Çoate
• Təhsilə can atarkən qadın yadda saxlamalıdır ki, bütün təhsil sistemləri yalnız yüksək bilik və mədəniyyətin inkişafı üçün vasitədir. Əsl düşüncə mədəniyyətini ruh və qəlb mədəniyyəti inkişaf etdirir. Yalnız belə birləşmə o böyük sintezi verir ki, onsuz insan həyatının kosmik təkamülündə həqiqi əzəmətini, müxtəlifliyini və mürəkkəbliyini dərk etmək mümkün deyil. Buna görə də, biliyə can atarkən, qadın İşıq Mənbəyiini və Ruhun Rəhbərlərini - həqiqətən, bəşəriyyət şüurunu yaradan o böyük Ağılları xatırlasın. Bu Mənbəyə, Sintezin bu aparıcı Prinsipinə yaxınlaşmaqla, bəşəriyyət həqiqi təkamülün yolunu tapacaqdır. Helena İvanovna Roeriç
• ...Türk dili saraydan tutmuş yüksək rütbəli və mötəbər şəxslərin evlərinə kimi yayılmış və nəticədə elə olmuşdur ki, şahın hörmətini qazanmaq istəyən hər kəs bu dildə danışır. İndi iş o yerə çatmışdır ki, başı bədəni üçün dəyərli olan hər kəs üçün türk dilini bilməmək suç sayılır. Türk dili bütün şərq dillərindan asandır. Türkcənin danışıq tərzindəki vüqar və əzəmət onun sarayda və səltənət qəsrində yeganə danışıq dili olmasına gətirib çıxarmışdır. Engelbert Kempfer

U

• Uzun illər keçdi, amma dünən kimi xatırlayıram. Mən çox gənc idim, məndə bir zəka illüziyası var idi. İnsan hər şeyə nail ola bilərdi. Buna görə də özümü ölçüb-biçmədiyim qədər tədqiqatlara cəlb etmişdim. Çox kitab oxumaq mənim üçün kifayət etmədiyi üçün gecənin yarısını ən mücərrəd suallar üzərində düşünərək keçirirdim. Çox güclü depressiya məni dayanmağa məcbur etdi; daha çox yorulmuş beynim üçün şirnikləndiricilərlə dolu şəhəri tərk edib ucqar bir Umbrian çölünə sığındım. Mən özümü demək olar ki, vegetativ həyata salmışdım. Bir az oxudum, dua etdim, may ayında çiçəklənən kəndin ortasında bol-bol gəzdim, qırmızı xaşxaşlarla örtülmüş qalın yaşıl əkinləri, kanallar boyunca uzanan qovaq sıralarını, mavi dağları seyr etdim. Dinc insanlar tarlalarda və fermalarda çalışırdılar. Bir axşam, daha doğrusu, bir gecə yatmağı gözləyərkən, çəmənlikdə oturaraq, yaxınlıqdakı bəzi kəndlilərin sakit söhbətlərinə qulaq asırdım. Onlar çox sadə şeylər deyirdilər, lakin adətən başqa təbəqələrə aid insanlar kimi vulqar və ya qeyri-ciddi deyildilər. Bizim əkinçimiz nadir hallarda danışır və münasib, məntiqli, bəzən də müdrik sözlər söyləyir. Nəhayət, onlar susdular, elə bil italyan gecəsinin aysız, lakin ulduzlarla dolu sakit və təntənəli əzəməti o sadə ruhlara sirli bir sehr vurmuşdu. Qoca bir kəndlinin, kobud zahiri görkəmi sükutu pozdu, amma sehri yox, otun üstündə uzanıb gözlərini ulduzlara çevirərək, demək olar ki, dərin bir ilhama tabe olaraq qışqırdı: «Necə də gözəldir! Yenə də Allah yoxdur deyənlər var”. Yenə deyirəm, o yerdəki qoca əkinçinin o cümləsini, o saat: aylarca davam edən çox quru araşdırmalardan sonra ruhuma o qədər toxundu ki, sadə səhnəni dünənki kimi xatırlayıram. Üç min il əvvəl müdrik bir yəhudi peyğəmbəri elan etmişdi: "Göylər Allahın izzətini elan edir". Müasir dövrün ən məşhur filosoflarından biri yazırdı: “İki şey qəlbimi heyranlıq və ehtiramla doldurur: başımdakı ulduzlu səma və qəlbimdəki əxlaq qanunu”. O Umbrialı kəndli hətta oxumağı da bilmirdi. Amma onun ruhunda dürüst və zəhmətkeş bir həyatla qorunan, peyğəmbərlərinkindən çox da aşağı olmayan və bəlkə də filosoflardən daha üstün olan Allahın nurunun endiyi qısa bir künc var idi. Enriko Fermi

V

• Vicdanın əzəməti böyükdür: o, günahsızdan qorxu hissini götürür, günahkarın layiq olduğu bütün cəzaları xəyalında canlandırır və eyni hisslər keçirməyə vasitəçi olur. Mark Tulli Siseron

Y

• Yaradan bəşəriyyətə iki kitab verdi. Birində əzəmətini, digərində iradəsini göstərdi. Birincisi, onun yaratdığı bu görünən dünyadır ki, insan öz binalarının genişliyinə, gözəlliyinə və ahənginə baxaraq, bəxş edilmiş məfhuma görə ilahi qüdrətini tanısın. İkinci kitab Müqəddəs Kitabdır. Bu, bizim xilasımız üçün yaradanın xeyirxahlığını göstərir. Bu peyğəmbərlik və həvarilərdən ilham almış kitablarda tərcüməçilər böyük kilsə müəllimləridir. Və bu görünən dünyanın kompozisiyasının bu kitabında peyğəmbərlər, həvarilər və kilsə müəllimləri kimi fiziklərin, riyaziyyatçıların, astronomların və ilahi, təbiətin təsirli hərəkətlərini izah edənlərin mahiyyəti bu kitabdadır. Riyaziyyatçı ilahi iradəni kompasla ölçmək istəyirsə, ağılsızdır. Müqəddəs Yazıların tərcüməçiləri və təbliğçiləri Allahın iradəsinə uyğun olaraq fəzilət yolunu göstərir, salehlərin mükafatını, qanunsuzların cəzasını və həyatın rifahını təqdim edirlər. Astronomlar ilahi qüdrət və əzəmət məbədini açır, Uca Yaradana ehtiram və şükrlə birləşərək müvəqqəti səadətimizə aparan yollar tapırlar. Divar kağızları, ümumiyyətlə, bizə təkcə Allahın varlığından deyil, həm də Onun bizə verdiyi sözsüz nemətlərindən xəbər verir. Aralarına dəli səpmək və fitnə salmaq günahdır! Mixail Lomonosov
• Yunanlar hər şeyin gizli tərəfinin sirli gücünü başa düşürdülər. Onlar bizə dilimizdəki ən gözəl sözlərdən birini – “ entuziazm ” sözünü – en theos [Εν Θεος] – içimizdəki tanrını vəsiyyət etdilər. İnsan hərəkətlərinin əzəməti onların hansı ilhamdan qaynaqlandığı ilə ölçülür. Lui Paster