Eqoizm

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Acıma – bu, hər bir fərddə eqoizm hissini öldürərək, bütün nəslin qarşılıqlı saxlanmasına imkan yaradan təbii bir hissdir. Jan Jak Russo
• Ağılla silahlandırılmış eqoizm onun özünə qarşı istiqmətləndirilmiş özünün axmaq nəticələrindən yaxa qurtarmağa çalışır. Artur Şopenhauer

B

• Başqasının var-dövlətinə həsəd aparmaq yalnız eqoistə xasdır. Çanakya
• Bəli. Sərbəst ölkənin fərdləri arasında həmrəylik əsasdır. Bir azad olmayan yerlərə baxın. Orada fərdlər və ailələr ayrı-ayrı yaşayırlar, aralarında əlaqə və münasibət çox azdır… Burada əsas məsələ ayrılıqdır, eqoizmdir. Vətəndaşlar bir-birinə yaddır; hər kəs başqasına laqeyddir. Belə bir cəmiyyətin fərdlərini əzmək asan olduğu kimi, cəmiyyət özü də cansız, qansız əsgi parçası kimi atılıb tutulur, oyuncağa çevrilir. Əhməd bəy Ağaoğlu
• Bizim doğulduğumuz cəmiyyət eqoizm üzərində qurulub. Biz tənhalıq cəmiyyətində yaşayırıq. Frederik Beqbeder
• Bu dünyada hər kəs özü üçündür. Qələbə qoçaqlara məxsusdur. Eqoizm hər şeydir. Dövlətə, şöhrətə hərislikdən doğan eqoizm, sevgi və qadın nəvazişindən irəli gələn eqoizmdən üstündür. Gi de Mopasson
• Bu qədər yaxşı idarə olunan, o qədər həssas, xeyirxah Amerika cəmiyyətinin ortasında, söhbət ölkənin yerli sakinlərindən gedirsə, soyuq eqoizm və tam hisssizlik hökm sürür. Amerika Birləşmiş Ştatlarının amerikalıları Meksikadakı ispanlar kimi öz itlərinin hindliləri ovlamasına icazə vermirlər, amma burada da hər yerdə olduğu kimi Avropa irqini canlandıran eyni mərhəmətsiz hiss var. Bu dünya bizə məxsusdur, onlar hər gün özlərinə deyirlər: Hind irqi, qarşısını almaq mümkün olmayan və gecikdirmək arzuolunmaz olan son məhvə məhkumdur. Cənnət onları sivilizasiya etməyib; ölmələri lazımdır. Üstəlik mən buna qarışmaq istəmirəm. Mən onlara qarşı heç nə etməyəcəyəm: onların məhvini tezləşdirəcək hər şeyi təmin etməklə kifayətlənəcəyəm. Zamanla onların torpaqlarına sahib olacağam və mənim hərəkətim onların ölümünün günahı olmayacaq. Amerikalı öz mülahizəsindən razı qalan kilsəyə gedir və orada Müjdənin xidmətçisi hər gün bütün insanların qardaş olduğunu və onların hamısını eyni surətdə yaradan Əbədi Varlığın onlara bir birinə kömək etmək vəzifəsini verdiyini təkrarladığını eşidir. Aleksis de Tokvil

E

• Eqoizm dostluq üçün zəhərdir. Onore de Balzak
• Eqoizm kərtənkələ kimi zirəkdir. Vissarion Belinski
• Eqoizm məhz əzab çəkməyə məcbur edildiyi üçün həqiqətin təhrikləri qarşısında narahat olmaq istəmir. Beləliklə, elə hey xarici aləmin vurduğu zədələrdən heç vaxt təsirlənməyəcəyini iddia edir. Hətta bu cür travmaların onun üçün həzz mənbəyi olduğunu irəli sürür. Ziqmund Freyd
• Eqoizm öz arzularına uyğun yaşamaq istəyi deyil, başqalarının sənin arzularına uyğun yaşamasını istəməkdir. Oskar Uayld
• Eqoizm öz evinin ağası deyildir. Ziqmund Freyd
• Eqoizm özünü xarici aləmdən təcrid edir. Daha doğrusu, əvvəlcə hər şeyi öz içinə alır və sonra da özünü xarici aləmdən kənarlaşdırır. Beləliklə, hazırda hiss etdiyimiz "eqo" əslində bütün kainatı əhatə edən və eqo ilə xarici aləm arasında yaranmış bir-birindən ayrılmaz bağı ifadə edən, daha geniş çalarlı bir hissin, sadəcə, kiçik modelidir. Ziqmund Freyd
• Eqoizm özünü sevmək yox, həddindən çox sevməkdir. Aristotel
• Eqoizmin gözü pərdəlidir. Mahatma Qandi
• Eqoizm, boşboğazlıq, axmaqlıq, hər şeydə əhəmiyyətsizlik — bunlar özlərini olduğu kimi göstərəndə qadınlardır. Onlara işığa baxsanız, deyəsən, nəsə var, amma heç nə, heç nə, heç nə yoxdur! — Hərb və sülh (Lev Tolstoyun əsəri)

Ə

• Əgər mən bütün insani fəzilətlərin əsasının dərin eqoizmdən ibarət olduğunu bilirəmsə, o zaman mən nə edə bilərəm? Daha çox fəzilətli olan işlərdə daha çox eqoizm olur. Özünü sevmək! Bu, mənim qəbul etdiyim qaydalardan biridir. Həyat- ticarət sazişidir. Fyodor Dostoyevski
• Əgər sevgi, sevginin qoyun dərisinə bürünmüş eqoizm canavarı yox, sevgi olsa, o,ziyanlı ola bilməz. Lev Tolstoy

F

• Fərdin, eləcə də bütün bəşəriyyətin inkişafında mədəniyyət amili kimi eqoizmdən altruizmə dönüşü yalnız sevgi yaratdı. Ziqmund Freyd
• Fiziki xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxslər obyektə duyduqları sevgini yavaş-yavaş itirməyə başlayırlar. Bu məqamda şəhvətlə eqo eyni taleyi bölüşərək, ayrılmaz vahidə çevrilirlər. Beləliklə, xəstənin məlum eqoizmi hər ikisinə də şamil olur. Biz isə bu halı olduqca təbii qarşılayırıq; çünki çox yaxşı bilirik ki, eyni vəziyyətə düşsək, həmin şeyi edəcəyik. Fiziki nasazlıqlar sevgiyə həvəsi öldürüb, laqeydlik yaradır. Bu mövzuya karikaturaçılar tez-tez müraciət edirlər. Ziqmund Freyd

H

• Heç bir xalq demokratiyası ölkəsində bu ölkədəki qədər çox millət yoxdur. Yalnız Çexoslovakiyada iki qohum millət var, bəzi digər ölkələrdə isə yalnız azlıqlar var. Ona görə də bu xalq demokratiyası ölkələrində bizim burada məskunlaşmalı olduğumuz kimi ciddi problemlərin həllinə ehtiyac yox idi. Onlarda sosializmə gedən yol burada olduğundan daha az mürəkkəbdir. Onlarda əsas amil sinif məsələsidir, bizdə isə həm millət, həm də sinif məsələsidir. Millət məsələsini bu qədər dərindən həll edə bilməyimizin səbəbini ölkədəki bütün millətlərin iştirak etdiyi Qurtuluş Müharibəsi zamanı inqilabi yolla həll olunmağa başlamasında axtarmaq lazımdır ki, hər bir milli qrup öz imkanlarına uyğun olaraq işğalçıdan azad olmaq üçün ümumi səylərə öz töhfəsini verirdi. Nə makedoniyalılar, nə də o vaxta qədər zülmə məruz qalan hər hansı digər milli qrup fərmanla öz milli azadlığını əldə etmədi. Əllərində tüfənglə milli azadlıqları uğrunda vuruşurdular. Kommunist Partiyasının rolu ilk növbədə, həmin mübarizəyə rəhbərlik etməsi idi, bu da müharibədən sonra milli məsələnin kommunistlərin müharibədən xeyli əvvəl və müharibə zamanı düşündüyü kimi qəti şəkildə həll olunacağına zəmanət idi. Kommunist Partiyasının bu baxımdan bu gün sosializm quruculuğu mərhələsində rolu müsbət milli amillərin ölkəmizdə sosializmin inkişafına əngəl deyil, stimul olmasından ibarətdir. Bu gün Kommunist Partiyasının rolu ondan ibarətdir ki, milli şovinizmin heç bir millətdə meydana çıxmaması və inkişaf etməməsi üçün diqqətli olmaq lazımdır. Kommunist partiyası həmişə çalışmalıdır və çalışır ki, millətçiliyin bütün mənfi hallarının aradan qalxması, insanların beynəlmiləlçilik ruhunda tərbiyə olunmasını təmin etsin. Millətçilik fenomenləri hansılardır? Onlardan bəziləri bunlardır: 1) Millətçiliyin bir çox digər mənfi xüsusiyyətlərindən qaynaqlanan milli eqoizm, məsələn: yadelli işğalı arzusu, başqa millətləri sıxışdırmaq istəyi, başqa millətlərə iqtisadi istismar etmək istəyi və s.; 2) milli nifrət, başqa xalqları aşağılamaq, onların tarixini, mədəniyyətini, elmi fəaliyyətini, elmi nailiyyətlərini aşağılamaq və s. kimi millətçiliyin bir çox digər mənfi xüsusiyyətlərinin mənbəyi olan milli-şovinizm; öz tarixlərində mənfi olan və marksist nöqteyi-nəzərimizdən mənfi hesab edilən hadisələrin tərənnümü. Və bu neqativ hallar nədir? İstila müharibələri, başqa xalqların tabe və zülmü, iqtisadi istismar, müstəmləkə əsarətinə çevrilmə və s. Bütün bunlar marksizm tərəfindən mənfi hesab edilir və pislənir. Keçmişin bütün bu hadisələri, doğrudur, izah oluna bilər, lakin bizim nöqteyi-nəzərimizdən onlara heç vaxt haqq qazandırmaq olmaz. Sosialist cəmiyyətində belə hadisələr yox olmalıdır və yox olacaq. Köhnə Yuqoslaviyada böyük serb kapitalist qruplaşmasının milli zülmü məzlum xalqların iqtisadi istismarını gücləndirmək demək idi. Bu, milli zülmdən əziyyət çəkən hər kəsin qaçılmaz taleyidir. Yeni, sosialist Yuqoslaviyada mövcud hüquq bərabərliyi bütün millətlər bir milli qrupun digərinə iqtisadi istismar tətbiq etməsini qeyri-mümkün etmişdir. Çünki bu ölkədə bir milli qrupun digəri üzərində hegemonluğu artıq mövcud deyil. İstənilən belə hegemonluq istər-istəməz özü ilə bu və ya digər dərəcədə bu və ya digər formada iqtisadi istismarı da gətirməlidir; və bu, sosializmin söykəndiyi prinsiplərə zidd olardı. Yalnız iqtisadi, siyasi, mədəni və ümumbəşəri hüquq bərabərliyi cəmiyyətimizin bu böyük səylərində gücümüzü artırmağımıza imkan verə bilər. İosip Broz Tito
  • Sloveniya İncəsənət və Elmlər Akademiyasında milli məsələ və sosial vətənpərvərlik nitqi ilə bağlı, 26 noyabr 1948-ci il, Lyublyana.
• Həssaslıq və emosionallıq eqoizmin bir növüdür. Hisslərlə dolu olmaq sevgi deyil, çünki həssas insan hisslərinə cavab almadıqda, öz hisslərini ifadə edə bilmədikdə qəddar bir adam ola bilər. Sentimental, öz dini uğrunda göz yaşları tökən bir insan, sevgi hissindən məhrumdur. Əsl hörmət olmayan yerdə sevgi yoxdur, istər xidmətçiniz olsun, istərsə də dostunuz olsun, əgər siz ona hörmət etmirsinizsə, burada sevgi yoxdur. Jiddu Krishnamurti

K

• Kifayət qədər əsassız qısqanclıq, özünə, sevimli predmetinə bağlılıq hüququna hörmət etməyən miskin insanların xəstəliyidir. Onlarda heyvani eqoizmin pilləsində duran varlığın kiçik zülmü ifadə olunur. Vissarion Belinski

M

• Maariflənmə və vətənpərvərlik millətləri, avamlıq və eqoizm isə qara camaatı yaradır. Pyer Büast
• Mübadilə nevrozu adlandırdığımız məfhum, şüuraltı ilə eqoizm arasındakı mübarizəyə; narsist nevroz, eqoizm ilə super eqoizm arasında gedən çəkişməyə; psixoz isə eqoizm ilə xarici aləm arasındakı toqquşmaya uyğun gəlir. Ziqmund Freyd
• Müharibədən də pis şeylər var: qorxaqlıq, xainlik, eqoizm. Ernest Heminquey

O

• "Okean hissi" adlandırdığımız sonsuzluq hissinin gələcəkdə din ilə əlaqələndiriləcəyini görə bilirəm. "Okean hissi"nin əsasını təşkil edən "Kainatla bir olma və onunla birləşmə" hissi dinin insanlara verdiyi təskinlik və təsəllilərə çox oxşayır. Başqa sözlə, bu hiss eqoizmin xarici aləmdə gördüyü və özünə təhdid kimi qəbul etdiyi təhlükələr qarşısında yeni yollar axtarmasıdır. Ziqmund Freyd

Ö

• Ölüm dəqiqələrində eqoizm tamamilə yoxa çıxır. Ölüm qorxusu buradan yaranır. Ona görə də ölüm şeylərin təbiətinə uyğun olaraq eqoizmə nəyisə öyrədir. Artur Şopenhauer

S

• Sevgi birliyə, eqoizm təkliyə aparar. Fridrix Şiller

Ş

• Şəxsi eqoizm əclaflığın doğma atasıdır. Maksim Qorki
• Şüuraltı hara getsə də, eqoizm onu izləyəcək. Ziqmund Freyd

Y

• Yaşa dolduqca bütün ehtiraslar ölür, ancaq özünü sevmə, eqoizm heç vaxt ölmür. Volter