Edmund Berk Bork
(Edmund Bark səhifəsindən yönləndirilmişdir)
| Edmund Berk Bork | |||
 | |||
| Doğum tarixi | 12 yanvar 1729 | ||
| Doğum yeri | Dublin | ||
| Vəfat tarixi | 9 iyul 1797 | ||
| Vəfat yeri | Beaconsfield | ||
| |||
Edmund Berk Bork (ing. Edmund Burke; 1729–1797) — Britaniya və İrlandiya dövlət xadimi, iqtisadçı və filosof, publisist.
| A | B | C | Ç | D | E | Ə | F | G | H | X | İ | J | K | Q | L | M | N | O | Ö | P | R | S | Ş | T | U | Ü | V | Y | Z |
A
[redaktə]- Adət bizi hər şeylə barışdırır.
- Adi oxucu yazıdan yazıçı qədər faydalana bilməz.
- Aristokratiya vətəndaş cəmiyyətinin zərif bəzəyidir. Bu, yüksək cəmiyyətin Korinf paytaxtıdır… millətin nəsillərini bir-birinə bağlayan bağdır.
- … Ata-babasına baxmayan insanlar heç vaxt nəslini düşünməzlər.
- Azad ticarət faydalılığa deyil, ədalətə əsaslanır.
- Azadlığın fərdlərə təsiri ondan ibarətdir ki, onlar istədiklərini edə bilsinlər: təbrik etmək riskinə girməzdən əvvəl biz onların nəyə sevindiklərini görməliyik.
B
[redaktə]- Bir vaxtlar hakimiyyətdən sərxoş olanlar və ondan hər cür nemət əldə edənlər, hətta bir il də olsa, onu heç vaxt öz istəyi ilə tərk edə bilməzlər. Onlar bütün güclərinin ortasında sıxıntı içində ola bilərlər; lakin onlar heç vaxt rahatlıq üçün gücdən başqa bir şeyə baxmazlar.
- Biz hamımız böyük dəyişiklik qanununa tabe olmalıyıq. Bu, təbiətin ən güclü qanunudur.
- Biz nə Russonun davamçılarıyıq, nə də Volterin şagirdləri; Helveti bizim aramızda sərvət qazanmadı; ateistlər nə təbliğçimiz, nə dəlilər bizim qanunvericilərimizdir. Biz bilirik ki, biz heç bir kəşf etməmişik və inanırıq ki, nə əxlaqda, nə də daha çox dövlətin böyük prinsiplərində, nə də biz doğulmamışdan əvvəl uzun müddət mövcud olmuş azadlıq ideyalarında heç bir kəşf yoxdur.
- Biz tarixdən alınmalı olan əxlaqi dərsləri çıxarmırıq. Əksinə: onları ürəyimizə yerləşdirməsək, ağlımızı pozmaq və xoşbəxtliyimizi bulandırmaq üçün istifadə edilə bilər. Tarix qarşımızda böyük bir cild açır, keçmişdəki bəşəriyyətin səhvlərindən və zəifliklərindən gələcəyin müdrikliyinin materiallarını əldə edə biləcəyimiz təhsilimizdir.
- Bizimlə döyüşən əsəblərimizi gücləndirir, ağlımızı itiləyir.
- Bu dünyada ən çətin şey hər kəsin düşünmədən söylədiyini düşünərək söyləməkdir.
- Bütün inqilabların ən önəmlisi hisslərdə, ədəbdə və əxlaqi fikirlərdə olan inqilabdır.
C
[redaktə]- Camaatın rifahı üçün ən çox narahat olanların səs-küylü şikayətçi olduğunu güman etmək ümumi yayılmış səhvdir.
Ç
[redaktə]- Çoxları mülayimliyin bir növ xəyanət olduğuna inanır.
- Çoxluğun zülmü çoxalmış tiranlıqdır.
D
[redaktə]- Demək istərdim ki, xalqın iradəsinə qarşı heç bir müharibə uzun müddət davam edə bilməz.
- Demokratik dövlətlərdə natiqlik, monarxiyalarda təmkin və tədbirlilik yüksək qiymətləndirilir.
- Demokratiya ambisiyaların uşaq bağçasıdır.
- Demokratiyada vətəndaşların əksəriyyəti azlığa qarşı ən amansız təzyiqləri həyata keçirməyə qadirdir.
- Dərddə olan gözəllik ən çox təsir edən gözəllikdir.
- Dəyişiklik vasitələri olmayan dövlət, onun qorunub saxlanması üçün vasitələrdən məhrumdur.
- Din mahiyyətcə insanın yenidən qurulması sənəti və nəzəriyyəsidir. İnsan bitmiş yaradılış deyil.
- Din üçün biganəlik qədər ölümcül bir şey yoxdur.
- Düşünmədən oxumaq, həzm etmədən yemək kimidir.[1]
Ə
[redaktə]
- Ədalətin özü də vətəndaş cəmiyyətinin daimi və əsas siyasətidir; və ondan hər hansı bir əlamətdar gediş, istənilən şəraitdə, heç bir siyasət olmadığı şübhəsi həmişə mövcuddur.
- Əgər sərvətimizə əmr etsək, zəngin və azad olacağıq; Əgər sərvətimiz bizə əmr etsə, biz yoxsul olarıq.
- Ən çətin vaxtlarda da düzlükdən yayınma.
- Əsla ümidsizliyə düşmə, amma düşsən də işi davam etdir.
F
[redaktə]- Fani vəziyyətimizin qayğı və kədərinin təzyiqi altında kişilər hər zaman və bütün ölkələrdə mənəvi təsəlliləri üçün müəyyən qədər fiziki yardıma — şərab, pivə, tiryək və ya tütünə müraciət etmişlər.
G
[redaktə]- Geriyə baxmayan irəliyə baxa bilməz.
- Gənclərin şüurunda hansı əhval -ruhiyyə hökm sürür, deyin, mən də sizə gələcək nəslin xarakterindən danışım.
- Gözəllik xoşbəxtlik vədidir.
- Gözəllik incəlik, hətta kövrəklik tələb edir.
- Güc nə qədər böyükdürsə, sui-istifadə bir o qədər təhlükəlidir.
H
[redaktə]
- Hakimin vəzifəsi əyri mülahizə ilə deyil, qanunun qızıl çubuğuna uyğun olaraq qanunu qəbul etmək deyil, bəyan etməkdir.
- Heç bir ehtiras zehni, bütün hərəkət və düşünmə güclərini qorxu kimi təsirli şəkildə əlindən almır.
- Heç bir şey zəif hökumət qədər zülmkar və ədalətsiz ola bilməz.
- Heç kim öz ədalətsizliyini sədaqətinə görə girov qoya bilməz.
- Heç vaxt keçmişə görə gələcəyi planlaşdıra bilməzsən.
- Heç vaxt ümidsiz olmayın, amma əgər belə edirsinizsə, ümidsizliyə qapılaraq çalışın.
- Hər bir xalqda yaxşı formalaşmış zehnin zövq alacağı bir davranış sistemi olmalıdır. Bizə vətənimizi sevdirmək üçün ölkəmiz gözəl olmalıdır.
- Hökumət insan ehtiyaclarını ödəmək üçün insan hikmətinin ixtirasıdır.
X
[redaktə]- Xalq hakimiyyətinin mütləq və məhdudiyyətsiz olduğu yerdə xalq sonsuz dərəcədə daha böyükdür, çünki öz gücünə daha yaxşı əsaslanmış inam var. Onlar özləri, böyük ölçüdə, öz alətləridir. Onlar obyektlərinə daha yaxındırlar. Üstəlik, onlar yer üzündə ən böyük nəzarət edən güclərdən biri olan şöhrət və təqdir hissi qarşısında daha az məsuliyyət daşıyırlar. Kütləvi işlərdə hər bir fərdin payına düşə biləcək alçaqlığın payı həqiqətən azdır; rəy əməliyyatı hakimiyyətdən sui-istifadə edənlərin sayına tərs nisbətdə olur. Onların öz əməllərini təsdiqləmələri onların xeyrinə ictimai hökm kimi görünür. Deməli, mükəmməl demokratiya dünyanın ən həyasızlığıdır. Ən həyasız olduğu kimi, həm də ən qorxmazdır. Heç kim öz şəxsində onun cəzalandırıla biləcəyini başa düşmür.
- Xalq üsyan edirsə, bu, başqasınınkini almaq istəyindən deyil, özününkini qoruyub saxlamaq mümkünsüzlüyündəndir.
- Xeyirlə şəri bir-birinə qarışdıran yaxşılığın düşmənidir.
- Xurafat zəif ruhların dinidir.
İ
[redaktə]- İkiüzlülük vədlərində möhtəşəm olmağı bacarır, çünki heç vaxt vəddən kənara çıxmaq niyyətində deyil, bunun heç bir dəyəri yoxdur.
- İnsan şüurunda kəşf etdiyimiz ilk və ən sadə duyğu maraqdır.
- İnsanı Allahdan ayıran şey, insanı da insandan ayırır.
- İnsanlar ancaq vərdişlərinə zəncir vura bildikləri nisbətdə hürriyyətə layiq olurlar.[2]
K
[redaktə]- Kişilər hisslərinə görə hərəkət etdikdə onların ehtiraslarının bir sərhədi var; lakin təxəyyülün təsiri altında olduqda heç bir sərhəd yoxdur.
Q
[redaktə]- Qanunlarla əzilmiş insanların hakimiyyətdən qaçmaqdan başqa ümidləri yoxdur. Əgər qanunlar onlara düşməndirsə, qanunun düşməni olacaqlar; və ümid edəcəyi çox şeyi itirəcək və ya heç nəyi olmayanlar həmişə təhlükəli olacaqlar.
- Qənaətcillik bütün sərvətlərin həddi-hüdudu olması prinsipinə əsaslanır.
L
[redaktə]
- Liderlər populyarlıq auksionunda özlərini iddiaçı etmək qərarına gəldikdə, onların dövlət quruculuğunda istedadları heç bir xidmət göstərməyəcəkdir. Onlar qanunverici əvəzinə yaltaq olacaqlar; insanların bələdçiləri deyil, alətləridir.
M
[redaktə]- Maraqlı olmaq az tanınan yazıçıların birinci vəzifəsidir. Darıxmaq hüququ ancaq artıq məşhurlaşan yazıçılara məxsusdur.
- Mən hələ biznesdə liderlik edən şəxsdən anlayışı çox aşağı olanların müşahidələri ilə düzəldilməyən plan görməmişəm.
- Mənə necə davranmağımı vəkil yox, insanlıq, məntiq və ədalət deyir.
- Müharibə tapdığı ölkəni bir daha buraxmaz.
- Mülayim insanın danışığı da, hərəkətləri də mülayim olur.
O
[redaktə]- Oxuduğun barədə düşünməmək yeyib həzm etməməyə oxşayır.
P
[redaktə]- Pis qanunlar tiranlığın ən pis növüdür.
- Pis qanunlar zülmün ən pis növüdür.[3]
- Pisliyin qalib gəlməsi üçün yalnız yaxşıların heç bir şey etməməsi lazımdır.
- Poeziya kölgələri əsaslandırmaq və varlığı heç bir şeyə borc vermək sənətidir.
S
[redaktə]- Sahibi olmaq üçün azadlıq məhdudlaşdırılmalıdır.
- Səbrimiz gücümüzdən daha çox qazanacaq.
- Siyasət və minbər çox az razılaşan terminlərdir.
Ş
[redaktə]- Şərait reallıqda hər bir siyasi prinsipə özünün fərqləndirici rəngini və ayırdedici təsirini verir. Hər bir mülki və siyasi sxemi bəşəriyyət üçün faydalı və ya zərərli edən mövcud vəziyyətlərdir.
- Şərin qalib gəlməsi üçün yeganə şərt xeyirxah adamların biganəliyidir.
- Şöhrət həm sürünür, həm də uçur.
T
[redaktə]- Tarix — ölülərlə dirilərin və hələ doğulmamışlarin ittifaqıdır.[4]
- Təhsil millətlərin ucuz müdafiəsidir.
- Tənbəllik insanın həyatını hər hansı bir işdən daha çox doldurar və onu öz-özünün köləsi edər.
- Tiranlar nadir hallarda bəhanə istəyirlər.
Ü
[redaktə]- Ümumiyyətlə pozulmuş bir xalq arasında azadlıq uzun müddət mövcud ola bilməz.
Y
[redaktə]- Yaxşı dövlət xadiminə qoruyub saxlamaq meyli və təkmilləşmə bacarığı lazımdır.
- Yeməyin bədən üçün nə olduğu ağıl üçün faktdır.
- Yenilik etmək islah etmək deyil.
- Yenilik ruhu ümumiyyətlə eqoist xasiyyətin və məhdud baxışların nəticəsidir. Əcdadlarına heç vaxt geri baxmayan insanlar nəsli səbirsizliklə gözləməyəcəklər.
Z
[redaktə]- Zaman əla müəllimdir.