Sərbəst

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ağıl sərbəstdir, istədiyi kimi düşünür, axtarır və sərbəst tapır. Falih Rıfkı Atay
• Anarxizm, insan zehninin dini hökmranlıqdan və insan bədəninin vətəndaş zülmündən azad olması üçün; Dövlətin zəncirlərindən və məhdudiyyətlərindən azad olmaq üçün mövcuddur. Fərdlərin sərbəst qruplaşmasına əsaslanan sosial sifarişdir. Emma Qoldman
• Atalarının qiymətsiz dil irsini toplayıb yüz cildlik kitabda nəşr etdirə bilən xalq - xoşbəxt xalq, sağlam xalq, parlaq gələcəyi olan xalq. Qazaxlar sadəcə belə bir xalqdır. Dil dünya ədəbiyyatının ən məşhur yüz kitab sərbəst və rəvan tərcümə edilmiş daxil onların nümunələri xüsusi orijinallığı bütün şöhrət çatdırdı - bu güclü dili, mənalı dil, güclü dilidir. Qazax dili elə bir dildir. Nursultan Nazarbayev

B

• Başqa sözlə desək, öz natiqlik qabiliyyətlərinizi inkişaf etdirin. Öz ideyalarını effektiv şəkildə təqdim etmək, elə təkmilləşmə və peşəkarlıq səviyyəsi qədər vacib nüansdır. Öz nitqiniz üzərində işləyin, onun aydın, səlis və ifadəli olmasına diqqət yetirin. İctimai, açıq çıxışlarda məşq edin – bunu o qədər davam etdirin ki, auditoriya qarşısında olarkən özünüzü öz doğma evinizdə olduğu qədər sərbəst, təbii və rahat hiss edəsiniz. Auditoriyanın idarə etmək qabiliyyəti, əla təqdimat bacarığı – liderin xarizma və özünə əminlik qədər başlıca və ayrılmaz keyfiyyətləridir. Napoleon Bonapart
• Başqalarının ləyaqətini könüllü və sərbəst tanımaq və qiymətləndirmək üçün özünüzə sahib olmalısınız. Artur Şopenhauer
• Bəli. Sərbəst ölkənin fərdləri arasında həmrəylik əsasdır. Bir azad olmayan yerlərə baxın. Orada fərdlər və ailələr ayrı-ayrı yaşayırlar, aralarında əlaqə və münasibət çox azdır… Burada əsas məsələ ayrılıqdır, eqoizmdir. Vətəndaşlar bir-birinə yaddır; hər kəs başqasına laqeyddir. Belə bir cəmiyyətin fərdlərini əzmək asan olduğu kimi, cəmiyyət özü də cansız, qansız əsgi parçası kimi atılıb tutulur, oyuncağa çevrilir. Əhməd bəy Ağaoğlu
• Bəziləri elə düşünürlər ki, Allah sərbəst səbəbdir. Çünki, onların fikrincə, Allah elə edə bilər ki, bizim dediyimiz kimi onun təbiətindən irəli gələn,yəni onun hakimiyyətində olan baş verməzdi, başqa sözlə desək, onun tərəfindən edilməzdi. Onların bu fikri ona bənzəyərdi ki, Allah elə edə bilər ki, üçbucağın təbiətindən irəli gələn, uç bucaqlarının iki düz xəttinə bərabərliyi alınmazdı, yaxud bu səbəbdən nəticə çıxmazdı. Bu, gülünc bir fikirdir. Benedikt Spinoza
• Birini seviriksə sərbəst buraxacaqmışıq, dönsə bizimmiş, dönməzsə heç bizim olmayacaqmış. Göyərçin bəsləyirik sanki. Yılmaz Ərdoğan
• Bizimki Cənubi Afrika xalqı tərəfindən onların istək və arzularını əks etdirən sərbəst şəkildə qəbul edilmiş konstitusiya axtarışı olmuşdur. Demokratiya uğrunda mübarizə Cənubi Afrikalılar arasında heç vaxt bir irqin, sinfin, dini icmanın və ya cinsin təqib etdiyi bir məsələ olmayıb. Bu günün gəlişini görmək üçün mübarizə aparanların şərəfinə bütün xalqımızın ən yaxşı oğul və qızlarına hörmət edirik. Onların arasında Afrikalıları, Rəngliləri, Ağları, Hindliləri, Müsəlmanları, Xristianları, Hinduları, Yəhudiləri saya bilərik - onların hamısı bu ölkənin xalqı üçün daha yaxşı həyat haqqında ümumi baxışla birləşir. Nelson Mandela
• Bu sabit cəmiyyət cəfəngiyyatı nədir? Siz zarafat edirsiniz. Təbiət sabit deyil. Həyat stabil deyil. Sabitlik təbii deyil. Sırf sabit cəmiyyət polis dövlətidir. Cəmiyyət ya azaddır, ya da sabitdir. İkisi eyni anda ola bilməz. Seçimini et. Şəxsən mən həmişə sərbəst, üzvi cəmiyyəti sərt, süni cəmiyyətdən üstün tuturam. Əgər insanlar qorxu və ölümdən qaçmaq üçün səmavi əsadan istifadə edəcək qədər zəifdirlərsə, bəlkə də onlara lazım olan şey qorxu və ölümdür. Dəli olub küçəyə çıxmaqdan, bir-birini soymaqdan, dinlə öldürməkdən çəkinəcək qədər əxlaqsızdırlarsa, cəhənnəm olsunlar. Qoy dəli olsunlar; bəlkə də haqq etdikləri cinayət və dəlilikdir. Tom Robbins
• Bütün kişilər hər evliliyin problemsiz şəkildə həll edilməsinə qadir olan bu sözləri istifadə etməkdə sərbəst olmalıdırlar: Bilirsən balım, bəlkə də sən haqlısan. Bill Kosbi
• Bütün tərəqqi insan ağlının işidir. İdeyanı həyata keçirmək bizim ilk işimiz olmalıdır. Millət birdəfəlik özünü idarə edib düşünə bilər, bəsdir! Əvvəlcə səhv düşünsə belə, bu səhvini qısa zamanda düzəldə bilər. İdeya həyata keçirildikdən sonra hər şey tədricən öz yerini tapır və yaxşılaşır. İdeyanın sərbəst hərəkəti o zaman mümkündür ki, fərd öz fikrini sərbəst şəkildə söyləmək, yazmaq və öz qərarına uyğun olaraq hər cür təşəbbüs göstərmək azadlığına malik olsun. Mustafa Kamal Atatürk

E

• Ehtiras: bütün azad ürəklər üçün günahsız və sərbəst, yerin xoşbəxtlik bağı, bayram bolluğu və gələcəyin hədiyyəsidir. Fridrix Nitsşe

Ə

• Əgər azad gəzə, sərbəst yata bilirsənsə, demək, həyat davam edir və bir sözlə bu, çox gözəl hissdir. Toni Morrison

H

• Həm kişilər, həm də qadınlar üçün cinsi enerji, insanın fiziki cəhətdən rahat hiss etməsi üçün sərbəst buraxılması lazım olan bir çağırışdır. Marqaret Kent

İ

• İnsanlar öz yollarını seçməkdə sərbəst olduqda, adətən, bir-birlərini təqlid etməyə başlayırlar. Erik Hoffler
• İnsanların yaşı ötdükcə ana-atasının itaətindən çıxaraq sərbəst həyata atılması təkamül prosesi boyunca ən vacib və həmçinin ən ağrı-acılı mərhələlərdən biridir. Bu, inkişaf prosesinin ən başlıca mərhələlərindən biridir və demək olar ki, hər bir normal insanın bu yoldan keçib, valideynlərinin qarşısında öz azadlığını qazanır. Əslində hər hansı bir cəmiyyətin inkişafı bir-birinin ardınca gələn nəsillər arasındakı toqquşmalara əsaslanır. Bir tərəfdən də bir çox nevroz insanların psixikasında müvafiq pozğunluğun səbəbi məhz bu sərbəstləşmə mərhələsində keçərkən uğursuzluğa düçar olmalarıdır. Ziqmund Freyd
• İradə və hərəkətimizdə sərbəst olsaq da, biz birik və göydəki ulduzlar kimi bir-birimizə qırılmaz tellərlə bağlıyıq. Bu tellər görünmür, amma biz onu hiss edirik. Mən barmağımı kəsirəm və barmağımdan qan axır: bu barmaq mənim bir hissəmdir. Mən dostumun ağrısını görürəm və bu ağrı mənə də təsir edir. Biz dostumla vahid bir varlığıq. Mən bütün kainatda ən az yazığım gəldiyi məğlub düşməni seyr edəndə belə kədərlənirəm. Məgər bu, bizim hamımızın bütöv bir vahidin hissəcikləri olduğumuza sübut deyilmi? Nikola Tesla

K

• Kəlamlar haqqında kitablar yalnız ağılın sərbəst fəaliyyətini boğmur, əksinə, ona səbəb olur. Lev Tolstoy
• Kiçik oğrular asılar, böyük oğrular sərbəst buraxılar. Alman atalar sözləri
• Kommunizmə nifrət edirəm, çünki bu azadlığın inkarıdır və mənim üçün insanı azadlıq olmadan təsəvvür etmək mümkün deyil. Mən kommunist deyiləm, çünki kommunizm cəmiyyətin bütün gücünü dövlətdə cəmləşdirir, bu mülkiyyətin tamamilə dövlətin əlinə verilməsidir; bu qurumun ləğv edilməsini, yox edilməsini istəyirəm. İnsanları əxlaqlandırmaq və mədəni etmək bəhanəsi ilə bu günə qədər yalnız tabe edilmiş, əzilmiş, istismar edilmişdir və bu, pozulmuş dövlətin hakimiyyət prinsipinin və himayəsinin radikallığıdır. Cəmiyyətin və kollektiv və ya sosial mülkiyyətin aşağıdan yuxarıya, sərbəst birləşmə yolu ilə, yuxarıdan aşağıya, hər hansı bir səlahiyyət forması vasitəsi ilə qurulmasını istəyirəm. Mixail Bakunin

M

• Mənə hər cür azadlıqdan əvvəl bilmək, danışmaq və öz məsləkimə uyğun olaraq sərbəst fikir yürütmək azadlığını verin... Con Milton
• Musiqiçi təbiətlə nəyin harmoniyaya uyğun olduğunu və nəyin uyğun olmadığını aşkar edir, yalnız şair bu cür bağlara tabe olmaqdan imtina edərək öz yaradıcılığının gücü ilə yüksəlir, əslində yeni bir reallığı açır, həm də Təbiətin artıq nə olduğunu təkmilləşdirir, heç vaxt mövcud olmayan yeni formalar yaratmaqla inkişaf etdirir. Beləliklə, o, Təbiətin əlindən tutub, onun sərt mandatı ilə məhdudlaşmadan, sərbəst şəkildə onu araşdıraraq və yalnız öz təxəyyülünün üfüqündə dayanaraq gəzir. Filip Sidni
• Müstəqilliyimizi qazananlar hesab edirdilər ki, dövlətin son məqsədi insanları öz qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək üçün azad etməkdir və hökumətdə məşvərətçi qüvvələr özbaşınalıqdan üstün olmalıdır. Onlar azadlığı həm məqsəd, həm də vasitə kimi qiymətləndirirdilər. Onlar azadlığın xoşbəxtliyin, cəsarətin isə azadlığın sirri olduğuna inanırdılar. Onlar hesab edirdilər ki, istədiyin kimi düşünmək və düşündüyün kimi danışmaq azadlığı siyasi həqiqətin aşkarlanması və yayılması üçün zəruridir; azad söz və sərbəst toplaşma olmadan müzakirələrin mənasız olacaqdır; azadlıq üçün ən böyük təhlükə inert bir xalqdır; ictimai müzakirə siyasi vəzifədir və bu Amerika hökumətinin əsas prinsipi olmalıdır. Onlar bütün insan institutlarının məruz qaldığı riskləri qəbul etdilər. Lakin onlar bilirdilər ki, nizam-intizam yalnız onun pozulmasına görə cəza qorxusu ilə təmin oluna bilməz; düşüncə, ümid və təxəyyüldən çəkindirmək təhlükəlidir; qorxu repressiya doğurur; repressiya nifrət doğurur; bu nifrət sabit hökuməti təhdid edir; təhlükəsizlik yolunun sərbəst ehtimal edilən şikayətləri və təklif olunan hüquqi müdafiə vasitələrini müzakirə etmək imkanından ibarət olduğuna inanmaqdır. İctimai müzakirə yolu ilə tətbiq edilən ağlın gücünə inanaraq, onlar qanunla məcbur edilən susqunluqdan – ən pis formada güc arqumentindən qaçırdılar. Hakimiyyətdə əksəriyyətlər təşkil edənlər ara-sıra zorakılıqlarını qəbul edərək, Konstitusiyaya dəyişiklik etdilər ki, söz və sərbəst toplaşma azadlığına təminat verilsin. Luis Brandays

N

• Nə cəzanı, nə də mükafatı qazanan yoxdur. Zehninizi layiq olmaq və qazanmaq kimi fikirlərdən təmizləyin, yalnız o zaman sərbəst düşünə biləcəksiniz. Ursula Kroeber Le Guin
• Nəymiş? Birini seviriksə sərbəst buraxacaqmışıq. Dönsə bizimmiş. Dönməzsə heç bizim olmayacaqmış. Göyərçin bəsləyirik elə bil. Yılmaz Ərdoğan

Ö

• Özünüzü bir filosof kimi tanıyın, yəni azad və sərbəst bir insan kimi. Apolloni

P

• Poeziya incəsənətin ali növüdür. Bütün başqa incəsənətlər öz yaradıcılıq fəaliyyətində istifadə etdiyi materiallarla az və ya çox dərəcədə sıxışdırılır və məhdudlaşdırılır. Digər tərəfdən, poeziya, səsli, şəkilli, aydın təsəvvür yaradan sərbəst yaradıcı bir sözlə ifadə edilir. Ona görə də poeziya digər incəsənətlərin bütün elementlərini özündə cəmləşdirir. Vissarion Belinski

S

• Sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, sərbəst iqtisadiyyata yol verilməsi, bazar iqtisadiyyatının yaradılması bizim strateji yolumuzdur. Heydər Əliyev
• Sərbəst yoxsulluq belə şirin bir xəzinədir! Andre Mari Şenye
• Sərkərdə və əsgər üçün eyni iş müxtəlif cür çətindir. Bu iş sərkərdə üçün asandır. Çünki, bu onun üçün şərəf məsələsidir. (Ksenofontun fikirlərinin sərbəst ifadə edilməsi). Mark Tulli Siseron
• Sizi bilmirəm, amma mən gecələr küçələrdə veyllənməyi sevirəm. Özünü çox sərbəst hiss edirsən. Əllərini yellədə bilərsən. Heç kim səni itələmir və qayğısız-qayğısız gəzə bilirsən. Mixail Zoşşenko

T

• Taleyinizi sərbəst seçməlisiniz və taleyinizi eyni şəkildə köçürüb yerinə yetirməlisiniz. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
• Təəssübkeşlik cəhalətin, xəstə ağılların xəstəliyidir; azad və canlının həvəsi. Təhsil və sərbəst müzakirə hər ikisinin panzehiridir. Qədərimiz cəhalət və barbarlığın qayıdışına qarşı bir maneə olmaqdır. Qoca Avropa bacardıqca bizim çiyinlərimizə söykənməli və keşişlərin və padşahların rahib çəpərləri altında bizim yanımızda gəzməli olacaq. Cənub qitəsi bizim nişanımıza çatanda biz necə bir Kolossus olacağıq! O, dünyanın ağıl və azadlığı uğrunda mitinq olaraq necə dayanacaq! Mən gələcəyin xəyallarını keçmişin tarixindən daha çox sevirəm. Gecəniz xeyrə. Xanım Adams və sizin yanımda olduğunuzu və əsrlərin və ölkələrin tərəqqisini və çətinliyini qeyd edərək həmişə xəyal edəcəm. Tomas Cefferson
• Tərbiyəli adam vəzifəcə özündən aşağıdakılarla təkəbbürsüz, özündən yuxarıdakılarla isə hörmətlə və sərbəst danışmağı bacarır. Filip Dormer Çesterfild

Y

• Yaxşı bir ad hər bir vicdanlı insanın mənsubiyyətidir, amma Vətənimin izzətində yaxşı bir ad qurdum və bütün işlərim onun çiçəklənməsinə meyl etdi. Özünə hörmət, tez-tez keçici ehtirasların təvazökar örtüyü, mənim əməllərimi heç vaxt idarə etməmişdir. Ortanın faydaları haqqında düşünmək lazım olduğu yerləri unutdum. Həyatım sərt bir məktəb idi, amma təqsirsizlik və təbii səxavət işimi asanlaşdırdı: hisslərim sərbəst idi, özüm də möhkəm idim. Aleksandr Suvorov

Z

• Zavodlara təhkim olunmuş kəndlilər şəklində Uralın hər yerində mövcud olan mülkədar münasibətlərinə qətiyyətlə son qoyulmalıdır. Belə ki, mülkədarlar kiçik müəssisələrə müdaxilə edir, sənayenin əsl inkişafı isə kiçik və orta sahibkarların böyük sahibkarlarla sərbəst rəqabətindən asılıdır. Dmitri Mendeleyev
• Zülmkarın xüsusiyyəti ürəyi qürurlu və sərbəst olanları rədd etməkdir. Aristotel