Xalq

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Ailə insanlıq tarixinin ilk müəssisəsidir. Nəsillər oradan boy atır, orada böyüyür. Xalqlar da gücünü, bütövlüyünü ailələrə bağlayır. Füyuzat jurnalı
• Ana dili məhv olarkən xalq artıq yox olur. Xalqın ağzında dili hələ yaşadıqca xalq da yaşayır. Konstantin Uşinski
• Ana dilini bilməmək, ana dilini qiymətləndirməmək, şübhəsiz ki, xalq qarşısında böyük qəbahətdir. Heydər Əliyev
• Antisemitizm, yəhudi xalqına nifrət bəşəriyyətin ruhunda ləkə olub və qalır. Biz bu məsələ ilə tam razıyıq. Buna görə də bunu bilin: antisionizm mahiyyətcə antisemitizm deməkdir və həmişə belə olacaq. Bu niyə belədir? Bilirsiniz ki, sionizm yəhudi xalqının öz torpaqlarında yaşamağa qayıtmaq arzusu və idealından başqa bir şey deyil. Yəhudi xalqı, Müqəddəs Yazılar bizə deyir ki, müqəddəs torpaqda, öz vətənində çiçəklənən birlik içində yaşayırdılar. Onları oradan Rəbbimizi belə amansızlıqla qətlə yetirən Roma tiranı qovmuşdu. Vətənindən qovulmuş, milləti külə dönmüş yəhudi xalqı dünyanı dolaşmağa məcbur oldu. Yəhudi xalqı onlara hökmranlıq etməyə gələn hər bir tiranın əlindən dönə-dönə əzab çəkdi. Bütün bəşəriyyətin bu ayrılmaz hüququnu əziz tutan hər kəs üçün bunu başa düşmək, yəhudi xalqının qədim İsrail torpağında yaşamaq hüququnu dəstəkləmək çox asan olmalıdır. Bütün yaxşı niyyətli insanlar Allahın xalqının onlardan oğurlanmış torpağa sevinclə qayıtması vədinin yerinə yetməsinə sevinəcəklər. Bu sionizmdir, nə çox, nə də az. Martin Lüter Kinq
• Antisemitizm yəhudilərə qarşı düşmənçilik yaymaq deməkdir. Lənətə gəlmiş çar monarxiyası son günlərini yaşayarkən cahil fəhlə və kəndliləri yəhudilərə qarşı qızışdırmağa çalışırdı. Çar polisi torpaq sahibləri və kapitalistlərlə ittifaqda yəhudilərə qarşı talanlar təşkil etdi. Torpaq sahibləri və kapitalistlər yoxsulluq üzündən işgəncələrə məruz qalan fəhlə və kəndlilərin nifrətini yəhudilərə qarşı yönəltməyə çalışırdılar. Başqa ölkələrdə də tez-tez görürük ki, kapitalistlər zəhmətkeşlərin gözlərini kor etmək, onların diqqətini zəhmətkeş xalqın əsl düşməni olan kapitaldan yayındırmaq üçün yəhudilərə qarşı nifrət bəsləyirlər. Yəhudilərə qarşı nifrət yalnız torpaq sahiblərinə və kapitalistlərə köləliyin fəhlə və kəndlilər arasında uçurum cəhaləti yaratdığı ölkələrdə davam edir. Yəhudilər haqqında yayılan yalan və böhtanlara ancaq ən cahil və məzlum insanlar inana bilər. Bu, kahinlərin bidətçiləri odda yandırdığı, kəndlilərin əsarətdə yaşadığı, xalqın əzilmiş və susqun olduğu qədim feodal dövrünün sağ qalmasıdır. Bu qədim, feodal cəhalət keçib gedir; insanların gözü açılır. Zəhmətkeş xalqın düşməni yəhudilər deyil. Fəhlələrin düşmənləri bütün ölkələrin kapitalistləridir. Yəhudilər arasında da işləyən insanlar var və onlar çoxluq təşkil edir. Onlar da bizim kimi kapitalın əzdiyi qardaşlarımızdır; onlar bizim sosializm uğrunda mübarizədə yoldaşlarımızdır. Yəhudilər arasında da ruslar və bütün xalqlarda olduğu kimi istismarçılar və kapitalistlər də var. Kapitalistlər müxtəlif dinlərə, müxtəlif millətlərə və müxtəlif irqlərə mənsub işçilər arasında nifrət toxumu səpməyə və qızışdırmağa çalışırlar. İşləməyənlər isə kapitalın gücü ilə hakimiyyətdə saxlanılır. Zəngin yəhudilər, varlı ruslar kimi və bütün ölkələrin zənginləri işçiləri sıxışdırmaq, əzmək, soymaq və parçalamaq üçün ittifaqdadırlar. Yəhudilərə işgəncə verən və təqib edən lənətə gəlmiş çarizmə ayıb olsun. Yəhudilərə nifrət bəsləyənlərə, başqa millətlərə qarşı nifrət bəsləyənlərə ar olsun. Vladimir Lenin
• Ariflərə hörmət etməsən, xalq arasında çəkişmə olmaz. Nadir əşyalara dəyər verməsəniz, xalq arasında oğru da olmayacaq. Nəyin paxıllığa səbəb ola biləcəyini göstərməsən, insanların ürəyi narahat olmaz. Ona görə də ölkəni idarə edən kamil müdriklər təbəələrin qəlbini boşaldar, mədələrini isə tox edər. Onun nəzarəti onların iradəsini zəiflədir, sümüklərini möhkəmləndirir. Daim çalışır ki, xalqın elmi və həvəsi olmasın, elm sahibi olanlar isə əməl etməyə cürət etməsinlər. Hərəkət etməmək həmişə sülh gətirir. Lao-tszı
• Avropa xalqları ailəsini bəşəriyyətin sabit bir hissəsi əvəzinə təkmilləşən nə etdi? Onlarda, mövcud olduqda səbəb kimi deyil, nəticə olaraq mövcud olan heç bir üstün mükəmməllik yoxdur; lakin onların əlamətdar xarakter və mədəniyyət müxtəlifliyi. Fərdlər, siniflər, millətlər bir-birindən son dərəcə fərqli idilər: onlar hər biri dəyərli bir şeyə aparan çox müxtəlif yollar açdılar; və hər dövrdə müxtəlif yollarda səyahət edənlər bir-birlərinə qarşı dözümsüzlük göstərsələr də və qalanların hamısı öz yolu ilə getməyə məcbur edilsəydi, bunu əla bir şey hesab edərdilər, lakin onların bir-birinin inkişafına mane olmaq cəhdləri nadir hallarda baş verirdi. hər hansı bir daimi uğur və hər biri digərlərinin təklif etdiyi yaxşılığı almaq üçün vaxt keçdikcə dözdü. Avropa mənim fikrimcə mütərəqqi və çoxşaxəli inkişafı üçün bu yolların çoxluğuna tamamilə borcludur. Lakin o, artıq bu faydanı xeyli az dərəcədə əldə etməyə başlayır. O, qətiyyətlə bütün insanları eyniləşdirmək kimi Çin idealına doğru irəliləyir. Con Stüart Mill
• Azad yazıçı – öz araşdırmalarının və bilgilərinin bəhrəsini təqdim edən alimdir. O, ədəbiyyatın şərəfini və elmin qüdrətini qorumaqla yanaşı, hər işdə xalqına xeyir gətirir. O, sadə xalqın eşitmək istədiklərinə, yaxud hakimiyyətdə olanların şəxsi zövqlərinə və gözləntilərinə daban-dabana zidd olsa belə, öz sözünü deyir. Gələcək üçün yazanlar qiymətini indiki dövrdə alır, indiki dövr üçün yazanlar isə gələcəkdə xatırlanmayacaqlar. Əmin ər-Reyhani
• Azadlıq dərk olunmuş həqiqətdir. İnsan üçün, xalq üçün həqiqəti dərk etməkdən böyük sərvət, müstəqillik və azadlıq ola bilməz. Şarl de Qoll
• Azadlıq və istiqlaliyyət hər bir xalqın milli sərvətidir. Heydər Əliyev
• Azərbaycan xalq musiqi incəsənətinin əsasını təşkil edən ciddi qanun-qaydalar (mən öz operamı yazarkən bunlara riayət etmişəm) nəinki mənim yaradıcılıq arzumu boğdu, əksinə bu qanun-qaydalar bir bünövrə olaraq azad yaradıcılıq fantaziyasının geniş üfüqlərini aydın işıqlandırıb mənə daha artıq cəsarət verdi. Üzeyir Hacıbəyli
• Azərbaycan xalqı nəcib olduğu qədər də istedadlıdır, cəsurdur, mərddir. İlyas Əfəndiyev

B

• Bəşəriyyət vahid bir bədəndir və hər bir xalq bu bədənin bir hissəsidir. Mustafa Kamal Atatürk
• Bəşəriyyətin tarixi təkrar-təkrar göstərir ki, xalqı və onun azadlığını öldürmək, məhv etmək olmaz. İlyas Əfəndiyev
• Bir azərbaycanlı, Azərbaycanın Prezidenti kimi fəxr edirəm ki, Azərbaycan xalqı belə zəngin mədəniyyətə, zəngin incəsənətə, peşəkar musiqiyə malikdir. Azərbaycanda peşəkar musiqinin əsasını böyük Üzeyir Hacıbəyov qoyubdur. Heydər Əliyev
• Bir adamı həmişə aldatmaq olar, bəzi adamları müəyyən vaxt aldatmaq olar, lakin bütün xalqı daim aldatmaq olmaz. Avraam Linkoln
• Bir xalqı mədəniləşdirmək, onlara yeni ehtiyaclar hiss etdirməkdən başqa bir şey deyil. Andre Gid
• Bir xalqın dini seçimi həmişə onun hökmdarları tərəfindən müəyyən edilir. Həqiqi din həmişə hökmdarın bəyan etdiyi dindir; həqiqi tanrı hökmdarın ibadət etməyi əmr etdiyi tanrıdır; beləliklə, hökmdarlara rəhbərlik edən ruhanilərin iradəsi həmişə Allahın özünün iradəsi olur. Pol Anri Holbax
• Bir millətin, xalqın varını, dövlətini əlindən alsan, o millət ölməz, yaşayar. Ancaq ana dilini əlindən alsan, həmin millət məhv olar, ondan əsər-əlamət qalmaz. Konstantin Uşinski
• Biz çalışmalıyıq ki gənclərimiz Azərbaycan xalqına xas olan mənəvi ənənələr arasında tərbiyə edilsinlər. Heydər Əliyev
• Biz ətrafımızda törənən hadisələrə azacıq belə laqeyid baxa bilmərik. Öz yaradıcılığında həyatdan qida almayan, xalqın ruhunu biməyən, mübarizədən kənarda qalaraq hadisələrə qarşı laqeyd olan sənətkar cəmiyyət üçün deyil, özü üçün yarada bilər. Üzeyir Hacıbəyli
• Biz tariximizi zəif bilirik. Tarixi təfəkkürü, tarixi yaddaşı dəqiq olan xalq daha möhkəm mənəvi əsaslar üzərində yaşayır, özünə inamı böyük olur. Tomas Cefferson
• Bizim xalq hər şeyi bağışlayır, ancaq qorxaqlığı yox. İlyas Əfəndiyev
• Bu dəyər miqyasını kim və necə əlaqələndirəcək? Bəşəriyyət üçün yaxşı və pis əməllər, dözülməz olanlar üçün bu gün fərqləndirilən bir şərh sistemini kim yaradacaq? Bəşəriyyətə nəyin həqiqətən ağır və dözülməz olduğunu və dərini yalnız yerli olaraq nəyin otardığını kim izah edəcək? Kim qəzəbi daha yaxın olana yox, ən dəhşətlisinə yönəldər? Kim belə bir anlayışı öz insan təcrübəsinin hüdudlarından kənara köçürməyə müvəffəq ola bilər? Başqalarının uzaq sevincini və kədərini, özünün heç vaxt yaşamadığı ölçüləri və aldatmaları dərk etməyi fanat, inadkar bir insan məxluquna təlqin etməyə kim müvəffəq ola bilər? Təbliğat, məhdudiyyət, elmi sübut - hamısı faydasızdır. Ancaq xoşbəxtlikdən dünyamızda belə bir vasitə var! Yəni sənətdir. Yəni ədəbiyyatdır. Onlar bir möcüzə göstərə bilərlər: insanın yalnız şəxsi təcrübədən öyrənmək kimi zərərli xüsusiyyətinə qalib gələ bilərlər ki, başqa insanların təcrübəsi ondan əbəs yerə keçsin. İnsandan insana, Yerdəki qısa sehrini başa vurduqca, sənət bütün yükləri, rəngləri, həyat şirəsi ilə tanış olmayan, ömürlük təcrübənin bütün ağırlığını köçürür; o, naməlum bir təcrübəni bədəndə canlandırır və ona özümüz kimi sahib olmağımıza imkan verir. Və daha çox, daha çox; həm ölkə, həm də bütün qitələr bir-birinin səhvlərini əsrlərlə davam edə biləcək vaxt fasilələri ilə təkrarlayır. Onda düşünmək olardı ki, hər şey çox aydın olacaq! Amma yox; bəzi xalqların artıq yaşadıqları, nəzərdən keçirdikləri və rədd etdikləri birdən-birə başqaları tərəfindən ən son söz olaraq kəşf edilir. Yenə də özümüzün heç vaxt yaşamadığımız təcrübənin yeganə əvəzedicisi incəsənət, ədəbiyyatdır. Onlar gözəl bir qabiliyyətə malikdirlər: dil, adət, sosial quruluş fərqlərindən kənarda, bir xalqın həyat təcrübəsini digərinə çatdıra bilirlər. Təcrübəsiz bir xalqa onilliklər boyu davam edən sərt milli sınaqları çatdıra bilər, ən yaxşı halda bütün bir xalqı lazımsız, ya səhv, hətta fəlakətli kursdan xilas edə, bununla da bəşər tarixinin döngələrini cilovlaya bilərlər. Aleksandr Soljenitsın
• Bu xalq (erməni) istər xasiyyətinə, istərsə də coğrafi vəziyyətinə görə qədimdən ikiüzlü və riyakardır. Bunlar daimi romalılara nifrətdən, parfiyalılara isə həsəddən az qala partlayırlar. Qai Korneli Tasit
• Bu termini tam mənası ilə götürsəniz, əsl demokratiya heç vaxt olmayıb və olmayacaq. Çox sayda adamın idarə etməsi və az sayda insanların idarə olunması təbii qaydalara ziddir. Xalqın daima yığıncaqlar keçirməsini və ya ictimai işlərlə məşğul olmasını təsəvvürə gətirmək olmur. Çox asanlıqla görmək olar ki, o, bunun üçün hər hansı komissiya yarada bilməzdi ki, idarəetmə forması da dəyişməsin. Jan Jak Russo
• Bu ziddiyyətli məqsədlərdən iki bir-birinə zidd olan təhsil sistemləri yaranır. Biri ictimai və çoxları üçün ümumi, digəri özəl və məişətdir. Əgər xalq təhsilinin nə demək olduğunu bilmək istəyirsinizsə, Platonun Cümhuriyyətini oxuyun. Kitabları sadəcə adlarına görə mühakimə edənlər bunu siyasət haqqında risalə kimi qəbul edirlər, lakin bu, təhsil haqqında indiyə qədər yazılmış ən gözəl risalədir. Məşhur hesablamalara görə, Platon İnstitutu xəyali və real olmayan hər şeyi müdafiə edir. Öz tərəfimdən mən Likurqun sistemini sadəcə olaraq yazmağa vadar etsəydi, onu daha qeyri-mümkün hesab edərdim. Platon yalnız insanın qəlbini təmizləməyə çalışırdı; Likurq onu təbii yolundan çevirdi. İctimai institut yoxdur və ola da bilməz, çünki nə ölkə var, nə də vətənpərvər. Sözlərin özü dilimizdən silinməlidir. Səbəbin hazırda bizə aidiyyatı yoxdur, bilsəm də açıqlamaqdan çəkinirəm. "Yaşamaq nəfəs almaq deyil, hərəkət etməkdir; bu, orqanlarımızdan, hisslərimizdən, qabiliyyətlərimizdən, varlığımızın hisslərini bizə bəxş edən bütün hissələrimizdən istifadə etməkdir" Jan Jak Russo
• Bütün nemətlər içərisində ən gözəli və ən dəyərlisi torpaqdır. ona qayğı bəsləməklə xalqın güzəranını yaxşılaşdırmaq mümkündür. Həsən bəy Zərdabi

C

• Canlı və mənalı danışmağı xalqdan öyrənmək lazımdır. Xalq heç vaxt elə söz deməz ki, boğaza ilişib qalsın. Dil gözəlliyinin isə ən vacib tələblərindən biri budur ki, söz, cümlə, ifadə dili rahat gəlsin, ağızda fırlanmasın, musiqidə də belədir. Azərbaycan xalq musiqisinin əsaslarını öyrənmək nəticəsində mən Koroğlunu yazdım. Üzeyir Hacıbəyli

Ç

• Çinin uzun sürən müharibəsi Çin xalqından böyük fədakarlıqlar tələb etdi və tələb edəcək, lakin eyni zamanda bu müharibə onları sakitləşdirdi. O, Çin xalqını son yüz ildəki bütün böyük mübarizələrindən daha böyük dərəcədə oyatdı və birləşdirdi. Çin xalqı təkcə nəhəng milli düşmənlə deyil, həm də əslində düşmənə kömək edən güclü daxili mürtəce qüvvələrlə qarşılaşır; bu şəklin bir tərəfidir. Lakin digər tərəfi odur ki, Çin xalqı nəinki əvvəlkindən daha çox siyasi şüurludur, həm də güclü Azad edilmiş ərazilər və gündən-günə böyüyən ümummilli demokratik hərəkat qurdu. Bunlar əlverişli daxili şərait yaradır. Əgər Çin xalqındakı məğlubiyyətlər və uğursuzluqlar nin son yüz ildəki mübarizələri müəyyən zəruri beynəlxalq və daxili şəraitin olmaması ilə bağlı idisə, bu gün vəziyyət başqadır - bütün lazımi şərait mövcuddur. Məğlubiyyətdən qaçmaq və qələbə qazanmaq üçün hər cür imkan var. Əgər biz bütün xalqı qətiyyətli mübarizədə birləşdirə bilsək, ona lazımi rəhbərlik verə bilsək, qalib gələcəyik. Mao Tszedun

D

• Dahi sənətkarların həqiqi varisi xalqdır. İlyas Əfəndiyev
• Demokratiya, xalqın xalq tərəfindən xalq üçün idarəsidir. Avraam Linkoln
• Demokratiyada vicdanlı siyasətçiyə ancaq o zaman dözmək olar ki, o, çox axmaqdır. Çünki xalqın yarıdan çoxunun qərəzli fikirlərini ancaq çox axmaq adam səmimi şəkildə bölüşə bilər. Bertran Rassel
• Dəniz qurumaz – xalq yolun azmaz. Qazax atalar sözləri
• Dil xalqın ruhunun təzahürüdür; dil onun ruhu, ruh isə onun dilidir. Humboldt
• Dil nöqsanlı olarsa, sözlər düşüncəni yaxşı anlada bilməz. Düşüncə yaxşı anlaşılmazsa, edilməsi lazım olan şeylər yaxşı edilməz, vəzifələr yaxşı yerinə yetirilməz. Vəzifələr lazımi şəkildə yerinə yetirilməzsə, adətlər və mədəniyyətlər pozular. Adətlər və mədəniyyətlər pozularsa, ədalət yanlış yola düşər. Ədalət yolundan çıxarsa, çaşqınlıq içinə düşən xalq nə edəcəyini, işin haraya varacağını bilməz. Deməli: cəmiyyətdə heç bir şey dil qədər əhəmiyyətli deyil. Konfutsi
• Dövlət xalqın işi olmalıdır. Heydər Əliyev
• Dövlət işində işləyən xalqın xidmətində olduğunu unutmamalıdır. Tomas Cefferson
• Dövlət, ölkə nə qədər çox xalqı birləşdirsə, bir o qədər zəngin olur, çünki onların hər biri ümumdünya mədəniyyətinə və sivilizasiyasına öz töhfəsini verir. Heydər Əliyev
• Dünya daha təhlükəsiz, daha şirin, daha ağıllı və daha gözəl bir məkana çevrilməmişdən əvvəl bütün xalqlar özlərini hesaba almalı və öz psixoloji zəiflikləri və kompleksləri ilə məşğul olmağa başlamalıdırlar. Hər bir xalq sağlam psixi sağlamlığı hədəfləməli və sağlam, psixoloji məqsədləri həyata keçirməyə çalışmalıdır. Beynəlxalq birliyə nail olmaq lazımdır və bu, təkcə qarşılıqlı etimada deyil, həm də düzgün dünya məqsədlərinə və həqiqi psixoloji anlaşmaya əsaslanmalıdır. Alisa Beyli
• Dünya sərvətlərinin bölüşdürülməsi və dünya xalqlarının oturaq birliyi əslində bir şeydir, çünki bütün müasir müharibələrin arxasında fundamental iqtisadi problem dayanır. Bunu həll edin və müharibələr böyük ölçüdə dayanacaq. Buna görə də, hazırda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının axtardığı və vurğuladığı sülhün qorunub saxlanmasını nəzərə aldıqda dərhal aydın olur ki, sülh, təhlükəsizlik və dünya sabitliyi ilk növbədə iqtisadi problemlə bağlıdır. Ehtiyacdan azad olduqda, müharibənin əsas səbəblərindən biri aradan qalxacaq. Dünya sərvətlərinin qeyri-bərabər bölüşdürüldüyü və bəzi xalqların hər şeyə sahib olduğu və ya götürdüyü, digər xalqların isə yaşayış üçün lazım olan ehtiyaclardan məhrum olduğu bir vəziyyət varsa, orada problem yaradan bir amilin olduğu və nəyisə etmək lazım olduğu göz qabağındadır. Alisa Beyli
• Dünyadakı bütün cisim və hadisələr ikiliyə xas olduğu kimi (bu, ziddiyyətlərin vəhdət qanunudur), imperializmə və bütün irticaçılara da ikilik xasdır - onlar həm real, həm də kağız pələnglərdir. Keçmişdə quldarlar sinfi, feodal mülkədarlar sinfi və burjuaziya hakimiyyəti ələ keçirməzdən əvvəl və onu ələ keçirdikdən sonra bir müddət canlı qüvvə ilə dolu idi, inqilabi və mütərəqqi idi, əsl pələng idi. Sonrakı dövrlərdə özlərinə zidd olan qulların, kəndlilərin və proletariatın getdikcə böyüyüb gücləndiyini nəzərə alaraq, onlara qarşı mübarizə getdikcə daha da kəskinləşdi, quldar sinfi, feodal mülkədarları sinfi və burjuaziya tədricən əks istiqamətdə dəyişərək irticaçılara, geridə qalmış insanlara, kağız pələnglərə çevrilir, axırda xalq tərəfindən devrilmiş və ya yıxılacaq. Belə ikilik mürtəce, geridə qalmış, çürüyən siniflərə xasdır, hətta xalq onlarla ölüm-dirim mübarizəsinə girəndə belə. Bir tərəfdən, onlar milyonlarla, on milyonlarla insanları yeyən əsl pələnglərdir. Xalqın mübarizəsinin səbəbi böyük çətinliklər dövründən keçir, onun yolunda çoxlu kəskin dönüşlər və ziqzaqlar var. Çin xalqına 1949-cu ildə qalib gələnə qədər Çində imperializmin, feodalizmin və bürokratik kapitalizmin hökmranlığını devirmək üçün yüz ildən çox və on milyonlarla insan lazım oldu. Bax, biz burada canlı, dəmir, əsl pələnglərlə məşğul olmadıqmı? Lakin onlar sonda kağıza çevrildilər, öldülər. Bunlar tarixi faktlardır. Belə faktları görməmisiniz, eşitməmisiniz? Bəli, həqiqətən minlərlə və on minlərlə var! Odur ki, əgər məsələyə mahiyyət etibarilə, uzun müddət, strategiya nöqteyi-nəzərindən yanaşsaq, onda imperializmi və bütün irticaçıları əslində olduğu kimi - kağız pələng kimi qəbul etmək lazımdır.
  • Mao Tszedun - ÇKP MK Siyasi Bürosunun Vuçan iclasındakı çıxışı (1 dekabr 1958)

Ə

• Əgər Amerika xalqı nə vaxtsa banklara pul buraxılmasına nəzarət etməyi icazə versə, atalarının fəth etdikləri qitədə evsiz qalan övladlar oyanana qədər banklar və korporasiyalar insanların bütün mülkiyyətini əllərindən alacaq. Tomas Cefferson
• Əgər hər hansı bir dövlət yalnız xalqın hökmdarlarına həvalə edilmişdirsə, o dövlət deqradasiya edir. Yalnız xalqın özü hakimiyyətin və xalqın etibarlı qoruyucusudur. Tomas Cefferson
• Əgər hər hansı ölkənin xalqları öz hüquqlarını anlayır və onları qoruya bilirsə, o zaman ən kiçik dövlət belə ən böyük məmləkət qədər güclü olar. Heydər Əliyev
• Əgər xalq fikirləşirsə ki, sivilizasiyanın hər hansı mərhələsində həm nadan, həm də azad olmaq mümkündür, onda o heç vaxt olmamış və heç vaxt olmayacaq bir şey istəyir. Tomas Cefferson
• Əgər xalq tirana qarşı ayağa qalxmırsa, onda tiran xalqa qarşı daha da qəddarlaşacaqdır. Volter
• Əgər xalqının müqavimət ruhunu qoruyub saxlaması barədə hökmdarlara vaxtaşırı xəbərdarlıq edilməsə, hansı ölkə öz azadlıqlarını qoruya bilər? Qoy silahlansınlar. Çıxış yolu onları faktlara uyğunlaşdırmaq, əfv etmək və onları sakitləşdirməkdir. Bir və ya iki əsrdə bir neçə insanın itirilməsi nə deməkdir? Azadlıq ağacı zaman-zaman vətənpərvərlərin, tiranların qanı ilə təzələnməlidir. Bu onun təbii peyinidir. Tomas Cefferson
• Əgər köç zamanı xalq ayrılarsa – birgə getmək daha məsləhətdir. Qazax atalar sözləri
• Ən yüksək ad müəllimlikdir. Müəllimlik sənəti şərəfli bir sənətdir. Həyatını müəllimliyə həsr edən insanlar, həqiqətən, fədakar, xalqına, millətinə sədaqətli və eyni zamanda qəhrəmanlıq göstərən insanlardır. Heydər Əliyev
• Əsarətçilərin yad dili yerli xalqa rəsmi olaraq yeritməsi mümkündür, hətta öa ana dilində danışan əhalinin tərkibi nə qədər qarışıq olsa belə, mümkündür. Məsələn, Rusiya imperiyasında rus dilinin, Hindistanda ingilis dilinin, Əlcəzairdə fransız dilinin, İranda fars dilinin rəsmi olaraq xalqa qəbul etdirilməsi kimi. Məcbur edilir ki, bu pərçim olunmuş dildən iclaslarda və mediada, kitab səhifələrində, tədris vəsaitlərində istifadə edilsin. Ancaq xalqın dilinə atalar sözlərini və zərb-məsəlləri, laylaları və ağıları, mərasim və sevgi mahnılarını, nağıl və əfsanələri, bütöv bir epik düzümü zorla necə qəbul etdirmək olar? Onlar əbədidir, əzəlidir və heç bir xalq digər xalqa ana dilinin folklor ahəngini zorla qəbul etdirə bilməz. Anar
• Əsrlər boyu baş verən tarixi hadisələr nəticəsində Azərbaycan xalqı müxtəlif xalqların malik olduğu ən yaxşı xüsusiyyətləri mənimsəmiş və öz musiqi sənətini müstəqil inkişaf etdirmişdir. Təsadüfi deyildir ki, ən yaxşı ifaçılar, ən yaxşı müğənnilər məhz Azərbaycandan çıxır. Üzeyir Hacıbəyli

G

• Gənclərimizin mətanətli, qüdrətli, məqsədyönlü xarekteri onların Vətən məhəbbətində, əməyə vicdanlı münasibətində və xalqın düşmənlərinə qarşı barışmazlığında təcəssümünü tapır. Heydər Əliyev
• Görkəmli şəxsiyyətlər xalqın zəkasını, elmini, mədəniyyətini, mənəviyyatını dünyaya nümayiş etdirirlər. Heydər Əliyev
• Güc heç bir hüquq yaratmır və insanlar yalnız qanuni hakimiyyətə itaət etməlidirlər. "Köləlik" və "hüquq" sözləri bir-birinə ziddir; onlar bir-birini qarşılıqlı surətdə istisna edirlər. Belə bir ifadə: “Mən səninlə, tamamilə sənin hesabına və tamamilə mənim xeyrimə saziş bağlayıram və bu sazişə mənə sərf edənə kimi riayət edəcəyəm və eyni zamanda sən də riayət edəcəksən”- insanın insana və ya xalqa münasibətindən asılı olmayaraq, hər zaman mənadan məhrum olacaq. Jan Jak Russo

H

• Heç bir xalq böyük bir şairini başqa bir xalqın köməyiylə tanımamışdır. Əhməd Hamdi Tanpınar
• Həkimlik öz xalqına, sənətinə yüksək sədaqət tələb edən peşədir. Heydər Əliyev
• Həqiqi sənətkarın qarşısında onun mənsub olduğu xalqın həyatı bir dərya kimi dayanmışdır. İlyas Əfəndiyev
• Hər bir alim qiymətlidir. Ancaq nəzəriyyəni təcrübə ilə birləşdirən, fikirlərini tətbiq edə bilən və onlardan əməli nəticə götürə bilən, cəmiyyətə, ölkəyə, xalqa konkret fayda gətirən insanlar alimlərin sırasında xüsusi yer tuturlar. Heydər Əliyev
• Hər bir xalq öz dili ilə yaranır. Ancaq xalqın dilini yaşatmaq, inkişaf etdirmək və dünya mədəniyyəti səviyyəsinə qaldırmaq xalqın qabaqcıl adamlarının, elm, bilik xadimlərinin fəaliyyəti nəticəsində mümkün olur. Heydər Əliyev
• Hər bir xalqın, hər bir millətin, hər bir ölkənin gəncləri onun həm bu günüdür, həm də sabahıdır, ümididir. Heydər Əliyev
• Hər bir xalqın milliliyini, mənəvi dəyərlərini yaşadan, inkişaf etdirən onun dilidir. Heydər Əliyev
• Hər bir vilayətin qəzeti gərək o vilayətin aynası olsun. Yəni o vilayətin sakinləri elədiyi işlər, onlara lazım olan şeylər, xülasə onların hər bir dərdi və xahişi o qəzetdə çap olunsun ki, o qəzetə baxan, xalqı aynada görən kimi görsün. Həsən bəy Zərdabi
• Hər şeyi xalqdan alın - və onlar hər şeyi geri qaytara biləcəklər, amma dili əlindən alacaqlar və onu bir daha yaratmayacaqlar. Konstantin Uşinski
• Hərbi qüvvələr ölkənin müdafiəsi üçün kifayət deyil, bununla yanaşı, özünü müdafiə edən xalq məğlubedilməzdir. Napoleon Bonapart
• Həyatın gözəllik və xoşbəxtliyini xalqa sevgi və xidmətdə axtarın. Onore Mirabo

X

• Xalq ancaq hiss etdiyini başa düşür. Xalq yalnız onun hisslərini coşdurmağı bacaranları gözəl natiq zənn edir. Alfons de Lamartin
• Xalq arasında şuluqluq salan özü hörmətsiz olar. Ərəb atalar sözləri
• Xalq ayağa qalxanda necə də amansız olur. O, öz yolunda heç nəyə rəhm etmir, heç kəsin kömək çağırışlarını eşitmir, darda olan heç kəsə yardım etmir. Müəmmər əl-Qəzzafi
• Xalq azadlıq uğrunda mübarizə apararkən qurbanlar verməlidir. Keçmişdə də belə olmuşdur, bu gün də belədir, gələcəkdə də belə olacaqdır. Heydər Əliyev
• Xalq bir çox xüsusiyyətləri ilə tanınır, sayılır və dünya xalqları içərisində fərqlənir. Bu xüsusiyyətlərdən ən yüksəyi, ən böyüyü mədəniyyətdir. Heydər Əliyev
• Xalq dövlət üçün yox, dövlət xalq üçün olmalıdır. Heydər Əliyev
• Xalq gedər quş gətirər, Xanalı bayquş gətirər. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalq geriyə gedəndə də ideal arxasınca qaçır və həmişə hansısa “irəli”yə inanır. Fridrix Nitsşe
• Xalq gərək daim öz kökünü xatırlasın. Heydər Əliyev
• Xalq, həyatın özüdür. Əhməd Hamdi Tanpınar
• Xalq, xatırladıqlarımız qədər unutduqlarımızla meydana gələr. Ernest Renan
• Xalq kəsən barmaq qanamaz. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalq qəhrəmanlığı, zəiflik və gücün azalması ilə müşaiyət edilən ani bir coşğunluqdur. Xalqın azadlığını onun ehtiraslarına deyil, həyat tərzinə əsaslandırmaq lazımdır. Çünki, onun ehtirası ötüb keçən və dəyişkəndir. Bununla yanaşı, yaxşı dövlət quruluşunun fəaliyyəti mövcud olduğu qədər davam edir. Heç bir xalq azadlığın faydasını hiss etdiyi müddətdən artıq azad ola bilməz. Jan Jak Russo
• Xalq qız aldı quda qazandı, mən qız aldım qada qazandım. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalq – qızıl beşikdir. Qazax atalar sözləri
• Xalq quduzlaşmış sürü deyil ki, onu zəncirdə saxlayasan. Azadlıqda həmişə sakit və təmkinli olan xalq onu alçaldan və təhqir edən başçının əli altına düşdükdə təlatümə gəlir, qəzəblə ona öz nifrət və həqarətini bildirir. Onore Mirabo
• Xalq milli əhval-ruhiyyə ilə milli mənlik zirvəsinə qalxırsa, onun başında duran adamlar isə öz şəxsi mənafelərinə görə xalqın başından basılarsa, bax, bu, xalqın ən böyük faciəsidir. Heydər Əliyev
• Xalq necə, biz də elə. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalq o zaman məhv olur ki, öz mənşəyindən törəməyən ideala doğru can atır. Fridrix Nitsşe
• Xalq ona görə aclıq çəkir ki, dövlət vergiləri çox böyük və ağırdır. Xalqın fəlakətlərinin səbəbi məhz budur. Lao-tszı
• Xalq, onun bütün vətəni ana dili ilə nəfəs alır... Dil yaşamış, yaşayan xalqı və gələcək nəsilləri böyük, tarixi, canlı bir bütövlükdə birləşdirən ən həyati, ən zəngin və ən möhkəm bağdır. Konstantin Uşinski
• Xalq ölkənin ürəyidir. Alfons de Lamartin
• Xalq sözü topdan betərdir. Qazax atalar sözləri
• Xalq təlatümə gələndə heç kəs deyə bilməz ki, əmin-amanlığı necə bərpa etmək olar; xalq dinc olanda, heç kəs bilmir ki, onun bu dincliyini nə poza bilər. Jan de Labrüyer
• Xalq və yalnız xalq dünya tarixini yaradan hərəkətverici qüvvədir. Mao Tszedun
• Xalq yalnız onun hisslərini coşdurmağı bacaranları gözəl natiq zənn edir. Alfons de Lamartin
• Xalqa adətdir, bizə bidət?. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalqa elə davran ki səninlə o cür davranılmasını istəyirsən – İmam Həsən
• Xalqa it hürəndə, bizə də çaqqal ulayar. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalqa keşişlər, əsgərlər və müəllimlər verməzdən əvvəl onların aclıqdan ölmədiklərini bilmək yaxşı olardı. Lev Tolstoy
• Xalqa necə yanaşarsan, xalq da sənə o cür yanaşar. Ərəb atalar sözləri
• Xalqı həmişə mənəviyyat birləşdirmişdir. Çünki başqa əsaslara nisbətən mənəvi əsaslar daha üstündür. Heydər Əliyev
• Xalqımızın incəsənət, mədəniyyət sahəsindəki nailiyyətləri Vətənini, millətini sevən hər bir azərbaycanlı üçün iftixar mənbəyidir. Mən bununla daim fəxr etmişəm. Heydər Əliyev
• Xalqın adından danışan hər kəs, ilk növbədə, özü-özündən soruşmalıdır ki, xalq ona onun adından danışmaq səlahiyyəti veribmi? Əgər belə bir səlahiyyət yoxdursa, günlərin bir günü onun yaxasından tutub boşboğazlıq üstə ittihama çəkəcəyi şəksizdir. Heydər Əliyev
• Xalqın ağzındakı dil ölüb – xalq da ölüb. Konstantin Uşinski
• Xalqın ağzını bağlamaq olmaz. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalqın biliyi çox olanda onu idarə etmək çətindir. Lao-tszı
• Xalqın bir hissəsini həmişə və bütün xalqı bir müddət aldatmaq olar, lakin, bütün xalqı həmişə aldatmaq qeyri-mümkündür. Avraam Linkoln
• Xalqın dili Vətənin, xalqın mənəvi həyatının əksidir. Konstantin Uşinski
• Xalqın eybini söyləyən, özü eyibli olar. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalqın göz yaşı göl yaradar. Qazax atalar sözləri
• Xalqın xeyrinə olmayan bir işi eləmə və ya bir sözü demə ki, sənə ondan zərər yetişər. Abbasqulu ağa Bakıxanov
• Xalqın qapısını el döyür, bizim qapımızı - yel. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalqın mənəviyyatına təsir edə biləcək yalnız üç vasitə bilirəm: qanunun gücü, ictimai rəyin aliliyi və zövq cəlbediciliyi. Jan Jak Russo
• Xalqın özünün bilavasitə təsdiq etmədiyi hər cür qanun etibarsızdır. Jan Jak Russo
• Xalqın sədası, haqqın nidasıdır. Azərbaycan atalar sözləri/X
• Xalqın şərəfinin birinci şərti onun müstəqilliyidir. Şeyx Məhəmməd Xiyabani
• Xalqın ümumi idealı ilə bağlı olan, onun həyatına işıq saçan hər bir yazı tərzi, hər bir janr xeyirlidir. İlyas Əfəndiyev
• Xalqın, Vətənin taleyi hər bir insanın taleyinə çevrilməlidir. Heydər Əliyev
• ...Xəsislər həmişə qorxu və çətinlik içində yaşayırlar. Təkəbbürlü adamlar xalq içərisində alçaq görünər, xudpəsənd özünü camaata güldürər. Abbasqulu ağa Bakıxanov

İ

• İctimai demokratiya xalqın xalq tərəfindən xalq üçün çətin vəziyyətə salınmasıdır. - Oskar Uayld
• İki Mustafa Kamal var. Ətdən və qandan olan biri, indi qarşınızda dayanan və keçəcək olan Mustafa Kamal. Digəri sizsiniz, hamınız buradasınız, torpaqlarımızın ən ucqar guşələrinə gedib, lazım gəldikdə həyat bahasına da qorunmalı olan idealları yaymaq üçün gedəcəksiniz. Mən xalqın arzuları adından çıxış edirəm və həyatımın məqsədi o arzuları reallaşdırmaqdan ibarətdir. Mustafa Kamal Atatürk
• Nəsiminin diri-diri dərisinin soyulması sonralar xalq tərəfindən yaranmış bir əfsanədir və geniş kütlənin ona olan hüsn-rəğbətinin rəmzidir. Ziya Bünyadov
• İndi öz utopiyamı etiraf edəcəyəm. Mən sülhün hökmranlığına və bir növ sosialist tarazlığının tədricən yaranmasına inanıram. Müharibə funksiyasına fatalist baxış mənim üçün cəfəngiyatdır, çünki bilirəm ki, müharibənin aparılması müəyyən motivlərlə bağlıdır və hər hansı digər müəssisə formaları kimi ehtiyatlı yoxlamalara və əsaslı tənqidlərə məruz qalır. Bütöv xalqlar ordular olduqda və məhvetmə elmi istehsal elmi ilə zehni incəlikdə yarışdıqda, mən görürəm ki, müharibə öz vəhşiliyindən absurd və qeyri-mümkün olur. Ekstravaqant ambisiyaları ağlabatan iddialarla əvəz etməli və xalqlar onlara qarşı ümumi dava açmalıdırlar. …Mən sivil xalqlar arasında olduğu kimi müharibə aktlarının rəsmi olaraq qanundan kənarlaşdırılacağı gələcəyi gözləyirəm. Vilyam Ceyms
• İngilis xalqı çox səhv düşünərək özünü azad bir xalq hesab edir. O yalnız Parlament üzvlərinə seçkilər zamanı azaddır. Üzvlər seçildikdən sonra xalq kölə, heç nədir. Jan Jak Russo
• İnsanın ruhunda əks olunan ölkənin təbiəti, xalqın tarixi sözlə ifadə olunub. İnsan yoxa çıxdı, lakin yaratdığı söz xalq dilinin ölməz və tükənməz xəzinəsi kimi qaldı ki, dilin hər sözü, onun hər forması insan təfəkkürünün, hissiyyatının nəticəsidir ki, onun vasitəsilə ölkə və xalqın tarixi nitqdə öz əksini tapmışdır. Konstantin Uşinski
• İnsanlar həmişə öz rifahlarına can atırlar, amma onun nə olduğunu heç də həmişə başa düşmürlər.Xalqı satın almaq olmaz, ancaq onu tez-tez aldadırlar və bu, əsasən də, sanki xalq pis şey istəyirmiş kimi hallarda baş verir. Jan Jak Russo
• İnsanlar min illərlə yaşayır <…>. Fərdlər mənəvi cəhətdən parçalana bilər - xalq heç vaxt. Xalq onun bəzi nümayəndələrinin mənəvi tənəzzülündən əziyyət çəkə bilər, amma bütövlükdə onlara boyun əymir. Çünki liderlər fanidir, liderlər gəlib gedir, xalq isə əbədidir. Yulius Fuçik
• İnsanlar təbiətcə tənbəldirlər. Ancaq işləməyə can atmaq, gözəl bir cəmiyyətin ilk bəhrəsidir. Əgər xalq yenidən tənbəllik və laqeydlik vəziyyətinə düşsələr, bu, əməyə layiq olduğu qiyməti verməyən cəmiyyətin haqsızlığı ilə əlaqədardır. Jan Jak Russo
• İstəyirsən xalq səni ağıllı hesab etsin, ağlı olmayan adama sirr vermə. Nuşirəvan Adil Xosrov
• İstəyirsən xalq səni tərifləsin, sən də xalqı təriflə. Nuşirəvan Adil Xosrov
• İstəyirsən ki, xalq arasında ən yaxşı və ən bəyənilmiş adam olasan, özünə məsləhət bilmədiyini başqalarına da məsləhət görmə. Nuşirəvan Adil Xosrov
• İstəyirsən ki, ürəklərdə özünə yurd salıb seviləsən və xalq səndən nifrət etməsin, xalqın xeyrinə danış.Nuşirəvan Adil Xosrov
• İstəyirsən sənin xalqa sərf etdiyin əmək hədər getməsin, xalqın sənə sərf etdiyi əməyi hədər etmə!. Nuşirəvan Adil Xosrov
• İşin mənəvi dəyəri ondan ibarətdir ki, o, digər insanlardan daha yüksək mənbədən gəlir. O mənbə cəmiyyətdir; millətdir. Əslində, əxlaq yalnız ictimai, milli, özəl fərdlərdən ayrı və yuxarıda ola bilər. Millətin ictimai asayişi və əmin-amanlığı, rifahı, xoşbəxtliyi, gələcəkdə təhlükəsizliyi və məsumluğu, sivilizasiyanın tərəqqisi naminə maraq, zəhmət və fədakarlıq tələb edəndə canından keçməyi tələb edən milli mənəviyyatdır. Kamil xalqda milli əxlaqın tələbləri, demək olar ki, o xalqın insanları tərəfindən mühakimə olunmadan, vicdanlı və emosional motivlə irəli sürülür. Bu, ən böyük milli hissdir, milli həyəcandır. Millət anaları, millət ataları, millət müəllimləri və millət ağsaqqalları; Onların evdə, məktəbdə, orduda, fabrikdə, hər yerdə və hər işdə millətin övladlarına, millətin hər bir üzvünə yorulmadan və davamlı olaraq verəcəkləri milli tərbiyənin məqsədi, bu yüksək milli hissi gücləndirir. Əxlaqın milli-ictimai olduğunu söyləmək və onun ümmət vicdanının ifadəsi olduğunu söyləmək həm də əxlaqın müqəddəs atributunu tanımaqdır. Əxlaq müqəddəsdir; çünki onun bərabər dəyəri yoxdur və heç bir başqa cür dəyərlə ölçülə bilməz. Əxlaq müqəddəsdir; çünki ən böyük əxlaqi vicdanı olan cinayətkar üçün prioritetdir. Həmin cinayəti törədən cəmiyyət tək və təkdir. Başqa cinayətkar yoxdur. İlahiyyatda hətta məcazi mənada düşünülmüş cəmiyyət də gizlidir. Çünki vicdanımıza təsir edən mənəvi həyat, cəmiyyət üzvləri arasında əməl və təriflərdən ibarətdir. Həqiqi, doğru bir cəmiyyət sıx bir intellektual və əxlaqi fəaliyyətdir. Mustafa Kamal Atatürk
• İyirmi ildən artıq xilafətə qarşı kəskin və cəsur azadlıq mübarizəsi aparmış bir xalqı şən və qayğısız ömür sürən başıpozuq bir kütlə kimi qələmə vermək mümkün deyil. Ziya Bünyadov

K

• Kim müxalifətdə durursa-dursun, ancaq Vətəninə, xalqına, mənəviyyatına, məsləyinə müxalifətdə durmasın. Heydər Əliyev
• Kim özünü xalqın maariflənməsinə həsr edirsə, mükafatı özündə tapır, öz vicdanını təmizləyir. Həsən bəy Zərdabi
• Kitabxana xalq, millət üçün, cəmiyyət üçün müqəddəs bir yer, mənəviyyat, bilik, zəka mənbəyidir. Heydər Əliyev

Q

• Qanunlar yalnız mülki birliyin şərtləridir. Qanunlara tabe olan xalq onların yaradıcısı olmalıdır. Birliyə daxil olan hər bir kəs, eyni zamanda birgə yaşama şərtlərini müəyyən etməlidir. Jan Jak Russo
• Qəhrəmanın şərəfi – xalqın şərəfi. Qazax atalar sözləri
• Qəzetin borcudur işlərin yaxşı və yamanlığını ayna kimi xalqa göstərsin, ta xalq nikü-bədindən xəbərdar olub, onun əlacının dalınca olsun. Həsən bəy Zərdabi
• Qiymət, öz işin üçün mükafat, tərif və s. axtarma. Xalq üçün çalış, o arxanca gedəcək və səni qiymətləndirəcək. Bunun üçün əvvəlcə onun inamını qazan. Həsən bəy Zərdabi

M

• Maarifdən, elmdən məhrum bir xalq işıqdan məhrumdur. Həsən bəy Zərdabi
• Məqsədin böyüklüyü, vasitələrin kiçikliyi və heyrətamiz nəticələr bəşər dühasının üç meyarıdırsa, o, tarixdəki istənilən böyük insanı Məhəmmədlə müqayisə etməyə cəsarət edə bilər.? Ən məşhur insanlar yalnız silahlar, qanunlar və imperiyalar yaratdılar. Onlar, ümumiyyətlə, gözləri qarşısında tez-tez dağılan maddi güclərdən başqa bir şey qurmadılar. Bu adam təkcə orduları, qanunları, imperiyaları, xalqları, sülalələri deyil, o zamanlar məskunlaşan dünyanın üçdə birində milyonlarla insanı köçürdü; və daha çox qurbangahları, tanrıları, dinləri, ideyaları, inancları və ruhları köçürdü. Filosof, natiq, həvari, qanunverici, ideyalar qalibi, rasional inancları bərpa edən... İyirmi yerüstü imperiyanın və bir mənəvi imperiyanın qurucusu – yəni Məhəmməddir. İnsanın böyüklüyünün ölçülə biləcəyi bütün meyarlara gəlincə, soruşa bilərik ki, ondan böyük insan varmı? Alfons de Lamartin
• Mən Çaykovskinin yaradıcılığına coşğun pərəstiş edən adamlardan biriyəm. Mən öz azad yaradıcılıq fantaziyamı xalq musiqi dilinin sarsılmaz təməli üzərində inkişaf etdirmək prinsipini Çaykovskidən götürmüşəm. Üzeyir Hacıbəyli
• Mən xalq kütlələrini öz atam kimi sevirəm. Eyni zamanda onlardan atam kimi qorxuram. Müəmmər əl-Qəzzafi
• Mən tamamilə əminəm ki, dünyada heç bir xalq başqa bir xalq üzərində üstünlüyə malik deyildir. Doris Lessinq
• Mənim xalqım demokratiya prinsiplərini, həqiqətin diktələrini və elmin təlimlərini öyrənməlidir. Xurafat yox olmalıdır. Mustafa Kamal Atatürk
• Millətçilik özü-özlüyündə hörmətə layiq, hətta möhtəşəm bir hadisədir, çünki o, xalqların həyatında bir zərurətdir. Mən hətta düşünürəm ki, bəşəriyyətin təkamülü tarixində millətçilik dindən sonra insan ruhunun ikinci böyük mərhələsidir. O, tarixdə ən böyük qəhrəmanlıqların nədəni olmuş, yenə də olacaq. Onsuz bir sıra xalqlar yenə də yadların zülmü altında inləməli olacaqdı və məhz onun sayəsində hələ bir çoxları uyğun çıxış yolu tapacaq... Həqiqi, dürüst, sonunadək özünə sadiq qalan millətçi, özününkünü müdafiə edərkən, başqasınınkı üzərində hər hansı zülmü də rədd etməlidir. Əhməd bəy Ağaoğlu
• Müəllif nitqi və usta sənəti xalqa məxsusdur. Qazax atalar sözləri
• Müharibənin böyük böhranında Allah bizi qüdrətli həqiqətlə üz-üzə qoydu ki, biz öz azadlığımızı itirməliyik və ya onu qullara verməliyik. Çətinliyimizdə biz qara adamı Respublikanı xilas etməyə kömək etməyə çağırdıq; Biz onunla əhd bağladıq, həm onun qanı ilə, həm də bizim qanımızla möhürləndik və Yehova şəhadət verdik ki, xalq satın alındıqdan sonra o, azad olsun və onun izzətini, onun nemətlərini bizimlə bölüşsün. Əgər biz bu əhdi yerinə yetirməsək, hər şeyi bilən Şahid bizə qarşı hökm çıxaracaq. Biz bunu etdikmi? Qara adama azadlıq verdikmi? Azadlıq nədir? Bu sadəcə inkardırmı? Zəncirlənməmək, alınıb-satılmamaq, damğalanmamaq və qamçılanmamaq üçün çılpaq bir imtiyazmıdır? Əgər bunlar hamısıdırsa, azadlıq acı bir istehzadır, amansız bir aldatmadır və köləliyin daha yaxşı olub-olmaması şübhə altına alına bilər. Amma azadlıq inkar deyil. Bu, əsaslı, hiss olunan reallıqdır. “Bütün insanlar bərabər yaradılmışdır” Bəyannaməsinin həmin ölməz həqiqətlərinin həyata keçirilməsidir; bütün ədalətli hökumətin sanksiyasının "idarə olunanların razılığı" ilə olduğunun qəbul edilməsidir. Hər bir insanın özünə aid olan bütün məsələlərdə dinlənilmək hüququ olana qədər bunlar həyata keçirilə bilərmi? Açıq həqiqət budur ki, hər kəs öz mənafeyini daha yaxşı bilir. Deyilmişdir: “Əgər o, pul ödəməyə məcbur olsa, döyüşmək məcburiyyətində qalarsa, dolayısı ilə itaət etmək tələb olunarsa, qanuni olaraq ona deyilməyə haqqı olmalıdır. nə üçün; onun razılığını almaq və onun rəyinin nəyə dəyər olduğunu hesablamaq. Yetkin və sivil bir xalqda heç bir partiya olmamalıdır, heç bir şəxs öz öhdəliyi istisna olmaqla diskvalifikasiya edilməməlidir. Bu nəslin ehtiras və qərəzliliyi Bəyannamənin aksiomlarını şübhə altına almasaydı, mən bu qədər açıq bir həqiqəti müzakirə etməklə sizin zəkanızı təhqir etməzdim. Ceyms Qarfild

N

• Nə qədər ki, həyat rahatlığı çoxalır, incəsənət mükəmməlləşir, dəbdəbə , cah-calal yayılır, əsl cəsarət sönür, hərbi şücaətlər yox olur; və bütün bunlar kabinetlərin kölgəsində inkişaf edən elmin və incəsənətin işidir. Müharibə və fəth bir tərəfdən, dərin despotizmin digər tərəfdən bir-birinə qarşılıqlı kömək etdiyini başa düşmək çətin deyil. Başqa millətləri fəth etmək üçün qullardan ibarət bir xalqdan istənilən qədər pul və insan almaq olar. Müharibə , eyni zamanda pul toplamaq və xalqı qorxuda saxlamaq üçün çox saylı ordunu daim saxlamaq kimi bir bəhanədir. Jan Jak Russo
• Nə qədər ki, xalq itaət etməyə məcburdur və itaət edirsə, o, yaxşı hərəkət edir. Amma xalqın öz boyunduruğunu atmaq imkanı olan kimi onu atırsa, daha yaxşı hərəkət etmiş olur. Çünki o, oğurlandığı azadlıq hüququnu özünə qaytarır. Xalqım onu geri qaytarmağa bütün əsasları var və bu hüququ onun əlindən almağa heç bir əsas yox idi. Azad xalqlar, belə bir qaydanı xatırlayın: “Azadlığı qazanmaq olar, amma onu yenidən əldə etmək olmaz!".Jan Jak Russo

O

• O xalq ki, öz azadlığı və müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparmaq üçün poetik nitqlər, şüarlar söyləməklə kifayətlənir, onun uğrunda şəhid olmağa qüdrəti çatmır, o xalq haqlı olaraq kölə olmağa məhkumdur. Şarl de Qoll
• Ordusunu yedizdirmək istəməyən xalq tezliklə özgə ordusunu yemləməyə məcburdur. Napoleon Bonapart
• Ordulara olduğu kimi, xalqlara da yaxşı rəhbər lazımdır. Bu olarsa, qalan məsələlər düzələr. Şarl de Qoll

Ö

• Öz xalqının ruhunu ifadə etməyən əsər başqa xalqlara da təsir edə bilməz. İlyas Əfəndiyev
• Öz xalqının tarixini, qonşu ölkələrin tarixini bilmək hər kəs üçün, lakin böyüməkdə olan gənc nəsil üçün daha vacibdir. Onlar qəhrəmanlıq səhifələri vətənpərvərlik və Vətənlə bağlı hər şeyə məhəbbət hissləri tərbiyə edən Azərbaycan tarixi ilə bağlı dərin bilgilərə sahib olmalıdırlar.
• Özünüz üçün deyil, bağlı olduğunuz xalq üçün birlikdə işləyin. İşlərin ən yüksəyi budur. Mustafa Kamal Atatürk

P

• Pis rəhbər xalqın xor gördüyü adamdır. Yaxşı rəhbər xalqın hörmət etdiyi adamdır. Ulu öndər odur ki, xalq deyir ki, “biz bunu özümüz etdik”. Lao-tszı
• Pulun hakim olduğu yerdə xalqın öz azadlığını qorumaq üçün verdiyi pullar həmişə onu əsarətdə saxlamaq üçün istifadə edilir. Bu gün onun xoş niyyətlə ödədiyi pul sabah onu ödəməyə məcbur etmək üçün istifadə olunur. Hər cür imtiyazlar onu alan müəyyən təbəqəyə fayda verir, əsas yük isə onu verən xalqın üzərinə düşür. Jan Jak Russo

R

• Rüşvətxoru, oğrunu qəhrəmana çevirmək öz xalqına xəyanət etməkdir. Heydər Əliyev

S

• Sadə xalqla xalqın dili ilə yox, öz dili ilə danışmaq istəyən müdrik insanı xalq heç vaxt başa düşməyəcək. Buna baxmayaraq, xalqın dilinə tərcümə etmək mümkün olmayan bir çox müxtəlif anlayışlar var. Jan Jak Russo
• Sovet xalqı ilə alman xalqı arasında münasibətlərin islahatı Almaniyanın sovet zonasının hakimiyyət orqanlarının apardığı xətt üzrə mümkün deyil. Həmin zonadakı almanlar onları bu qədər qeyri-insani şəkildə pozanlara nifrət və xor baxmağa başladılar. Və bu sistemi dəstəkləyənlərə qarşı da oxşar hisslər olmalıdır. Sərhədin bağlanması misli görünməmiş iflasın etirafıdır. Almaniyanın o hissəsində yaşamaq məcburiyyətində qalan insanların fəhlə və fermerlər cənnətini tərk etmələrinin qarşısını ancaq fiziki güc tətbiq etməklə almaq olar. Sovet və alman xalqları arasında münasibətləri yeni təməl üzərində qurmağın yalnız bir imkanı var: alman xalqına öz iradəsini azad və təsirsiz şəkildə ifadə etmək yolu ilə formalaşdırmaq hüququ geri qaytarılmalı, yer üzündə heç bir xalqa verilməməlidir. Konrad Adenauer
• Sovet İttifaqı, liderlərinin bütün səhvlərinə baxmayaraq, o zaman bir çox dövlət və xalq üçün ümid və dəstək mənbəyi idi. Sovet İttifaqı qlobal sistemin tarazlığını təmin etdi. Aleksandr Lukaşenko

Ş

• Şöhrət xalqın xəstə nəfəsidir. Jan Jak Russo

T

• Tanrılardan ibarət bir xalq olsaydı, o, özünü demokratik şəkildə idarə edərdi. Ancaq bu qədər mükəmməl bir idarəetmə insanlar üçün deyil. Jan Jak Russo
• Təcrübə göstərir ki, xalq hökmdarlara nifrət etməyəndə, hökmdarlar da xalqa pislik etmir və xalq belə hökmdarlara münnətdar olur və sevməyə çalışır. İtaət edilən axmaq hökmdar cinayətləri cəzalandıra bilər, amma əsl dövlət xadimi bunların qarşısını necə almağı bilir. O, layiq olduğu hakimiyyəti əməllər üzərində yox, insanların iradəsi üzərində təsdiqləyir. Jan Jak Russo
• Türkiyə Cümhuriyyətini quran Türkiyə xalqına türk milləti deyilir. Mustafa Kamal Atatürk

Y

• Yatmış xalq ya məhv olur, ya da qul kimi oyanır. Mustafa Kamal Atatürk
• Yüksək mədəniyyətə malik olan xalq həmişə irəli gedəcək, həmişə yaşayacaq, həmişə inkişaf edəcəkdir. Heydər Əliyev

Z

• Zamanın ruhu və hər bir xalqın təhsili həmişə ədəbiyyatda və digər abidələrdə əks olunur. Abbasqulu ağa Bakıxanov
• Zorakılığa əsaslanan bütün hökumətlər gülünc bir ziddiyyətə girirlər: xalqları zəif vəziyyətdə saxlamaqla, onların köməyi ilə güclü olmaq istəyirlər. Jan Jak Russo