Ümumi

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Adəti ancaq ümumi razılıqla dəyişərlər. İndoneziya atalar sözləri
• Allahın qürurunda çalışan məmurları qoru. Vəfatlarından sonra ailələrinə qayğı göstər və onların ehtiyaclarını qarşıla. Təzyiq və şiddətli rəhbərliklə ümumi mülkünü artırma. I Osman
• Alternativ seçərkən müdrik başçı elə variant axtarır ki, onun nəticələri risk və məsrəflərdən çox olsun. Əsl başçı ümumi rifahın xeyrinə qərar qəbul edir. Atilla
• Anlamadığın, mənasını başa düşmədiyin şeyləri söy. Bu, bacarıqsızlığın ümumi bir qaydasıdır. Vissarion Belinski
• Ayrı-ayrı sözlərə görə yox, onların ümumi əlaqəsinə görə mühakimə et. Mark Tulli Siseron
• Azadlıq ali dəyərdir; o olmadan şəxsiyyət mümkün deyildir. Həyat və bilik bu gün o qədər mürəkkəbdir ki, biz öz yolumuzu yalnız azad diskussiya vasitəsilə seçə, səhvlər və xurafatlar içərisindən keçərək həqiqət perspektivinə nail ola bilərik. Qoy insanlar, hətta müəllimlər belə fərqli rəy söyləsinlər və müzakirələr aparsınlar; belə müxtəlif fikirlər inamın nisbi olduğunu üzə çıxaracaq, belə halda silaha əl atmaq o qədər də vacib olmayacaqdır; nifrət və müharibə kənardan güclə boynuna qoyulan ideyalardan və doqmatik inamdan irəli gəlir. Təfəkkür və nitq azadlığı "müasir" ruhun nadanlığını və xurafatını yuyub təmizləyəcəkdir. Biz düşündüyümüz qədər təhsilli deyilik; biz ümumi təhsilin böyük eksperimentinin başlanğıcındayıq və onun elə bir vaxtı olmayıb ki, bizim təfəkkür üslubumuza və ictimai həyatımıza təsir göstərə bilsin. Biz müəyyən təchizat yaradırıq, amma bu metodlarda və texniki qaydalarda çox primitivik; biz təhsil haqqında belə düşünürük ki, bu, müəyyən biliklərin ötürülməsidir, əslində isə o, zəkanın elmi vərdişlərinin inkişafı olmalıdır. Nadan insanın fərqli əlaməti ondadır ki, onun fikirləri tələsikdir və şərtsizdir. Bertran Rassel

B

• Bir arabaya qoşulan atlar bir-bir daha sürətlə qaçır - ümumi səyləri ilə havanı daha asan kəsdikləri üçün deyil, rəqabət və bir-birləri ilə rəqabət nəticəsində alovlandıqları üçün. Plutarx
• Bir bina tikintisində işləyən bir işçi olaraq ya bütöv planı bilmir, ya da həmişə aydın şəkildə təsəvvür etmir, buna görə həyatının fərdi günlərinə və saatlarına xidmət edən bir insan, ümumi bir fikrə sahib deyil. Artur Şopenhauer
• Bir-birinizi sevib fərqlənməyinizdən, ümumi bir şeyə sahib olub bir-birinizi başa düşməyiniz yaxşıdır. Jan Jak Russo
• Bir çoxlarında dərin bir inam kök salmışdır ki, atomlara əsaslanan filosofluq şeylərin mənşəyini izah edə bilməz, ya da izah edə bilər. Bu isə, Allahı Yaradan kimi inkar etmək deməkdir. Hər iki halda onlar səhv edirlər. Çünki, materiyanın və ümumi hərəkətin tam mahiyyətini aydın izah edə biləcək heç təbii başlanğıc yoxdur. Mixail Lomonosov
• Birləşmənin elə bir ümumi formasını tapmaq lazımdır ki, bu forma özünün ümumi gücü ilə hər bir üzvünün şəxsiyyətini və əmlakını müdafiə edə bilsin və qorusun və onun vasitəsi ilə hamı ilə birləşən şəxs əvvəlki kimi azad olsun və yalnız özünə itaət etsin. Jan Jak Russo
• Böyük dünyəvi hadisələr, inqilablar və s. siyasi partiyalar tərəfindən həyata keçirilir... Partiya ümumi məqsədləri həyata keçirdiyi halda, partiyadan kənarda olanlar öz xüsusi, şəxsi mənafelərini güdürlər... Partiya öz əsas məqsədinə çatan kimi onun hər bir üzvü də öz şəxsi mənafeyi qeydinə qalmağa başlayır, bununla da o, öz həmkarları ilə ziddiyyətə girmiş olur və partiyada parçalanma baş verir, bu da daha böyük hərc-mərcliyə səbəb olur... İctimai fəaliyyətlə məşğul olanların çox az hissəsi yalnız öz ölkəsinin mənafeyi haqqında düşünür. Bencamin Franklin
• Bu ziddiyyətli məqsədlərdən iki bir-birinə zidd olan təhsil sistemləri yaranır. Biri ictimai və çoxları üçün ümumi, digəri özəl və məişətdir. Əgər xalq təhsilinin nə demək olduğunu bilmək istəyirsinizsə, Platonun Cümhuriyyətini oxuyun. Kitabları sadəcə adlarına görə mühakimə edənlər bunu siyasət haqqında risalə kimi qəbul edirlər, lakin bu, təhsil haqqında indiyə qədər yazılmış ən gözəl risalədir. Məşhur hesablamalara görə, Platon İnstitutu xəyali və real olmayan hər şeyi müdafiə edir. Öz tərəfimdən mən Likurqun sistemini sadəcə olaraq yazmağa vadar etsəydi, onu daha qeyri-mümkün hesab edərdim. Platon yalnız insanın qəlbini təmizləməyə çalışırdı; Likurq onu təbii yolundan çevirdi. İctimai institut yoxdur və ola da bilməz, çünki nə ölkə var, nə də vətənpərvər. Sözlərin özü dilimizdən silinməlidir. Səbəbin hazırda bizə aidiyyatı yoxdur, bilsəm də açıqlamaqdan çəkinirəm. "Yaşamaq nəfəs almaq deyil, hərəkət etməkdir; bu, orqanlarımızdan, hisslərimizdən, qabiliyyətlərimizdən, varlığımızın hisslərini bizə bəxş edən bütün hissələrimizdən istifadə etməkdir" Jan Jak Russo
• Bütün idraki (rasional) biliklər ya material biliklərdir və müəyyən obyekti öyrənir, ya da formal biliklərdir və ancaq mühakimənin forması və idrakın özü ilə və obyektlərə fərq qoymadan bütövlükdə düşüncənin ümumi qaydaları ilə məşğul olur. Formal fəlsəfə məntiq adlanır, material fəlsəfə isə müəyyən obyektlərlə və onların tabe olduqları qanunlarla məşğuldur, o da ikiyə bölünür. Çünki bu qanunlar ya təbiət qanunlarıdır, ya da azadlıq (qanunlarıdır). Birinciyə aid elm fizika adlanır, digərinə aid (elm) etikadır, onlar həm də təbiət elmləri və əxlaq elmləri adlanırlar. İmmanuel Kant
• Bütün lovğaların ümumi aqibəti: gec və ya tez bir zamanda pis vəziyyətə düşmək. Uilyam Şekspir
• Bütün yuxular ümumi xüsusiyyətlərə malikdir. Belə ki, onların hamısı gün ərzində cuşa gələn, amma həyata keçirilməyən arzuların biz yatanda təmin edilməsindən ibarətdir. Yuxular arzuların ən sadə və açıq şəkildə həyata reallaşdırılmasıdır. Ziqmund Freyd

D

• Dostlar arasında hər şey ümumi olmalıdır. Evripid
• Dostluq, qarşılıqlı xoşbəxtliyə, maraqların ümumi olmasına əsaslanır. Amma elə ki, maraqlar toqquşur, o zaman dostluq pozulur:onu ancaq buludlarda axtara bilərsən. Artur Şopenhauer
• Dünya nizamı özünün ölçüyəgəlməz möhtəşəmliyi, hər yerdən parlayan sonsuz rəngarəngliyi və gözəlliyi ilə bizi səssiz təəccübə gətirir. Əbədi və ciddi nizama müvafiq olaraq vahid ümumi qanundan necə gözəlliklərin, necə möhtəşəmliyin çıxdığını görəndə isə ağıl bir başqa cür heyrətlənir. İmmanuel Kant

E

• Ehtiras ümumi insan təbiətidir. Onsuz din, tarix, sevgi və incəsənət faydasız olardı. Onore de Balzak
• Ekvivalent olduqda bir xarici söz istifadə edin, rus sözü- həm ümumi mənada, həm də ümumi zövqü təhqir etmək deməkdir. Vissarion Belinski
• Elm ümumi bir sərvətdir. Ona görə də ədalət tələb edir ki, ən böyük elmi şöhrət məlum həqiqəti ilk dəfə söyləyənə yox, bu həqiqəti başqalarına inandırmağı bacarana, onun etibarlılığını göstərənə və elmdə tətbiq edənə verilməlidir. Dmitri Mendeleyev
• Etika - bizim bəzi istəklərimizə ümumi əhəmiyyət vermək cəhdidir. Mark Tven

Ə

• Ər arvada münasibətdə özünü üç şeydən saxlamalıdır:
  • Birinci, arvadının məhəbbətindən ölsə, onun eşqindən dəli-divanə olsa, sevgisindən ağlını çaşdırsa, elə etməlidir ki, arvadın xəbəri olmasın, özünü saxlaya bilməsə, eşq əlacı haqqında deyilənlərə əməl etməlidir. Hər halda, eşqini gizlətməlidir, əks təqdirdə bundan çox fəsadlar törəyə bilər.
  • İkinci, ümumi işlərdə arvadla məsləhətləşməməli, öz sirrini ona verməməli, malının-mayasının bir qismini ondan gizli saxlamalıdır, çünki onların belə işlərdən başı çıxmadığı üçün verəcəkləri yanlış məsləhətlər böyük zərər gətirər.
  • Üçüncü, arvadını nabələd qadınlarla dostlaşmağa, xüsusilə kişilərin eşqbazlıq macəralarından danışanlara qulaq asmağa qoymamalıdır. Əlbəttə, elələrini evə buraxmamalıdır. Belələri çox böyük bədbəxtliyə səbəb olarlar. Ən təhlükəlisi kişi məclislərində olmuş qarıların nağıllarıdır. Nəsirəddin Tusi

G

• Gəzirsən, deyək ki, hamıya bildirmək istəyirsən ki, bunu və ya o biri kitabı oxumusan. Yanında, məsələn, “Hərb və sülh” adı çəkiləndə çoxbilmişcəsinə başını yırğalayırsan. Sənin kef gəlib-gəlmədiyini heç kim yoxlayası deyildi. Ümumi əhval-ruhiyyə belə idi. Unutmayın ki, köçdükdən sonra vaxtımızın çoxunu birlikdə keçirirdik, gizlincə “Hərb və sülh”ü oxumaq isə qeyri-mümkündür. Kazuo İşiquro
• Gözəl həyat yoldaşı - ümumi mülk, çirkin - ərinin cəzası. Antisfen

H

• Hamı üçün ümumi olan nәdir? - Ümid. Miletli Fales
• Heç sevgi ilə ağılın ümumi bir cəhəti varmı? Höte
• Həqiqətlər nə qədər yüksək olarsa, bir o qədər ehtiyatlı olmaq lazımdır. Əks təqdirdə, onlar ümumi yerlərə aid olar. Ümumi yerlərə isə inanmırlar. Nikolay Qoqol
• Həyatın bütün çətin və həlledilməz suallara verdiyi ümumi cavabdan başqa cavab yox idi. Cavab belə idi: “günlərin tələbinə görə yaşamaq lazımdır, yəni unutmaq. Lev Tolstoy

İ

• İnsan münasibətlərində hüquq yalnız o zaman məna daşıyır ki, bərabər gücə malik iki tərəf hər bir tərəf üçün ümumi olan zəruriliyi qəbul edir. Fukidid
• İnsanlarda ümumi olan onların hamısının müxtəlif insanlar olmasıdır. Robert Zend
• İnsanları... qorumağa qadir olan... hər cür ümumi hakimiyyət yalnız bir yolla-məhz bütün hakimiyyətin və gücün bir adamın, yaxud... insan toplumunun əlində cəmləşdirilməsi ilə qurula bilər. Tomas Hobbs

Q

• Qədim insanlar tacirlər və oğrular üçün ümumi bir allah müəyyən etməklə nə qədər haqlı imişlər. Aleksandr Düma (oğul)
• Qocalığın tacı- ümumi hörmət və nüfuzdur.Kim ki, bu mükafatlara layiq görülübsə, mənə elə gəlir ki, o, həyat dramını axıra kimi oynayıb və son pərdədə təcrübəsiz aktyorlar kimi biabır olmayıb. Mark Tulli Siseron
• Qorxu və ümid - insanları idarə edən bu iki alətdir. Bu iki alətdən istifadə etmək əvəzinə, onların arasında fərq qoymadan, onlardan təbiətinə uyğun olaraq istifadə etmək lazımdır. Qorxu təhrik etmir, qorxunun qabağını alır və cəzalar haqqında qanunlarda ondan istifadə edilməsi yaxşı işlər görmək üçün yox, pis işlər görməyə mane olmaq üçündür. Yoxsulluq qorxusu qarşısında avaraların nə vaxtsa zəhmətkeş insan olması inandırıcı deyil. Ona görə də insanlar arasında əməkdə əsl yarış ruhu yaratmaq üçün onlara göstərmək lazımdır ki, əmək aclıqdan xilas olmaq üçün yox, rifaha nail olmaq üçün vasitədir. Gəlin, belə bir ümumi qayda müəyyən edək: heç kəsi nəyisə etmədiyinə görə yox, etdiyi şeyə görə məzəmmət etmək lazımdır. Jan Jak Russo
• Qoy Vətən, vətəndaşların ümumi anası olsun; onların öz vətənlərində istifadə etdikləri faydanı onlar üçün əziz etsin; qoy hökumət onlara ictimai idarəçilikdə onların öz evlərində olduqlarını hiss etmələri üçün kifayət qədər pay versin ; qoy qanunlar onların gözündə ümumi azadlıq üçün yalnız zamin olsun. Jan Jak Russo

M

• Millət bir ruhdur, ruhani prinsipdir. İki şey bu ruhu, bu ruhani prinsipi yaradır. Biri keçmişdə, o biri indidədir. Biri zəngin ümumi xatirələrə malik olmaqdır; o biri ümumi müqavilə, birgə yaşamaq arzusudur, bizə miras qalmış bölünməz irsdən birgə istifadəni davam etdirmək iradəsidir... Qəhrəman keçmiş, dahi şəxsiyyətlər, şöhrət (amma həqiqi) - milli ideyanın söykəndiyi başlıca kapital budur. Keçmişdə ümumi şöhrətə, gələcəkdə ümumi istəyə malik olmaq, birgə böyük işlər görmək, onları gələcəkdə də arzulamaq - xalq olmağın başlıca şərtləridir... Keçmişdə ümumi şöhrəti və peşmançılıqları bölüşmək, həmin proqramı gələcəkdə də həyata keçirmək, birgə əzab çəkmək, sevinmək, ümid etmək, bunlar ümumi gömrük və sərhədlərdən də önəmlidir; irq və dil fərqindən asılı olmayaraq başa düşülən məhz budur. İndicə "birgə əzab çəkmək" dedim, bəli, ümumi əzab insanları ümumi sevincdən daha çox birləşdirir..." Ernest Renan
• Müdrik! Əgər sən insanlara hər hansı əhəmiyyətli həqiqəti xəbər verməyi arzu edirsənsə, onu ümumi fikrin geyiminə bürü. Pifaqor

O

• O məhəbbətdə ki, dostluq, yoldaşlıq, ümumi mənafe yoxdur, belə məhəbbət dayaz və zəifdir.. Françesko Petrarka

R

• Rəhbərlik etmək istəyənin ümumi mədəni səviyyəsi olmalıdır. Beləcə, Makedoniyalı İsgəndərin bütün qələbələrinin özülündə Aristoteli tapırıq. Şarl de Qoll

S

• Sabitlik, təhlükəsizlik, əmin-amanlıq, iqtisadi inkişaf, maddi rifah - bu amillər ölkənin ümumi inkişafını təmin edir. Biz bu siyasəti bundan sonra da davam etdirəcəyik. İlham Əliyev
• Sevgi bir faktorluqdur; passiv bir hadisə deyil; bir şeyin içində olmaqdır, bir şeyə qapılmaq deyil. Sevginin faktor xüsusiyyəti, ən ümumi şəkildə belə təyin oluna bilər; sevgi verməkdir, almaq deyil. Erix Fromm
• Siz özünüzü bir millətdən hеsаb еdirsinizsə, özünüzün bir vətəniniz vаrdırsа, həmin millətin, həmin vətənin dərdi-qəmi sizin dərdiniz, qəminizdir və bir millət və yа vətən sizi öz üzvlərindən hеsаb еdirsə, sizin dərdiniz, qəminiz millət və vətən üçün ümumi dərd və qəm оlmаlıdır. Nəriman Nərimanov

Ş

• Şöhrətim çox olduqca, bir o qədər də kütləşirəm və şübhəsiz ki, ümumi qayda belədir. Albert Eynşteyn

T

• Tanrının işi, insanlığın işi, həqiqətin işi, yaxşının işi, doğrunun işi, azadlığın işi və daha nə qədərləri. Bunların heç biri mənim işim deyil, mənim işim yalnız mənim olandır və o ümumi deyil, biricikdir, mənim kimi. Maks Ştirner
• Tarix o adamları böyük adamlar hesab edir ki, onlar ümumi məqsəd üçün çalışmış, özləri isə nəcib adamlar olmuşlar. Karl Marks

Ü

• Ümumi fayda üçün, elmin təsdiqi naminə doğma atama qarşı üsyan etməyi günah saymıram. Mixail Lomonosov
• Ümumi mənafeyə xidmət etmək istəyi ruhun tələbatından, şəxsi xoşbəxtliyin şərtindən irəli gəlməlidir. Anton Çexov
• Ümumi sosial nəzəriyyə ən ümumi cərəyanlar nəzəriyyəsidir, buna görə də ictimai istehsal ilə arzu istehsalı arasındakı əlaqəni, bu əlaqədəki dəyişiklikləri və kapitalist sistemdəki sərhədlərini qiymətləndirməliyik. Jil Delöz
• Ümumi təhlükə adamları yaxınlaşdırar. Alman atalar sözləri
• Ümumi tənəzzül zamanı şəhərin çiçəklənməsi bütövlükdə bir neçə adama yox, ayrı-ayrı vətəndaşlara daha çox xeyir verər. Fukidid

Y

• Yaxşı adamlarla uşaqlar arasında ümumi cəhətlər var — onların heç birini məyus etmək olmaz. Uilyam Qoldinq